635
peşəkar jurnalist, publisist, yaxud tənqidçi adı iddiasındadırsa, təhqirlərlə yox,
təhlillərlə mövqeyini ortaya qoysun. Problem bu müxribin sərsəmləməsi ilə
bitsəydi, nə vardı ki? Zülmət qatıdır, qalındır. O, yazıb. Bəs qəzetin redaktoru,
onun müavini, əməkdaşları hara baxır?! O, yazıb. Bəs dostları, qohumları, tanışları
onu niyə tənbeh etmir?! O, yazıb. Bəs vicdanlı qələm sahibləri niyə səsini
çıxarmır? O, yazıb. Bəs oxucu onu niyə qınamır? O, yazıb. Bəs cəmiyyət niyə
susur. Nə isə… Tanınmış ziyalılara qarşı düşmən münasibətin haradan
qaynaqlandığı barədə götür-qoylarıma Azərbaycan ədəbiyyatı, tarixi və
mədəniyyətinin mümtaz nümayəndələri, həm də vaxtı ilə bu və bundan da kəskin
hədyanlara, hücumlara, tənqidlərə məruz qalmış xadimlər xəyalən cavab verdi:
Azərbaycanın ilk generalı, ilk kartoqrafı, ilk publisisti İsmayıl bəy
Qutqaşınlı:
-
Qəm yeməyin. Bu mərəzdir. Xidmətlərimin müqabilində mənə verilən
mükafatdırmı ki, əsərlərimi pərən-pərən saldılar, izini-tozunu itirdilər. Bunlar
azmış kimi bircə fotom belə qorunub saxlanılmamışdır?!
Materialist filosof, bədii nəsrimizin, dramaturgiyamızın banisi Mirzə Fətəli
Axundzadə:
-
Məgər poqonlarıma görəmi günlərlə nəşimi düzdə sahibsiz qoyur, dəfn
etmirdilər?
Azərbaycan mətbuatının banisi Həsən bəy Zərdabi:
-
Bəs mənim günahım nə idi ki, məni gorbagor etdiniz? Qəbrimi nə az, nə
çox 3 dəfə dəyişdiniz. Əbəs yerə demirdim ki, çağırıram eşitmir, deyirəm qanmır,
göstərirəm görmür.
Azərbaycan poeziyasının görkəmli nümayəndəsi Seyid Əzim Şirvani:
-
Hansı pis əməlin sahibi idim ki, hətta dostumun «Əkinçi»sində mənə həcv
yazırdılar?
Böyük satira ustası Mirzə Ələkbər Sabir:
-
Bəlkə mən düşmən idim, millətimi sevmirdim? Məni məktəb, məscid
yolunda daş-qalaq edirdilər.
636
Azərbaycan klassik musiqisinin banisi Üzeyir Hacıbəyli:
-
Xidmətlərimə görə təmənna ummamışam. Amma «Zənbur»dakı karikatura
və bu kimi iyrənc hərəkətlər qəlbimə toxunub, könlümü bulandırıb...
Türk dünyasının böyük ideoloqu Əhməd bəy Ağaoğlu:
-
Günahım «Difai»ni yaratmaq idimi ki, məni Azərbaycandan didərgin
saldılar?
«Mola Nəsrəddin» jurnalının naşiri, redaktoru Mirzə Cəlil:
-
40 illik mətbu xidmətimin mükafatı idimi ki, dərman pulu almaq üçün
Əliheydər Qarayevə ərizə yazmağa məcbur edilmişdim?!
Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə:
-
Mənə də haqsız yerə çox daş-kəsək atıblar. Nə oldu? İndi kim onları yada
salır, xatırlayır?! Bəxtiyar Vahabzadə isə yenə var, həmişə də olacaqdır. Siz də
fikir verməyin, yazın, yaradın. Onlar gedəcək, siz qalacaqsınız!
37-
ci il repressiyasının 60 nəfərdən çox qurbanı olan istedadlı qələm
sahibləri adından İbrahim bəy Musabəyov:
-
Bizə ölüm hökmü kəsənlər, onları icra edənlər məlumdur: rejim, ideologiya
nökərləri. Bizdən donos yazanlardan, bizi mətbuatda ittiham edənlərdən soruşmaq
istəyirəm: - Heç vicdan əzabı çəkdinizmi?
