LüĞƏTDƏ gedəN İXTİsarlar
Yüklə 6,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
larin kahallığından yolda dustaqların biri əkilibmiş (M.N.lət.); ATİLLİK, ƏRİN CƏKLİK. təndürüst bax sağlam tənə bax danlaq, məzəmmət tənələmək bax məzəmmətləmək tənəffür bax nifrət 1 1. TƏNƏFFÜS, NƏFƏSALMA, NƏ- FƏSVERMƏ 2. tənəffüs bax fasilə tənək bax meynə tənəkqurdu bax meynəqurdu tənəzzöh bax səyahət təng bax dar 3 TƏNGNƏFƏSLİK (tib.), ASTMA, Sİ- NƏGİR, SİNƏGİRLİK L TƏNHA Burda bir dalğalardı; Bir da təıılıa qayalar (Ə.Cəmil); KİMSƏSİZ Sə məd.. kimsəsiz tarlalara baxdıqca ürəyi sıxı lırdı (İ.Hüseynov); ADAMSIZ. 2. tənha bax yalqız TƏNHALIQ Burada bu tənhalıq içində də qara gözlər onu təqib edirdi (M.Hüseyn); TƏKLİK [Qoca:] Təklik yaman dərddi. Hə mid, Allah heç bəndəsinə qismət eləməsin (H.Abbaszadə); VƏHDƏT Vadiyi-vəhdət heqiqetdə məqami-eşqdir (Füzuli); YAL QIZLIQ [Tamarin:] Çünki mən bu nəğməni dinlerken öz yalqızlığımı xatırlayıb sıxılıram (M.Hüseyn);’VƏHŞƏT.
uzun müddət Səbrinin yazdığı əsərləri din ləyənlər üzünə həsrət qoydu... (M.Hüseyn);
və filosofu Belinski deyərdi ki, naturadan yazmaq azdır və hər naturadan yazılan əsər sənət əsəri olmur... (M.İbrahimov). TƏNLİK (riyaz.) Xətti təııliklər sistemini həll edib, araşdırmaq üçün ali cəbrdə matris- lər və determinantlar nəzəriyyəsindən geniş istifadə edilir (M.Əkbərov); MÜADİLƏ Ali dərəcəli müadilələrin qrafik vasitələrlə həll yollarını bura əlavə edib xüsusi cədvəllər hazırlayaraq bu kitabı xeyli təkmilləşdirdi (M.İbrahimov). Təndürüst təntənə bax 1. dəbdəbə; bayram 1; 2. qə ləbə
təntənəli bax dəbdəbəli tənumənd bax boy-buxunlu tənzif bax cuna 1. TƏPƏ Xəstə üçün təpəsində qar olur; Hər cür çiçək açır laləzar olur... (Aşıq Ələs gər); BAŞ Elə ki çən gəldi qaraldı qaşı; Du mana qərq oldu dağlann başı (Aşıq Ələsgər);
(H.Nəzərli); TƏLL (arx.) [Cəfərqulu xan:] Qardaş, buyur bu təllin üstünə çıx (Ə.Haq- verdiyev); ZİRVƏ Dağsan ucadan-uca; Qar tallar uça-uça; Süzüb zirvənə qonmaz (M.Ra- him); PİK (coğr.) (sivriuclu dağ zirvəsi). 2. təpə bax baş 1 təpəcik bax tirə təpər bax qeyrət 1 təpik bax şıllaq təpikləmək bax şıllaqlamaq 1. TƏPİLMƏK, BELLƏNMƏK 2. təpilmək bax dürtülmək təpinmək bax acıqlanmaq 1; qorxutmaq 1 1. TƏPİŞDİRMƏK, DOLDURMAQ (əllə basaraq) 2. təpişdirmək bax yemək 1 təpişmək bax girmək 1 I TƏPMƏK, BELLƏMƏK II təpmək bax soxmaq I TƏR, SU (bədəndən axan su) II tər bax təzə təranə bax mahnı 1. TƏRBİYƏ [Canpolad:] Çünki bu həya tın içərisində tərbiyə tapmış xalqı istismar etmək üçün çox çətindir (M.S.Ordubadi);
göftardan olur məfhum (S.Ə.Şirvani); NƏZA KƏT Qayğı və nəzakət içərisində böyümüş zərif bədən ağır işlərə davam etmədi (T.Ş.Si- mürğ); QANACAQ (bax), MƏRİFƏT. 2. tərbiyə bax əxlaq TƏRBİYƏÇİ Ağlı söz kəsəndən bəri ana nəvazişini tərbiyəçilərdə görən... Budaq... ata və ana haqqında düşünürdü (Ə.Vəliyev);
DAYƏ Odur ki, Ağabəyim səhərdən dayə sindən ayrılmamışdı (Çəmənzəminli); XOCA (köhn.) [Müəllim:] Birisinin xocası siz ana lar, o birisinin xocası biz müəllimlər (A.Şaiq); LƏLƏ (köhn.) Hacı Səmsam.. başqa mülkə darlar kimi oğlu üçün lələ saxlamırdı (A.Ma- kulu); MÜRƏBBİ (köhn.) Ehtiyac onun be şiyi, səfalət onun mürəbbisi, bədbəxtlik onun nəsibi və həyat yoldaşıdır (M.İbrahimov);
küye nıürəbbiyəsindən izinsiz bayıra çıxdı (S.S.Axundov); UŞAĞABAXAN [Veysəl:] O uşağabaxan arvad buradadır, ya getdi? (B.Bayramov).
