60
Harakat faoliyati hajmini rejalashtirishda, sog‗likni, shaxsiy xususiyatlarni,
o‗qish va kasbiy faoliyatda jismoniy harakatlarning
shakli va xususiyatlarini
hisobga olish kerak. Sog‗lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya jarayonlarining asosini
muntazamlilik, bajara bilish va izchillik tamoyillari tashkil etadi. Jismoniy tarbiya
jarayonlari ta‘sirini bir me‘yorda bo‗lishini ta‘minlash va ortirib borish uchun
mashg‗ulotlar muntazam tashkil etilishiga qat‘iy rioya qilish kerak. Jismoniy
fazilatlarni rivojlantirishda bu uslub muhim ahamiyatga ega bo‗ladi. Jismoniy
mashqlar bilan muntazam shug‗ullanish organizm moslashuv jarayonlari – YUUS,
nafas olish chastotasi, qon aylanishi
jarayonlarini tezlashtirib,
jismoniy
yuklamalarga organizm adaptasiya imkoniyatlarini yaxshilaydi.
Jismoniy tarbiyada bajara bilish uslubi jismoniy yuklamalarga bir qator
talablarni qo‗yadi: jismoniy yuklamlar miqdori va hajmi, jadalligi, jismoniy
mashqlar shakllari, murakkabligi shug‗ullanuvchilar yoshi, jismoniy tayyorgarligi,
sog‗ligi va organizm funksional imkoniyatlariga muvofiq bo‗lishi kerak.
Jismoniy tarbiya jarayonlarida ta‘lim va tarbiya jarayonlarini tashkil etishning
asosiy tamoyillardan biri izchillik tamoyili bo‗lib hisoblanadi. Izchillik tamoyili
harakat malaka va ko‗nikmalarni takomillashtirishga, jismoniy fazilatlarni
rivojlantirishga qaratilgan bo‗ladi. Jismoniy tayyorgarlikda umumiy chidamlilik,
jismoniy kuch,
kuch chidamliligi, tezkor kuch, chaqqonlik va egiluvchanlik
fazilatlari muhim sifatlar sanaladi. CHidamlilik sog‗lomlik ko‗rsatkichi bo‗lib,
salomatlikning asosiy ko‗rinishlari bo‗lgan ishchanlik, kasalliklarga va asabiy
zo‗riqishlarga chidamlilikni belgilaydi. Umumiy
chidamlilik asosan siklik
mashqlar: yurish, yugurish, velosipedda uchish, suzish mashqlari bilan
rivojlantiriladi. Bu fazilatni rivojlantirishda ochiq havoda o‗tkaziladigan
mashg‗ulotlarning ahamiyati katta bo‗ladi.
Dostları ilə paylaş: