M. A. Axmatov Toshkent To‘qimachilik va yengil sanoat insti tuti kafedra mudiri, t f. n, dotsent
RAYONLASHTIRILGAN VA YANGI G‘O‘ZA NAVLARI UCHUN
Yüklə 3,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1.4. RAYONLASHTIRILGAN VA YANGI G‘O‘ZA NAVLARI UCHUN
PAXTA TOLASINING TURLAR BO‘YICHA TEXNOLOGIK XUSUSIYATLARINING ME’YORIY KO‘RSATKICHLARI Paxtani qabul qilish korxona qoshidagi va korxona hududidan tashqaridagi qabul qiluvchi maskanlarida to‘dalar (partiyalar) shak li da amalga oshiriladi. Bitta nav, tur va sinfga oid sifat ko‘rsat ki chi haqidagi hujjat bilan rasmiylashtirilgan mahsulot partiya hisoblanadi. Agar bu partiyada turli seleksion va sanoat navlari, turlari hamda sinf- lariga tegishli paxta aralashtirilgan bo‘lsa, paxta shu partiya mav jud bo‘lgan eng past nav, tur va sinflari bo‘yicha qabul qilinadi. Bel gilangan seleksion paxta paxta tolasining turi me’yoriy hujjat lariga muvofiq o‘rnatilgan tartibda aniqlanadi (O‘z RST 615-95 ga binoan). Har bir paxta turi rangi, tashqi ko‘rinishi va pishib yetilganligi koeffitsiyentiga binoan besh navga bo‘linadi — I, II, III, IV, V. Paxta — navi, rangi va pishib yetilganlik koeffitsiyenti ko‘rsat kichlariga ko‘ra aniqlanadi. Paxta navi berilgan me’yorlarga muvofiq ifloslanganlik (iflos aralashmalarning vazniy ulushida) va namlik (namlikning vazniy nisbati) miqdoriga qarab 1 (qo‘l), 2 (mashina) va 3 (to‘kilgan paxtani terish) xilga bo‘linadi (1.2-jadval). 1- va 2-sinflar uchun ifloslanganlik belgilangan me’yoridan yuqori bo‘lgan taqdirda paxtani ifloslanganligi bo‘yicha u to‘g‘ri kelgan sinfga o‘tkaziladi, namlik miqdori oshgan taqdirda esa, belgilangan tartibda narxi pasaytiriladi. I, II, III va IV navlarida 3-sinf uchun belgilangan ifloslanganligi yoki namligi me’yoridan oshiq bo‘lsa, paxta topshiruvchiga qaytarib beriladi yoki past nav bo‘yicha qabul qilinadi. Agar ifloslanganligi yoki namligi me’yori 22 foizdan oshib ketsa, paxta topshiruvchiga qaytarib yuboriladi yoki belgilangan tartibda narxi yoki vazniy miqdori kamaytirib qabul qillinadi. 1.2- j a d v a l Paxtaning sinflar bo‘yicha iflos aralashmalarning vazniy ulushi va namlikning vazniy nisbati me’yorlari, foiz hisobida 26 Qabul qilingan paxtaning navi, namligi va ifloslanganligini aniq- lash uchun namunalar tanlash va tahlillar 643—95, 592—92J, 593—92, 644—95 (1, 2, 3, 4) raqamli respublika standartlari bo‘yicha standart namunalarda tekshirilgan yoki «O‘zdavstan dart»ning metrologik xizmati attestatsiyasidan o‘tkazilgan asbob larda olib boriladi. Namunalar tanlash, laborantlar ishini, labo ratoriya asbob-uskunalarini paxta zavodining TNB boshlig‘i nazorat qiladi. Qabul qilish maskanining laboratoriyasi quyidagi asboblarga ega bo‘lishi kerak: O‘z—7 m shkafi, USX—1 va VXS yoki VXS—M1 namlikni aniqlash asbobi, paxta ifloslanganligini aniqlash uchun LKM qurilmasi, 1.4-rasm. Paxta tolasining turli koeffitsiyentli pishganlik darajasi. 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 27 LPS—4 tola navini aniqlash asbobi, PPV jin tola ajratkich, paxta uchun SXL—3 laboratoriya quritkichi, mayda qadoq toshli texnik tarozilar, mikroskop, mikroskopga P—2 nurni qutblantiruvchi moslama — eksikator, namunalar olish uchun bankalar (katta va kichik), LPS—4 asbobida nazorat tekshiruvlarining ruxsat etiladigan farqlari paxta tolasi bo‘yicha 2,5 foizdan oshmasligi kerak. Agar bu ajrimlar orasidagi farqlar ruxsat etiladigan miqdordan oshib ketsa, unda ikkita qo‘shimcha namuna LPS—4 da o‘lchanadi va o‘lchov natijalari bo‘yicha o‘rtacha qiymat hisoblanadi. Ikki namuna tahlilining natijalari orasidagi farq, ifloslikni nazorat tahlilida ifloslanganlik 10 % gacha bo‘lganda — 0,6 % (mut.) dan oshmasligi, 10 foizdan yuqori bo‘lganda esa 1,0 % (mut.) dan oshmasligi kerak. Ikki namunani sinash natijalari orasidagi farqlar nazorat tahlillarida paxta namligi 10,0 % gacha bo‘lganda 0,5 % dan oshmasligi va namligi 10 % dan ko‘proq bo‘lganda 5,0 % (nisb.) dan oshmasligi lozim. Agar dastlabki va nazorat tahlillarining natijalari orasidagi farqlar yuqorida ko‘rsatilgan chegaralardan chiqmasa, unda dastlabki tahlil to‘g‘ri hisoblanadi. Yüklə 3,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|