Burda dayandım. Deyəsən, axtardığımı tapmışdım. Əsassız ittihamların,
böhtan və çirkabların səbəblərini yüz yerə yazmaq, yozmaq olar. İsmayıl bəy
Qutqaşınlının söylədiyi «mərəz» kimi də qəbul etmək olar. Lakin qələmi
zorlayaraq, onu əyri-üyrü yazmağa, təhqir etməyə, böhtan atmağa, şərləməyə vadar
edənlər, əlbəttə, vicdan əzabı çəkə bilməzlər. Sadəcə, buna imkanları yoxdur.
Görünür, bu milli mərəzin çarəsi də yoxdur... Elçinin tərcümə etdiyi Jan Pol Sartrın
«Yalnız həqiqət» pyesinə yazdığı essedəki ikicümləlik bir abzası xatırlamaq və
dərindən düşünmək yerinə düşərdi. Elçin yazır: «Əsərdə böhtan, yalan və riya
aurası altında olan mətbuat mühiti qələmə alınıb və baxın, o böhtan, yalan və riya
bu gün bizdən çox uzaqdırmı, bir sıra mətbuat orqanlarımızın tanış böhtançılığı və
637
yalanı deyilmi? Bu sualı təsdiq edən cavab, elə bilirəm ki, yuxarıda söylədiyim
fikri –
xislət naqisliyinin həmişəyaşar olduğunu da bir daha təsdiq edir».
Katalin Tira v
ə biz
Sözün düzü, m
ən ölkəmizə çörək qazanmağa gələn, lakin ona qucaq açan,
çör
ək verən xalqın övladına- indiki halda azarkeşə təpik atmasına, şillə-qapaz
vurmasına görə Katalin Tiranı, yox, özümüzü, onu bura gətirənləri qınayıram.
Katalin Tiranın İngiltərə, İspaniya, Türkiyə, heç qonşu Gürcüstan stadionlarında
bu q
ələti edə biləcəyini ağlıma gətirə bilmir, təsəvvür etmirəm.
Katalin Tira Az
ərbaycan sərhəddini keçənədək bilməli idi ki, bu xalqın hər bir
nümay
əndəsinə hörmətlə yanaşmaq onun bir nömrəli vəzifəsidir, borcudur.
Öhd
əsinə götürməli idi ki, qısa vaxt ərzində dilimizi, adət-ənənələrimizi, milli-
m
ənəvi, dini dəyərlərimizi öyrənəcək və onlara ehtiram edəcəkdir. Dediklərim
yalnız Tiraya aid deyil. Messi, Ronaldo gəlsə də, onlara da şamil edilməlidir.
Əlbəttə, bu ciddi və dərin mövzudur.
Stadiondakı olayla bağlı məni başqa məsələ də düşündürür və daha çox
narahat edir. İçimizdən bəzilərinin Tiranın müdafiəyə qalxması. Buna nə ad
verm
ək olar- bax, bunu bilmək çətindir. Qonaqpərvərlik? - Əsla! Humanizm? -
Q
ətiyyən! Ədalət?-Yox! Mərhəmət? –Sanmıram! Yaltaqlıq, qorxaqlıq?-
Düşünmürəm. Kölə psixologiyası, düşüncə tərzi-?-Bilmirəm. Nədənsə, bu qəbildən
olan adamların mövqeyi yadıma klassikləri saldı . Elə bil, Mirzə Fətəli Axundov
Tiranı müdafiə edən həmvətəninə qəzəblə deyərdi: “- Nə vaxtadək qəflət
yuxusunda yatacaqsan?”,
H
əsən bəy Zərdabi təəssüflə başını bulayardı: “ Hər kəsi
çağırıram-gəlmir, göstərirəm-görmür, deyirəm-qanmır”.
Əbdürrəhim bəy
Haqverdiyev d
ərindən ah çəkərdi: “ Başları qapazlı, üzləri tüpürcəкli marallarım.”
Mirz
ə Ələkbər Sabir bu qəbildən olan qəhrəmanların dili ilə özlərini ifşa edirdi:
Dostları ilə paylaş: |