M ətbuat: millətin dili, gücü və güzgüsü 2011-2017-ci ILL
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
638
“M ən nə cəmaət, nə vətən anlaram, Yansa v
ətən, batsa cəmaət belə!”
Mirz ə Cəlilin Qurbanəlisinin naçalikə dediyi sözlər də yadıma düşür: “Allah da buna şahiddir ki, nə qədər bizim vilayətə naçalniklər gəlib gedib, mən onların heç birini o q ədər istəməmişəm. Mən özüm sənin yolunda oda girərəm. Qurban s ənə mənim canım, nə qədər ki, mən sağam, nökərəm sənə". Bəlkə, kimlərinsə stadiondakı olayla bağlı sərt mövqeyim xoşuna gəlməyə bilər, amma əmin olun ki, özümüz
ə hörmət etməsək, tiraçılıq artacaq və daha çox fəsadlar verəcəkdir.
Mirzə Fətəli Axundovun dəfni ilə bağlı Gürcüstanda ARXİVDƏN FOTOLAR TAPILIB
Bəlli olduğu kimi, yazıçı-dramaturq, filosof, ictimai xadim, Azərbaycan dramaturgiyasının banisi Mirzə Fətəli Axundovun dəfni ilə bağlı bəzi iddialar səsləndirilir. Məsələn, Mirzə Fətəli Axundovun nəşinə hörmətsizlik göstərilməsi, meyitinin üç gün ortalıqda qalması ilə bağlı yazılar var.
639
Bunlar birmənalı qarşılanmır, tanınmış araşdırmaçı və elm adamları tərəfindən belə bir şeyin mümkünsüzlüyünün isbatına çalışılır. Tanınmış alim Vilayət Quliyev yazır: "Doğrudanmı həyatının son günlərinə qədər yüksək çinli məmur kimi Qafqaz canişinliyində xidmət edən, təkcə Qafqazda, Yaxın və Orta Şərqdə deyil, Avropa ölkələrində də milli dramaturgiyanın banisi - "müsəlman Molyeri", yazıçı və tənqidçi, filosof və ictimai xadim, əlifba islahatçısı və maarifçi kimi tanınan görkəmli şəxsiyyət öldükdən sonra bir an içərisində hamı tərəfindən unudulmuş, tərk edilmişdi? Razılaşaq ki, rəsmi dairələr azərbaycanlı sənətkarın ölümünə etinasızlıqla yanaşmışdılar (vaxtı ilə Mirzə Fətəlinin əsərlərinə səhifələrində geniş yer ayıran hökumət ofisiozunun - "Kavkaz" qəzetinin kiçik bir nekroloq da çap etməməsi bunun nişanəsi idi). Bəs M. F. Axundovun yaxınları, qohumları, dostları harada idi? Doğrudur, böyük ədib vəfat edəndə oğlu Rəşid vətəndən uzaqda - Belçikada idi. Brüsseldə ali mühəndislik təhsil alırdı. Lakin bu Mirzə Fətəlinin tam tənhalığı təsəvvürü yaratmamalıdır. O, Tiflisdə qohumları, yaxınları və doğmaları arasında yaşayırdı. Şəhərin mərkəzində, Kür çayının kənarında, indi Tbilisi azərbaycanlılarının Mədəniyyət Mərkəzi kimi fəaliyyət göstərən böyük mülkü vardı. Mülkün birinci mərtəbəsində kirayənişinlər, ikinci qatda isə ailə üzvləri yaşayırdılar. Bir sözlə, fəlakətdən xəbər tutacaq, kədəri bölüşəcək adamlar yetərincə idi. Onların başında heç şübhəsiz, bəzi sənədlərdə M. F. Axundovun "qardaşı" kimi təqdim olunan Mirzə Mustafa Axundov (1834-1903) gəlirdi. Əslində Mİrzə Mustafa onun qaynı, arvadı Tubu xanımın qardaşı idi. Sənədlərdə həm Mirzə Fətəli, həm də Mirzə Mustafa Axund Hacı Ələsgərin oğlu kimi göstərildiyindən, habelə eyni soyadı daşıdıqlarından rəsmi dairələrdə onları doğma qardaş sayırdılar. M. F. Axundovun Tiflisdə fəaliyyətə başladığı il Şəkidə doğulan Mirzə Mustafa əvvəlcə yerli qəza məktəbində oxumuş, sonra isə bacısının ailəsində yaşayaraq təhsilini Tiflis gimnaziyasında davam etdirmişdi. Rusca mükəmməl savadı ilə 640
