L Dərslik komplektinin ümumi prinsipləri
Yüklə 3,78 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bumeranqı kim icad edib Bağlayıcı, ədat, yoxsa şəkilçi 1.2.1, 2.1.1, 2.2.2, 3.1.1, 4.1.2 3 134-137 143-145 36. Əl-Xarəzmi
- Kompüter oyunlarını kim ixtira edib 2.2.3, 2.1.1, 3.1.3 1.1.2, 1.2.4, 4.1.2 3 142-145 149-153 38. Ümumiləşdirici təkrar
- Dərs 33. İSAAK NYUTON (3 saat) Motivasiya Müəllimin nəzərinə!
- Çap üçün deyil İXTİRALAR VƏ KƏŞFLƏR Oxu (St. 2.2.3; 2.1.1)
- I mühakimə
- İSAAK NYUTON HAQQINDA Bilirəm İstəyirəm bilim Öyrəndim Hadisələr və onların baş verdiyi tarix Tanış olmayan sözlər 137 Çap üçün deyil
4. Altından xətt çəkilmiş sözlərdən hansı modal söz deyil? __________ 5. Mətndə “Oxu, tar” şeirindən gətirilmiş misrada “Ey” nidasından sonra vergül işa rəsinin nə üçün qoyul ma dı ğını izah edin. ______________ 6. Nümunələrdən köməkçi nitq hissələrini seçib aşağıdakı cədvəldə qrup - laş dırın. 1. Nə yaman olur eldən ayrı düşəndə, Bəlkə də, yaxşı-yaman qanmamışam mən. 2. Qoy sənə desinlər, ay qaçaq Nəbi! Həcəri özündən ay qoçaq Nəbi! 3. Ömür sürməli dövrandır, Səsin gəlsin barı, bülbül. 4. Aman, ovçu, vurma məni! Mən bu dağın maralıyam. (Xalq mahnılarından) 7. Cümlələrdə müvafiq yerlərə durğu işarələri əlavə edin. 1. Neynim aman aman sarı gəlin (Xalq mahnısı) 2. Məncə döyüşə hazır olan əsgər artıq qələbə çalıb 3. Vay-vay nə yaman yarıldı bağrım Bir nazik ipə sarıldı bağrım (M.Ə.Sabir) 4. Ey daşlaşan, torpaqlaşan ulu babam Dünənindən bu günündən uzaqlaşan ulu babam (M.Araz) 5. Kobudluğun iki səbəbi var: birincisi hirsdir ikincisi isə onu idarə edə bilməməkdir 8. Verilmiş sözləri köməkçi nitq hissəsi kimi cümlədə işlədib yazın. bircə, şübhəsiz, elə, əhsən, məgər, xülasə __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ Ədat Nida Modal söz 134 V BÖLMƏ Çap üçün deyil VI BÖLMƏ İXTİRALAR VƏ KƏŞFLƏR 135 İXTİRALAR VƏ KƏŞFLƏR Dərs № Mövzu Məzmun standartları Saat sayı Dərslik səh. MMV səh. 33. İsaak Nyuton Köməkçi və əsas nitq hissələrinin omonimliyi 2.2.3, 2.1.1, 1.1.2, 3.1.1, 3.1.2, 4.1.2 3 126-129 136-139 34. Avtomobil Köməkçi nitq hissələrinin omonimliyi 2.2.3, 1.2.1, 2.1.1, 1.1.2, 3.1.3, 3.1.1, 4.1.2, 4.1.3 3 130-133 140-142 35. Bumeranqı kim icad edib Bağlayıcı, ədat, yoxsa şəkilçi? 1.2.1, 2.1.1, 2.2.2, 3.1.1, 4.1.2 3 134-137 143-145 36. Əl-Xarəzmi Köməkçi nitq hissələrinin sinonimliyi 2.2.3, 2.1.1, 1.2.2, 2.2.2, 4.1.2 4 138-141 146-148 37. Kompüter oyunlarını kim ixtira edib 2.2.3, 2.1.1, 3.1.3 1.1.2, 1.2.4, 4.1.2 3 142-145 149-153 38. Ümumiləşdirici təkrar 2 146 152 Kiçik summativ qiymətləndirmə 1 154-155 Yekun 19 saat Çap üçün deyil VI BÖLMƏ Dərs 33. İSAAK NYUTON (3 saat) Motivasiya Müəllimin nəzərinə! Bu dərs fizika fənni ilə inteqrasiya üzərində qurulmuşdur. Fizika üzrə fənn kurikulumuna əsasən, şagirdlər 7-ci sinifdə cazibə qüvvəsi ilə tanış olurlar ( 2.1.1. Qravitasiya sahəsini xarakterizə edən kəmiyyətləri izah edir. 2.1.2. Qravitasiya sahəsinə dair məsələlər həll edir). Müəllim hər hansı predmeti (qələmi, tabaşiri) yuxarı qaldırır və əlindən yerə salır. Sual: – İndi gördüyünüz hadisədə fizikanın hansı qanunu özünü gös - tərdi? Bu qanunu kim kəşf edib? Şagirdlər qravitasiya qanunu ilə bağlı biliklərini nümayiş etdirirlər. Müəllimin nəzərinə! Elmi ədəbiyyatda cazibə qüvvəsinin ilk dəfə hind alimləri, yunan alimi Aristotel, fars alimi Məhəmməd ibn Musa, əl-Biruni, ingilis alimi Robert Huk və başqaları tərəfindən izah edildiyi göstərilir. Lakin Yerin cazibə qüvvəsini ilk dəfə riyazi şəkildə təsvir edən İsaak Nyuton olmuşdur. Daha sonra BİBÖ cədvəli üzərində işə keçmək olar. Standartlar Təlim nəticələri 2.2.3. Mətndəki fikrə münasibətini əla - və fakt və məlumatlarla əsaslandırır. Əlavə məlumatlarla müqayisə apararaq mətndəki fikrin həqiqiliyini sübut edir. 2.1.1. Tanış olmadığı sözlərin kon teks - tə uyğun mənasını dəqiqləşdirir. Tanış olmadığı sözlərin kon tekstə görə mənasını təxmin edir və lüğətin köməyi ilə də qiq ləşdirir. 