M-61 I e. d prof., Zahid Fərrux Məmməd
Yüklə 2,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
135 sadələşdirilmiş, kreditin müddəti və məbləği artırılmış, ilkin ödənişə olan tələb azaldılmış, həyat sığortasına olan məcburi tələb götürülmüşdür. Qeyd olunan Fərman ilə həmçinin «Azərbaycan Respublikasında güzəştli ipoteka kreditlərinin verilməsi Qaydaları» da təsdiq edilmişdir. «Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı nəzdində Azərbaycan poteka Fondunun yenidən maliyyələşdirdiyi ipoteka kreditlərinin müvəkkil kredit təşkilatları tərəfindən verilməsinə dair Standart Tələblər» ipoteka kreditləşdirilməsi sistemində və qanunvericilikdə mövcud olan yeni dəyişikliklərə uyğunlaşdırılmış, yaşayış sahəsinin alqı-satqısı və ipotekası müqaviləsinin (Qarışıq müqavilə) nümunəvi forması təsdiq edilmişdir. Nəticədə verilmiş ipoteka kreditlərinin böyük hissəsi üzrə qarışıq müqavilə modeli tətbiq edilmişdir. Hesabat dövrüərzində A F tərəfindən əvvəlki ildə verilmiş ipoteka kreditlərinin yenidən maliyyələşdirilməsi davam etdirilmişdir. Belə ki, 2008-ci ilin dövlət büdcəsindən ipoteka kreditləşməsi üçün ayrılmış vəsaitlərdən 22,0 mln. Ma- nat A F-ə köçürülmüşdür. 2008-ci ildə Fond tərəfindən 451 kredit üzrə 16,9 mln. manat məbləğində yenidən maliyyələş- dirmə həyata keçirilmişdir. Ümumilikdə, 31 dekabr 2008-ci il tarixinə A F tərəfindən ümumi məbləği 63,3 mln. manat olan ipoteka kreditləri yenidən maliyyələşdirilmişdir. 136 FƏS L 26. MƏRKƏZ BANKIN FƏAL YYƏT Mərkəzi Bankı pul təklifini iqtisadiyyatın pul tələbinə, iqtisadi və sosial siyasətin hədəflərinə görə ayırmağa çalışır; banklar iqtisadiyyatda gerçəkləşdirilən borc verə bilir, fondları ticarət, sənaye və kənd təsərrüfatına, tikinti və s. kimi sektorlara kredit formasında dağıdaraq, bir qrup iqtisad vahidlərin likvid çoxluğu ilə, digərlərinin likvid ehtiyaclarının ödənilməsinə yığım edilən pulların bazara axmasını saxlamaq şərti ilə iqtisadi fəaliyyətlərin davamlılığına və genişlənməsinə xidmət edirlər.Mərkəzi Bankı banknot ixrac edən, dövlətin və bankların kredit ehtiyaclarını ödəyən bir bankdır. qtisadi siyasətdə pul si- yasətinin yeri və rolu zaman içində önəmli dəyişikliklərə uğramışdır. Pul siyasətinin iqtisadi siyasətdəki ağırlıq payı artdıqca, pul siyasətini həyata keçirən qurumun da, yəni Mərkəzi Bankın da iqtisadiyyatda gücü və önəmi artmaqdadır. Mərkəzi Bank dövlətin öhdəlikləri üçün, dövlət isə Mərkəzi Bankın öhdəlikləri üçün cavabdeh deyildir. Mərkəzi Bank Azərbaycan dövlətinin bankıdır. Mərkəzi Bank Azərbaycan dövlətinin maliyyə agenti kimi çıxış edə bilər. Mərkəzi Bank Qanunla müəyyən olunmuş məqsədlərinə uyğun olaraq dövlətin iqtisadi siyasətinin həyata keçirilməsinə səlahiyyətləri daxilində yardım edir. Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsi kəsirinin birbaşa maliyyələşdirilməsi üçün dövlətə kredit vermir. Dövlət büdcəsində qısamüddətli vəsait çatışmazlığı yarandıqda, Mərkəzi Bank müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə bağlanmış müqaviləyə əsasən gəlir gətirən dövlət borc qiymətli kağızları ilə təmin edilməsi şərti ilə dövlətə ən çoxu 6 ay müd- dətinə və cari ildə ödənilmək şərti ilə milli valyutada (manatla) kredit verə bilər. Belə kreditlərin verilmiş və ödənilməmiş hissəsi- nin ümumi məbləği son üç il ərzində dövlət büdcəsinin orta gəlir- lərinin 3 faizindən çox ola bilməz. Mərkəzi Bank tərəfindən Azər- baycan dövlətinin buraxdığı borc qiymətli kağızların alınması dövlətə kreditlərin verilməsi hesab olunur. Belə əqdlər Qanunun 137 49-1.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqlayal- nız təkrar bazarda bağlanıla bilər və onlara Qanunun 16.2-ci mad- dəsinin şərtləri şamil olunur. Pul siyasətinin həyata keçirilməsi ilə ə laqədar tələb olunduğu halda, Qanunun 16.2-ci maddəsinin şərt- ləri tətbiq edilmir, bu şərtlə ki, dövlət borc qiymətli kağızlarının alqı-satqısı təkrar bazarda həyata keçirilmiş olsun. Mərkəzi Bank müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmış şərtlərlə dövlət xəzinədarlıq hesablarına xidmət göstərir. Pul siyasətinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar tələb olunduqda, Mərkəzi Bank müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmış şərtlərlə dövlətdən müddətli depozitlər qəbul edə bilər. Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının dövlət hakimiyyəti orqanlarının, habelə dövlət və büdcədənkənar dövlət fondlarının bank hesablarına xidmət göstərə bilər. Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra ha- kimiyyəti orqanlarına dövlətin iqtisadi siyasətinin başlıca istiqa- mətlərinə, o cümlədən büdcə-vergi, qiymət-tarif tədbirlərinə, ha- belə dövlətin daxili və xarici borcunun həcminə və idarə edilməsi- nə dair təkliflər verə bilər. Mərkəzi Bank bilavasitə Mərkəzi Ban- kın funksiya və səlahiyyətlərinə aid edilən məsələlər və bank mə- sələləri üzrə sorğu əsasında qanunların və digər normativ hüquqi aktların layihələrinə dair rəy verə bilər. Mərkəzi Bank müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdı- rılmış şərtlərlə dövlətin maliyyə agenti funksiyalarını həyata keçi- rə bilər. Maliyyə agenti olaraq, Mərkəzi Bank dövlətin borc qiy- mətli kağızlarını yerləşdirmək və onlarla digər əməliyyatlar apar- maqla dövlət borcuna xidmət göstərə, habelə qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada başqa maliyyə əməliyyatlarını apara bilər. Mərkəzi banklar pul siyasətinin həyata keçirilməsi istiqa- mətində müəyyən etdikləri hədəf və məqsədlərəçatmaq üçün müxtəlif vasitələrdən istifadə edirlər. Ancaq bu vasitələrin təsirlə- ri isəölkədən ölkəyə vəən əsası da ölkələrin iqtisadi səviyyələrinə və struktur özəlliklərinə bağlı olaraq önəmli fərqliliklər göstər- məkdədir. Yüklə 2,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|