L naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti beynəlxalq magistratura və doktorantura məRKƏZİ
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.2. Turizm marketinqi
| Demoqrafik amillər
: Əhalinin artım səviyyəsi, orta yaş həddi, təqaüd yaşı ömür vaxtı vəs aiddir. Turizmdə etnik gəlmələrin olması, ühacirlərin, qonşu dilli xalqların və s. səfərlərini buraya aud etmək olar. Baxılmış qlobal amillərdən başqa bir sıra lokal amillər var ki, bunlar da turizmin fəaliyyətinə, inkişafına təsir göstərir: - Turist təlabatlarında məhdudluq – Bu amil əsasən turistlərin iqtisadi imkanlarından asılı olaraq dəyişir. -
Bunlardan əsası təbii resurslardır. Aydındır ki, bəzi turizm destinasiyaları digərlərinə nisbətən turistlər üçün daha cəlbedicidir. - Ekologiya ilə bağlı məhdudiyyətlər- ətraf mühitin çirklənməsi ilə bağlıdır. Bəzi destinasiyalarda turistlərin çoxluğu buranın ətraf mühitinə ziyan vurur (qadağan olunmuş yerlərdə çadırlar qurulur, tonqal qalanır, zibilliklər yaradılır və s.) - Vaxt məhdudiyyəti- turistin istirahət vaxtının az olması, turizm fəaliyyəti müddətinin az olması turşirkətin gəlirinin çoxaldılmasına imkan vermir. Bu isə təbii resursların istifadə müddətində turizm dövriyyəsini azaldır. - Hüquqi məhdudiyyətlər-ətraf mühitin qorunması ilə bağlı, inşaat işlərinin aparılması və ya bu zonada turizmin konkret növünün inkişafı ilə bağlı qanunvericilik aktlarının olması. - Turizm savadının olmaması-Sahibkarın turizm sahəsində xüsusi savadın olmaması. - Turizm sənayesinin əsasını təşkil edən ehtiyatların məhdudluğu- kapitalın az olması, ixtisaslaşdırılmış personalın olmaması, otel və restoranların olmaması [21, səh. 246-248]. 16 1.2. Turizm marketinqi Turizm marketinqi ilə əlaqədar bir çox təriflər edilmişdir. Onlardan ən geniş yayılan və ən çox qəbul edilən Dünya Turizm Təşkilatı (WTA) tərəfindən edilmiş tərifdir. Bu tərifə görə: "Turizm marketinqi, turistik destinasiya və ya turizm müəssisəsinin ən yüksək qazanc əldə etmə hədəfinə uyğun olaraq, turizm məhsulunun bazarda yaxşı bir yer almasını təmin etmək məqsədi ilə turizm tələbinin xüsusiyyətlərini də nəzərə alaraq turistik məhsul ilə əlaqədar araştırma, təxmin və seçim etməyi hədəfləyən və bu mövzularla əlaqəli alınacaq qərarlarla əlaqədar bir rəhbərlik fəlsəfəsidir [10, səh. 19]. Turistik mal və xidmətlərin birbaşa və ya turizm vasitəçilərin köməyi ilə yerli, regional, milli və beynəlxalq planda, istehsalçıdan son istehlakçı olan turistə çatdırılması və yeni turistik istehlak ehtiyaclarının və arzularının yaradılması ilə əlaqədar sistemli fəaliyyətlərin bütünüdür. Bu təriflərə əsasən, turizm marketinqi turistin ehtiyaclarını qarşılaya biləcək məhsul və xidmətlərin turistə təqdim edilməsi və satışı ilə əlaqədar edilən bütün səylərdir. Turistik mal və xidmətlər turistə birbaşa istehsalçı turistik müəssisələr tərəfindən və ya vasitəsi kuruluşlar sayılan səyahət agentləri və tur operatorları tərəfindən satıla bilər. Marketinq strategiyası – şirkətlərdə qarşıya qoyulmuş məqsədlərə çatmaq üçün fərqli marketinq tədbirlərinin həyata keçirilməsi və onların reallaşdırılmasına nəzarət edilməsi sistemidir. Məqsədli bazarların seçilməsi, məhsul və ya xidmət satışlarının artmasına yönəlmiş marketinq tədbirlərdir. Mahiyyəti və önəmi müəssisədə məhsul istehsalının təkmilləşdirilməsi və məhsulların daha gəlirli bazarlara çıxarılmasıdır. Marketinq strategiyası – Təkçə məqsədli bazarların seçilməsi və ya marketinq tədbirlərinin hazırlanması deyil, eyni zamanda da şirkətin gələcəkdə bu strategiyadan necə yararlanacağı və hansı yollarla, hansı şəkildə realizə ediləcəyini də bilməkdir. Mütləq şəkildə istehlakçıların cari və gələcək ödəmə qabiliyyətləri, müəssisənin istehsal imkanlarını da uzunmüddətli dövrlər üçün nəzərə almaq olduqca vacib şərtlərdəndir. Müəssisənin bazarlarda fəaliyyət konsepsiyasının hazırlanması, fasiləsiz 17 təkmilləşdirilməsi, xarici mühit, bazarlardakı dəyişikliklərə vaxtında və düzgün reaksiya verə bilməsi vacibdir [14, səh. 98]. Marketinq strategiyası – Hansı məhsul? Hansı miqdarda? Hansı qiymətə? Harda və necə satılmalıdır? suallarına cavab verməlidir. Bütün suallara düzgün və vaxtında cavab vermək üçün strategiyanın hazırlanması ardıcıllığını izləmək əhəmiyyətlidir. Rəqiblərin çoxaldığı bazarlarda rəqabət qabiliyyətlərinin qorunması zamanla çətinləşir. Çağdaş bazarda müəssisələr yalnız daxili rəqiblərlə deyil, eyni vaxtda da dünyanın aparıcı şirkətləri və onların bazara təklif etdikləri güclü ticarət markaları ilə də mübarizə aparırlar. Cari bazar payının qorunub saxlanılması, məhsul və ya markaları inkişaf etdirmək üçün məqsədyönlü marketinq strategiyasının hazırlanması və tətbiqinə nəzarət olunması istənilən müəssisə üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. İstehlakçıların təlabatlarının öyrənilməsi və bütün proseslərin də bu tələblərin ödənilməsinə yönəldərək, üzunmüddətli rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsalının ən vacib şərtlərindəndir [34]. Şəkil 1.2 Turizmdə marketinq mix elementləri Marketinq mix elementləri product (məhsul ) price (qiymət ) promotio n (təşviqat ) place (yer ) |