Halbuki siz deyirsiniz ki, o tərbiyəlidir, nə zakətlidir (C.Cabbarlı); ƏDƏBLİ Vaqiən Qasım əmi çox ədəbli və söz eşidəndi.. (C.Məmmədquluzadə); ƏDİB (kl.əd.) Necə kim bir ədibi-mümtazın; Dərsi-hikmət ədası tərbiyədir (M.Ə.Sabir); AĞILLI (məc.)
ğalanıb, a görməmiş, çox da belə fırıldama; Tərbiyəsiz uşaq kimi boş-boşuna hırıldama (M.Ə.Sabir); BİTƏRBİYƏ Amma İmam verdi Əmiraslanın oxumayıb belə bitərbiyə qalmasından artıq narazı idi.. (S.S.Axundov); BİTƏRBİYƏT Elmimiz kimsənə hünər sizdi; Elmi-bitərbiyət səmərəsizdir (S.Ə.Şiı- vani); ƏDƏBSİZ Ey üzü qarə, fuzul, ədəb
badi); NƏZARƏTSİZ Mən, ilk baxışda ııə- zakətsiz görünən bu sadə insanların yaratdığı xariqələri gördükcə öz-özümə deyirdim: “Yox, bütün dünyanı bəzəyən .. onlardır” (M.Hüseyn); BİƏDƏB, KÜSTAX. TƏRBİYƏSİZLİK [Dilbər:] Özgə, özgə, belə sözlər demə tərbiyəsizlikdir (C.Cab- barlı); BİTƏRBİYƏLİK Bitərbivəliklə tifli- məsum; Axırda olur səfılü məşum (M.Ə.Sa bir); BİƏDƏBLİK, ƏDƏBSİZLİK, ƏX-
366
LAQSIZLIQ, KÜSTAXLIQ, NƏZAKƏT- SİZLİK. tərcüman bax tərcüməçi TƏRCÜMEYİ-HAL [Qeysər öz-özünə:] Hidayətin tərcümeyi-halı oxunacaq, onun paxırı açılacaq... (M.Hüseyn); AVTOBİOQ-
əlavə olaraq yazdığı avtobioqrafiıyasıııdan görürük ki, Qüdsi şerini divan şəklinə salmaq fikrində imiş, lakin bu iş yarımçıq qalmışdı (Çəmənzəminli); BİOQRAFİYA.
mədhəsən əminin] üstünə çığırıb qovdu kə nara və rusca atlılara dedi ki, içəridən dil-
idarələri cənab mütərcim eyni ilə rusdan türk lisanına tərcümə etməkləri ilə əsil mənanı dolaşdırıb çətinə salıbdır və bir neçə yerlərdə kəlamdan əsla məna çıxmayıb (F.Köçerli);
him).
tərə bax pencər 1. TƏRƏF Örtük altındakı maşınlardan biri səssiz-səmirsiz yerindən tərpəndi, da yanmış maşınların sırasından çıxıb tələbəyə
fərrüat məsələnin bu qaranlıq cəhətinə də işıq saldığından onu sizə bildirməyiləm (M.İbra himov); DOĞRU Yenə də ağır, amma zə- himli addımlarla stoluma yanaşdı, sağ əlini sırıqlı pencəyinin içindən çıxartdı, mənə doğru meyilləndi (M.Hüseyn); SARI Tələbə bu binaya sarı getdi (Anar); YAN O yana döndər meni; Bu yana döndər məni; Sol ya nım yaralıdır; Sağ yana döndərməni (“Xalq mahnısı”). 2. tərəf bax tərəfdar TƏRƏFDAR (birinin tərəfini saxlayan) Bircə müdirə yaxın və tərəfdar hesab olu nan mühasib Təhməz nə başını tərpətdi, nə dilini (M.İbrahimov); TƏRƏF [Fatma xala:] Tərəfdar Yüklə 6,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|