M-61 I e. d prof., Zahid Fərrux Məmməd
Yüklə 2,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
111 hissəsinin satılmaması halında özü satın almanı qəbul edə bilər. Bu əməliyyata öhdəliyin satışı deyilir. Bank bu зяманятиля bir növ şirkətin ixrac edəcəyi qiymətli kağ ızları sığorta etdirməkdədir. Bu əməliyyatdan bank iki şəkildə gəlir əldə edər. lk olaraq, sat ışında vasitəçilik etdiyi qiymətli kağızlar üzərində müəyyən bir komisyon alır. kinci olaraq da зяманят komisyonu alır. Bu зяманят komisyonu зяманят etdiyi (satışını) sənədlərin dəyəri üzərindən alınır. nkişaf bankları – капмтал bazarının inkişaf etmədiyi və ya sərmayənin зяиф olduğu ölkələrdə ortaya çıxmışdır. nkişaf Bankla- rının vəzifələri : investisiya layihələri hazırlamaq və investisiyanı stimullaşdırmaq məqsədi ilə kredit əldə etmədə yardımlar; şirkətlə- rin səhmlərini alaraq investisiya prosesində iştirak edirlər; inkişaf bankları uyğunlaşdığı iqtisadi siyasətə tərs düşməmək şərti ilə xari- ci sərmayənin investisiya sahələrinə yönəlməsinə vasitəçilik edirlər. stehlak bankları - xidmətlərini istehlakçılara təklif edir. Universal banklar - bütün finans xidmətlərini təklif edən qurumlardır. poteka bankları. Dünya praktikasında ipotekanın əsas iki modeli amerikan və alman modeli istifadə edilir. kisəviy- yəli ipoteka krediti sxemi adlandırılan amerikan modelində il- kin ipoteka bazarında verilən ipoteka kreditləri daha sonra xü- susi yaradılmış agentiklər tərəfindən satılır ki, bu agentliklər də qiymətli kağızların buraxılışı yolu ilə onları skyuritizasiya edə bilir. Birsəviyyəli ipoteka krediti sxemi adlandırılan alman modelində isə ipoteka kreditini vermiş banklar sərbəst şəkildə qiymətli kağızların buraxılış yolu ilə ipoteka kreditini yenidən maliyyələşdirə bilər. slam bankçılığınınən başlıca özəlliyi, slam dinində faizin haram sayılması səbəbi ilə, faizsiz bir iqtisadi sistem inkişaf etdirməyəçalışmasıdır. slam bankının dayandığı iki təməl prinsip vardır: pulun bir mal deyil, bir mübadilə vasitəsi, bir finans hesab ölçüsü olması; əməyini ortaya qoyan, sərmayəsini ortaya qo- yanın işin nəticəsinə görə ortaq məsuliyyət daşıyır. Mənfəət və ya zərərəşərikdirlər. 112 FƏS L 24. AZƏRBAYCAN RESPUBL KASINDA BANK SИSTEMИNИN HÜQUQ ƏSASLARI Azərbaycan Respublikasının bank sistemi Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankından və kredit təşkilatla- rından "Kredit təşkilatı" ( bank, xarici bankın yerli filialı və ya bank olmayan kredit təşkilatdır) ibarətdir. Azərbaycan Res- publikasında kredit təşkilatlarının fəaliyyəti Azərbaycan Res- publikasının Konstitusiyası, Banklar haqqinda Azərbaycan Respublikasının qanunu, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haq- qında" və "Kredit ttifaqları haqqında" Azərbaycan Respubli- kası qanunları, Mərkəzi Bankın bunlara müvafiq olaraq qəbul edilmiş normativ aktları, Azərbaycan Respublikasının digər normativ hüquqi aktları,habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar чıxdıьı beynəlxalq müqavilələrlə tənzimlənir. "Azərbaycan Respublikasinin Mərkəzi Bank Haqqыnda" qanunu (10 dekabr 2004-cü il cü il və 17 aprel 2007-ci il, 9 oktyabr 2007-ci il, 6 noyabr 2007-ci il, 26 may 2009-cu il, 19 iyun 2009-cu il və 30 iyun 2009-cu il tarixli qanunlarla qəbul edilmiş dəyişikliklər vəəlavələrlə) Mərkəzi Bankın hüquqi sta- tusunu, onun məqsəd, funksiya və səlahiyyətlərini, habelə ida- rəetmə və təşkilati strukturunu müəyyən edir, dövlətin mərkəzi bankı kimi dövlət hakimiyyəti orqanları ilə və digər şəxslərlə münasibətlərini tənzimləyir. Azərbaycan Respublikasının Mər- kəzi Bankı (Maddə 1) Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankıdır. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 19-cu maddəsinin II hissəsinə müvafiq olaraq Mərkəzi Bankı dövlə- tin müstəsna mülkiyyətindədir. Mərkəzi Bankın məqsədi, funksiya və səlahiyyətləri Azərbaycan Respublikasının Konsti- tusiyası ilə və bu Qanunla müəyyənləşdirilir. Mərkəzi Bankıöz fəaliyyətində həmçinin Azərbaycan Respublikasının digər qa- nunvericilik aktlarını və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri rəhbər tutur. Mərkəzi Bank 113 dövlət orqanıdır, onun Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi təsvir edilmiş və adı yazılmışmöhürü vardır. Mərkəzi Bank müstəqil balansa, nizamnamə kapitalına və digər əmlaka malikdir. Mərkəzi Bank balansında olan əmlaka qanunve- riciliyə uyğun olaraq sahiblik, istifadə və sərəncam hüquqlarını həyata keçirir. Qanunla nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, Mərkəzi Bankın razılığı olmadan kapitalının və digər əmlak ının özgəninkiləşdirilməsinə yol verilmir. Mərkəzi Bankın məqsədləri 4-cü maddədəэюстярилмишдир: 1. Mərkəzi Bankın fəaliyyətinin əsas məqsədi öz səlahiy- yətləri daxilində qiymətlərin sabitliyininin təmin edilməsidir. 2. Mərkəzi Bankın fəaliyyətinin məqsədi, həmçinin, bank vəödəniş sistemlərinin sabitliyini və inkişafını təmin etməkdir. 3. Mənfəət götürmək Mərkəzi Bankın əsas məqsədi deyildir. Mərkəzi Bankın funksiyaları 5- cü maddədə təsbit edilmişdir vəöz məqsədlərinə nail olmaq üçün Mərkəzi Bank: 1. dövlətin pul və valyuta siyasətini müəyyən edir və həyata keçirir; 2. nağd pul dövriyyəsini təşkil edir, Azərbaycan Res- publikası Konstitusiyasının 19-cu maddəsinin II hissəsinə və bu Qanuna müvafiq olaraq, pul nişanlarının tədavülə buraxıl- masını və tədavüldən çıxarılmasını həyata keçirir; 3. manatın xarici valyutalara nisbətdə rəsmi məzənnəsi- ni mütəmadi müəyyən edir və elan edir; 4. qanunvericiliyə uyğun olaraq valyuta tənzimini və nəzarətini həyata keçirir; 5. sərəncamında olan beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatla- rını saxlayır və idarə edir; 6. qanunvericiliyə uyğun olaraq hesabat tədiyə balansını tərtib edir vəölkənin proqnoz tədiyə balansının hazırlanmasın- da iştirak edir; 7. «Banklar haqqında» və «Poçt haqqında» Azərbaycan Respublikasıqanunlarına, bu Qanuna və onlara müvafiq Yüklə 2,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|