1.1.2. Dinlədiyi fikrin inandırıcı və əsas - landırılmış olub-olmamasını müəy yən - ləş dirir. Dinlədiyi mətndəki məlu matla rın əvvəl əldə etdiyi biliklərə nə dərəcədə uyğun gəldiyini müəy yənləşdirir. 3.1.1. Verilmiş mövzunu müxtəlif yazı formalarında (ifadə, inşa, esse, heka - yə) ifadə edir. Dinlədiyi və oxuduğu mətndəki məlu - mat ları ümumiləşdirərək ifadə yazır. 3.1.2. Topladığı fakt və hadisələrə mü nasibət bildirməklə mətni zən gin - ləşdirir. Dinlədiyi mətn üzrə yazısını oxuduğu mətndən əldə etdiyi məlumatlarla zənginləşdirir. 4.1.2. Sözləri ümumi qrammatik məna - la rına görə fərqləndirir. Sözlərin mətndəki yerinə görə əsas və ya köməkçi nitq hissəsi olduğunu müəy - yən edir. 136 Çap üçün deyil İXTİRALAR VƏ KƏŞFLƏR Oxu (St. 2.2.3; 2.1.1) Fəndaxili şaquli inteqrasiya (VI sinif. 2.2.1. Mətndəki əsas fikri nəzərə çarpdırmaq məqsədi ilə mühüm məqamları vurğulayır). Mətn Qeyd götürməklə oxu üsulu ilə oxunur. Oxudan əvvəl hazırlanmış cədvəl cütlərə paylanır (lövhədə də çəkilə bilər). Şagirdlərə oxu prosesində “İsaak Nyu- ton” mətnində rast gəldikləri faktları, tanış olmayan sözləri seçmək, sözlərin mənasını kontekstə uyğun izah etmək tapşırılır. Cədvəldə aparılan qeydlər mətndən sonra qoyulmuş bir sıra tapşırıqların icrası zamanı istifadə ediləcək. Şagirdlərə də bildirmək lazımdır ki, qeydləri diqqətlə aparsalar, heç bir vacib faktı diqqətdən kənar qoymasalar, ilk baxışdan çətin görünən tapşırıqları da asanlıqla yerinə yetirə biləcəklər. 1-ci mətndaxili tapşırığın icrası şagirdlərin məntiqi təfəkkürünün inkişafına xidmət edir. Nyutonun it üçün açdığı böyük dəlik kifayət edərdi ki, oradan həm it, həm də pişik keçsin. Pişik üçün əlavə bir dəliyin açılmasına ehtiyac yox idi. 3-cü və 4-cü tapşırıqlar da məntiqi xarakterlidir: hər ikisində sillogizm qurmaq tələb olunur. 3-cü tapşırığı cavablandırarkən şagirdlər cədvəldə qeyd etdikləri iki fakta diqqət yetirməlidirlər: I mühakimə: 1666-cı ildə Nyuton öz bağında dincələn zaman başına alma düşdü. II mühakimə: Bundan 20 il sonra o, cazibə qüvvəsi haqqında fikirlərini qanun formasına saldı. Nəticə: Ümumdünya cazibə qanunu 1686-cı ildə kəşf edildi. 4-cü tapşırıq üçün tərtib olunmuş sillogizm: I mühakimə: Nyuton 1643-cü ildə anadan olmuşdur. II mühakimə: Nyuton 84 il yaşamışdır. Nəticə: Nyuton 1727-ci ildə vəfat etmişdir. Deməli, “1731-ci ildə, Nyutonun ölümündən bir il sonra” ifadəsi doğru deyil. 5-ci tapşırığı cavablandırarkən şagirdlər müvafiq abzasdakı “deyilənə görə” ifadə sinə diqqət yetirməlidirlər. Mətn üzərində iş bitdikdən sonra BİBÖ cədvəlinin 3-cü sütununda qeydlər aparılır. Bu zaman şagirdlər dərsin əvvəlində verilmiş qeydlər cədvəlindən is ti - fadə edə bilərlər. Lakin müəllim bildirir ki, BİBÖ cədvəli üzrə iş bitməyib, indi səs - ləndirəcəyi dinləmə mətnində onlar yeni məlumatlarla qarşılaşacaqlar. İSAAK NYUTON HAQQINDA Bilirəm İstəyirəm bilim Öyrəndim Hadisələr və onların baş verdiyi tarix Tanış olmayan sözlər 137 Çap üçün deyil Yüklə 3,78 Kb. Dostları ilə paylaş:
|