LüĞƏTDƏ gedəN İXTİsarlar
Yüklə 6,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
ÇAŞMAQ Axı İlyas kişidən də gənc ve qüvvətli adamlar olub ki, cəld, zirək ve tən bəl hərəkət edən ayıya rast gələndə özlərini itiriblər, çaşıblar (M.İbrahimov); BAŞINI İTİRMƏK (fr.v.) [İbişli:] Başımı itirmişəm. Öz adım yadımdan çıxıb (Anar); BUYUX- MAQ Vahid, düşün, öz qədrini, çox olma meyalud; Axır rohi-meyxanədə bir gün bu- yuxarsaıı (Ə.Vahid); DURUXMAQ Hüseyn duruxdu, nə cavab vermək lazım gəldiyini bilmədi (S.Rəhman); KARIXMAQ, ÖZÜNÜ İTİRMƏK [Namiq:] Mən lap karıxmışam, ata, öziimii itirmişdim (Anar); QARIXMAQ [Yasavul:] Mən kürənin boynundan tutub təntitməsəydim, bəlkə kürən qarıxmazdı.. (S.Rəhimov); YANILMAQ Elsevər qəti qərar verdi, amma o, yamanca yanılırdı... (Ə.Qasımov).
meyvəsini şəhərə, şəhərin maşınını, al-əlvan parçasını kəndə
ki, muradım oldu hasil; Meqsudə səni haq etdi vasil (Füzuli); YETİRMƏK Saçı uzun Suray xanım; Boynu uzun Buray xanım; Düşübdür su çuxuruna; Tez özünü yetir ona (A.Şaiq). ÇATLAMAQ, ARALANMAQ, AY RILMAQ I 1. ÇATMAQ (nəzərdə tutulan yerə ge dib çatmaq) Onlar söhbət eləyə-eləyə təzəcə gəlib evə çatmışdılar ki, qapının zəngi çalındı (Ə.Qasımov); HAQLAMAQ (tez çatmaq) Dönüb qaçmaq istədi girən kimi o meni; Mənsə macal verməyib tez haqladım düş məni (B.Vahabzadə); VARİD OLMAQ Gü nəş dağlar arasına keçərək qayib olduqda mən də şəhərə varid oldum (S.S.Axundov); VARMAQ (köhn.) Səba, əhvalımı bir-bir; Varıb ol yarə ərz eylə... (M.V.Vidadi); VASİL OLMAQ Daha başqaları həqiqətə vasil olmadan bütün sərf edilən təlaşları mənfəətsiz görür (M.S.Ordubadi); VÜSUL OLMAQ [Nəcəf bəy:] (məktubu oxuyur) Çaşmaq 76 Bəradərim Nəcəf! Kağız yazıb Cavadnan göndərmişdin, gəldi vüsul oldu (Ə.Haq- verdiyev); YETİŞMƏK [Zeynal;] Həmin vaxtda ikimiz də ora yetişdik (B.Bayramov).
ğına görə çayda su çox idi (S.S.Axundov); İRMAQ Siz ey könlüm kimi coşan irmaqlar; Günahsız göz yaşım sel kimi axır (S.Rüstem); NƏHR (kl.əd.) Kür nəhri təbii halında axdığı zaman tam ortasında kiçik bir adacıq görü nürdü (A.Şaiq).
dir, çörək və yağ qoydu, sonra çaydandan iki fincan çay töküb süfrəyə qoydu (S.S.Axun dov); ÇAYNİK [Xurşid:] Gülsabah da qapır qaynar çayniki, bir dənə qızın təpəsinə (C.Cabbarİı). 2. çaydan bax çayqabı
nazü nemət; Ürəyində qəzəb, kin baxırsan həsrət-həsrət (M.Rahim); NÖV Məsələn, biyan, cır, nar, acı yovşan, sumaq... dazıotu, razyana, qaraqınıq, qatırquyruğu, yemişan və s. kimi mühüm derman bitki növləri daha geniş yayılmışdı (İ.Dəmirov); ASSORTİ-
ləri təşkil edir (Əliyev); CİNS (bax). çeşm bax göz çeşmə bax bulaq ÇEŞMƏK Mahmud bəy çeşməyi masanın üstündə görməyib, güman edir ki, Əhməd bəy çeşməyi səhvən özü ilə aparmış ola (Ə.Haqverdiyev); EYNƏK Matros eynəyi nin altından onu süzərək çox soyuq salam laşdı (H.Abbaszadə); GÖZLÜK [Kişi] göz- Çeşmək Çeşməkli lərinə qara rəngli bir gözlük taxırdı (S.Hü seyn); PENSNE (qulpsuz eynək) “Van” de dikdə araba yırğalanıb rəfiqimin pensnesini yerə atır.. (S.S.Axundov).
