M. Ə. MƏMMƏdov

liyy
ət göstərir. Bundan əlavə, kitabxana yüksək ixtisaslı kadr 
potensialına malikdir. Bu isə kitabxana işini dövrün tələbləri 
s
əviyyəsində qurmağa imkan verir. Kitabxanada son zaman-
lar 
ənənəvi xidmət formaları ilə yanaşı, yeni xidmət forma-
larına  da  keçilmişdir.  1999-cu ilin əvvəllərindən  başlayaraq 
kitabxanada qism
ən ödənişli məlumat-biblioqrafiya və infor-
masiya xidm
ətləri tətbiq edilməyə  başlamışdır.  Yeni xid-
m
ətin əhəmiyyətli cəhəti ondan ibarətdir ki,  böyük maliyyə 
ç
ətinliyi ilə  üzləşən kitabxana pullu xidmətdən  əldə  etdiyi 
v
əsaitə müasir oxucu üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb edən 
dövri n
əşrləri almağa başlamışdır. (22) 
Bütün bunlardan 
əlavə,  1999-cu ildə  Dövlət Elm və 
Texnika Komit
əsi kitabxana-biblioqrafiya proseslərini avto-
mat
laşdırmaq  və  İnternet  sisteminə  qoşulmaq  üçün  kitab-
xananı muasir kompyuter texnikası dəsti ilə təchiz etmişdir.  
İnternetden  istifadə  oxuculara xidmət sahəsində  kitab-
xa
nanın  imkanlarını  genişləndirmiş,  zəruri  informasiyanı 
dünyanın istənilən ölkəsindən əldə edib oxuculara çatdırmaq 
üçün 
əlverişli şərait yaratmışdır.  
Son ill
ərdə  RETK-nın  quruluşunda  bəzi dəyişikliklər 
edilmiş,  kitabxanada  “yeni  informasiya  texnologiyaları” 
şöbəsi  təşkil  olunmuş  kitabxana  internet  şəbəkəsinə  qoşul-
muş,  özünün veb səhifəsini  yaratmışdı.  Hazırda  RETK-nın 
qar
şısında  duran  ən vacib məsələlərdən  biri  kitabxananın 
elektron kataloqunun yaradılmasıdır. Bununla əlaqədar kitab-
xanada lokal kompyuter 
şəbəkəsi  yaradılmış,  İRBİS-64 ki-
tabxanaların avtomatlaşdırılmış  sisteminin  nümayiş versiya-
sında  elektron  kataloqun  əsası  qoyulmuş  və  oxuculara mə-
saf
ədən xidmət  texnologiyası  tətbiq  edilmişdir.  Bu sistem 
64 

---

vasit
əsi ilə 2003-cü ildən başlayaraq kitabxanaya daxil olan 
bütün n
əşrlərin biblioqrafiyası elektron kataloqa daxil edilir. 
Bu da öz növb
əsində  oxuculara onlayn rejimində  kitabxa-
nanın fondu ilə tanış olmağa imkan verir.  
Qeyd etm
ək lazımdır ki, RETK respublika miqyasında 
kitabxana  işinə  həsr edilən bütün tədbirlərdə  iştirak  edir. 
Artıq  bir  neçə  ildir ki,  RETK fondunun,  eləcə  də  “Azər-
baycan  Kitabxana  İşinin  İnkişafı  Assosiasiyası”  nın  təşkil 
etdiyi bütün t
ədbirlərdə fəal iştirak edir.  
RETK-
da  internet  texnologiyaları.  XXI əsrin əvvəl-
l
ərindən  başlayaraq  yeni  kitabxana-informasiya  texnologi-
yaları daha sürətlə inkişaf etməkdədir. İlk növbədə CD-ROM 
texnologiyaları, elektron nəşrlər, fərdi kompyuterlər və tele-
rabit
ə vasitələri kitabxanalarda daha sürətlə tətbiq olunur. Bu 
əsasda elektron  kitabxanalar və  kataloqlar,  korporativ sis-
teml
ər,  sənədin elektron mübadiləsi kimi kitabxana-infor-
masiya innovasiyaları dünya kitabxanalarının aparıcı iş isti-
qam
ətlərinə çevrilmişdir. Bütün deyilən elmi-texniki inkişaf 
internetin  yaranması  və  bütün dünyada,  bütün fəaliyyət sa-
h
ələrində  aparıcı  rol  oynaması  nəticəsində  mümkün  olmuş-
dur.  
İnternet  kitabxanalar  üçün  yeni  informasiya  mühiti, 
yeni düny
əvi kommunikasiya sistemi,  komplektləşdirmə 
m
ənbələri və  öz  resurslarını  dünyaya  yaymaq  vasitəsidir. 
Eyni zamanda, 
internet dünya kitabxanalarının inteqrasiya və 
interaktiv informasiya axtarışı vasitəsidir.  
Hazırda  dünyanın  on  minlərlə  kitabxanası  internetdə 
t
əmsil olunmaq və  öz  resurslarını  geniş  yaymaq,  həmçinin 
başqalarının resurslarından istifadəni təşkil etmək üçün lokal 
65 

---

şəbəkələr,  müxtəlif  işçi  yerləri,  saytlar və  serverlər yarat-
mışlar .  
  Müt
əxəssislərin qeyd etdiyi kimi, məhz kitabxanalar, 
informasiya  orqanları  və  analoji idarələr kommunikasiya 
texniki vasit
ələri ilə  birlikdə  hər bir ölkənin və  bütövlükdə 
dünyanın başlıca informasiya infrastrukturunu yaradır. Yeni 
texniki-texnoloji v
ə intellektual əsasda bu informasiya infra-
strukturunun 
ehtiyatlarından  istifadə  etmədən XXI əsrdə 
dün
yada informasiyalaşdırılmış cəmiyyətə inteqrasiya etmək, 
h
ər hansı bir addım atmaq inandırıcı deyildir. Məhz ona görə 
d
ə dünyanın iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrində dün-
ya informasiya resurslarından səmərəli və maksimum istifadə 
etm
ək  üçün  yeni  informasiya  texnologiyalarından  geniş  tət-
biqin
ə üstünlük verirlər.  
Az
ərbaycan  Respublikasında  da müasir  informasiya 
texnologiyalarının  hər bir fəaliyyət sahəsində  istifadəsi isti-
qam
ətlərində  müəyyən  işlər görülməkdədir.  Belə  ki,  Azər-
baycan  Respublikası  Milli  Məclisi  “İnformasiya,  informasi-
yalaşdırma və informasiyanın mühafizəsi haqqında” (1998), 
“Kitabx
ana  işi  haqqında”  (1999),  “Patent  haqqında”  (1997) 
qanunları,  Ümummilli lider Heydər  Əliyevin  imzaladığı 
“Az
ərbaycan  Respublikasının  inkişafı  naminə  informasiya-
kom
munikasiya  texnologiyaları  üzrə  (2003-2012-ci illər) 
Milli  Strategiyası”,  Azərbaycan  Respublikası  Prezidenti  İl-
ham 
Əliyevin  imzaladığı  “Azərbaycan Respublikasında  in-
formasiya c
əmiyyətinin  inkişafına  dair  2014-2020-ci illər 
üçün Milli Stra
tegiya”nı,  “Azərbaycanda  kitabxanaların 
f
əaliyyətlərinin yaxşılaşdırılması”  (2007)  haqqında  sərənca-
mı kitabxanaların informasiya resurs mərkəzləri kimi forma-
66 

---