birlikdə üç Qafqaz və üç Şərq dilini - Azərbaycan, erməni, gürcü, ərəb, fars və türk dillərini də yaxşı bildiyindən uzun illər canişinliyin hərbi-inzibati aparatının əvəzsiz tərcüməçilərindən olmuşdu. Bunu ilk növbədə M.F.Axundovun qayğı və himayəsi ilə əlaqələndirirdi. Sual oluna bilər: Mirzə Mustafa yaxın qohumunun meyitinin üç gün ortalıqda qalmasına, yaxud küçədən tutulmuş hambalların çiynində qəbiristanlığa aparılmasına, zəruri dini ayinlər icra olunmadan dəfninə yol verərdimi". "Yeniavaz.com" saytı xəbər verir ki, tanınmış tədqiqatçı, publisist, filologiya üzrə elmlər doktoru Abid Tahirli Mirzə Fətəlinin dəfni ilə bağlı Gürcüstanın Dövlət Arxivindən maraqlı fotoları üzə çıxarıb. Abid Tahirli bildirib ki, bu yaxınlarda tariximizdə bir sıra sahələrdə ilklərə imza atmış general, yazıçı-publisist, məktəb qurucusu, kartoqraf İsmayıl bəy Qutqaşınlının müəmmalarla dolu həyat və yaradıcılığı ilə bağlı arxiv sənədlərini axtarmaq məqsədi ilə Milli Arxiv İdarəsinin əməkdaşı Natiq Eminovla Gürcüstanın Dövlət arxivində olub: "Tarix arxivinin Fot a şöbəsində çağdaş mədəniyyətimizin patriarxı, filosof-yazıçı Mirzə Fətəlinin dəfni ilə bağlı maraqlı fotolara da raşt gəldik. Elə bilirəm ki, həmin fotolar M. F. Axundovun dəfni ilə bağlı uydurulan, lazımsız söz-söhbətlərə son qoyulmasına əsas ola bilər. Vaxt tapıb Mirzə Fətəlinin Tiflisdəki ev-muzeyinə baş çəkdik, arxivdən aldığımız fotoları Tiflisdəki M. F. Axundovun ev-muzeyinə də təqdim etdik". "Yeniavaz.com" saytı Abid Tahirlinin üzə çıxardığı həmin nadir fotoları təqdim edir.
641
642
643
Avropa Oyunları silsiləsindən Çempion Ayxan, könüllü H əmid Xan, yaxud himn oxumaq dərsi Ç ətin və gərgin yay imtahan sessiyasından sonra bir qədər sınıxmış İqtisad Universitetinin II kurs t ələbəsi Həmid Xanı dincəlmək üçün doğma Qəbələyə gönd ərmək niyyətində idim. Lakin onunla aramızdakı bir söhbət bütün planları d əyişdi. Həmid Xan xeyli həyəcan və narahatlıqla soruşdu: - Ata , bir xahişim var. Olarmı , mən bu yay Qəbələyə getməyim? M ən təəccüblə: “ Niyə?“- deyə soruşanda o, birnəfəsə dedi: - M ən Avropa Oyunlarına könüllü yazılmaq istəyirəm. Bu mənim üçün bir şansdır, bir qismətdir, bir fürsətdir ki, cüzi də olsa, xidmət edim, yardım göstərim. Söz verir əm ki, Ingilis dilini də yaxşı öyrənəcəyəm, III kursda daha yaxşı oxuyacağam, lap səhər, axşam idman da edəcəyəm, yeməyimə də fikir ver əcəyəm... - Yaxşı, sənin işinin adı nə olacaq? –deyə Həmid Xanı güclə sakitləşdirdim. -M ən müsabiqədən keçəndən sonra nə iş tapşırsalar, onu da yerinə yetir əcəyəm- deyə o, cavab verdi. Razılığımı bildirəndə Həmid Xanın qanadları olsaydı, uçardı. Müsabiqədən uğurla keçdikdən sonra onu Avropa Oyunlarının ofislərindən birinə göndərdilər. H əmid Xan ona çox yaraşan könüllü paltarı və yerinə yetirdiyi işlə ilə qürur duyur, h ər növbədən sonra təəssüratlarını danışmaqdan yorulmur. İmkan olanda Avropa Oyunlarını birgə izləyir, fikir mübadiləsi edirik. 17 iyun günü taekvonda üzrə
Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|