otaqlarda yerbəyer olandan sonra çeşməkli bir müəllim cavanların hamısının imtahan vərəqini alır.. (Mir Cəlal); EYNƏKLİ Ey nəkli qoca qılıncı götürüb söylənə-söylənə getdi (H.Abbaszadə); GÖZLÜKLÜ Mən sükut içində baxıram sənin; Gözliiklü gözünə, ensiz alnına (X.Rza). çeşni bax naxış 1. ÇEVİK O [Şubay] qısaboylu, yumru, kiçik sifətli, iti gözlü, hər kəsi heyrətdə bura xan çevik bir gənc idi (M.Hüseyn); CƏLD Axı İlyas kişidən de gənc və qüvvətli adam lar olub ki, cəld, zirək və tənbəl hərəkət edən ayıya rast gələnde özlərini itiriblər, çaşıblar (M.İbrahimov); GÜMRAH Partizanlıq Ana- tolini gümrah etmişdi (Ə.Veliyev); QIV RAQ [Qəhrəman yüzbaşı:] Əziz atı döy, sənin atın qıvraqdır (C.Memmədquluzade); ZİRƏK (bax). 2. çevik bax yeyin çeviklik bax zirəklik çevrilmək bax dönmək 1 I ÇƏKİ [Molla:] Çəki ilə alman şeyi çəki ilə do yeyərlər (M.N.lət.); VƏZN [Səlimə:] Elə bil ki, mən vəzni olmayan, üfürsən uçub gedəcək boş bir şeyəm... (İ.Əfendiyev); AĞIRLIQ, MİZAN. II ÇƏKİ (balıq növü), ÇƏKİBALIĞI, SAZAN. çəkibalığı bax çəki II çəkingən bax qorxaq çəkinmək bax 1. qorxmaq; 2. utanmaq ÇƏKMƏÇİ Çəkməçi gözlüyün üstündən Həsənə baxdı ve gülümsünərək salamım aldı; yer göstərdi (Çəmənzəminli); BAŞMAQÇI
beş kişinin biri idi (Çəmənzəminli); KƏFŞ- DUZ (arx.) Usta Ağabala kəfşduz bir impe rial ve iki cüt başmaq verdi (Çəmənzəminli). Çəllək 1. ÇƏKMƏK (müəyyən bir əşyanın ağır lığını vəs.) Molla bazardan şaftalı alıb gəti rir, misqal-tərəzinin qabağına qoyub şafta lıları birco-bircə çəkib yeyir (M.N.lət.);
dərhal; Yönəldi evinə eləyib xəyal (M.Ra- him). 2. ÇƏKMƏK (şəkil, rəsm və s.) [Rəhgü- zar:] Yox, özünçün çəkməkdən bir şey çıx maz, Elməddin. Xalq üçün çəkmək lazımdır, qardaşım (Ə.Hacızado); RƏSM ETMƏK [Elməddin] qələmi götürüb ağ səhifə üzə rində təsəvvüründə canlandırdığı bağanı rəsm
quş kimi səkir; Murad bir tərəfdə papiros çəkir (S.Vurğun); FISQIRTMAQ (dan.) Belçikaya tərəf hərəkət edən qatarın bir ku pesində “Pari-Midi” müxbiri Müsyö Çujon və İngiltərə qəzetlərindən “Yorkşayer Yunk nyus” müxbiri mister Leyton biri siqara və o biri çubuq fısqırdaraq Şuralar mətbuatından qızğın surətdə bəhs edirlərdi (S.S.Axundov).
çələb bax Allah 1 L ÇƏLƏNG (hökmdarların başlarına qovduqları bəzəkli tac) Bircə gün də unut madım əsla sizi mən; Çələng hördüm başı nıza şeir gülündən (M.Rahim); TAC Yuxu sunda gördü o bar gətirib ağaclar; Yanındakı yarıdır; Başlarında çiçəkdən hörülmə təzə
2. çələng bax əklil çəlik bax əsa çəlimsiz bax arıq ÇƏLLƏK [Momiş:] Paxmeləm sən öl, başım boşalmış çəlləyə dönüb (B.Bayramov); BOÇKA Məgər bir boçka su əlli iki nəfər fəhləyə azdır? (C.Məmmədquluzadə); ÇƏN [Fatma:] Motor qoyun, çən qoyun vursun yuxarı, işlədin (M.İbrahimov); FIÇ (köhn.) Bazarın başına getdim, iki boş neft fçı yük lənmiş bir ağ araba gedirdi, altı şahı verib mindim (Çəmənzəminli); GOD (məh.) Həsən
Yüklə 6,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|