M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 161
ağır vəziyyətdən çıxmaq üçün çalışmaları təklifini irəli sürdü. deyirdi: «Güc işlənməməlidir, bir daha silah işə salınmamalıdır. Mənim fikrim budur və bu prinsipləri əsas tutaraq, mən bu vəziyyətdən çıxış prosesində iştirak edirəm». Heydər Əliyev prezident Əbülfəz Elçibəydən əlavə, başqa nüfuzlu adamlarla da söhbətlər aparmışdı. Hətta Milli Məclisə dəvət olunmuşdu. Prezident Əbülfəz Elçibəydən xahiş etmişdi ki, yalnız Gəncəyə səfər edib vəziyyəti öyrənəndən sonra gəlib öz təkliflərini verəcəkdir. İyunun 11-də İsa Qəmbərov Sovetin sədri vəzifəsindən istefa vermişdi. Deputatlar Heydər Əliyevə bu vəzifəni tutmağı təklif etdilər. Lakin təklifi qəbul etmədi. Nə qədər dilə tutmaq istəsələr də, Surət Hüseynovla görüşmək, onnnla söhbət etmək arzusunda olduğunu bildirdi və buna görə Ali Sovetin sessiyasını bir neçə günlüyə təxirə salmağı təklif etdi. Milli Məclisin deputatı R.Qazıyev, Milli Məclisə daxil olmayan deputatlardan A.Əlizadə və başqalarının iştirakı ilə Heydər Əliyevin Gəncəyə getməsini təklif etdilər. T.Qarayev bımu belə əsaslandırmağa çalışırdı ki, Heydər Əliyevin tək getməsindən belə təsəvvür yarana bilər ki, bu yalnız onun Sovetin sədri seçilməsi məsələsi ilə əlaqədardır. Şəraiti düzgün başa düşən, ondan düzgün nəticə çıxarmağı bacaran Heydər Əliyev irəli sürülən təkliflərə tutarlı cavab vermişdi: «Mən istəmirəm ki, mənim indiki Gəncəyə səfərim deputat qrupunun səfəri olsun. Mən bir halda ki, dediyim kimi, bura dəvət olunmuşam və bu prosesdə iştirak edirəm, mən özüm tək gedib bu işlərlə məşğul olmaq istəyirəm. Deputat qrupu göndərmək istəyirdiniz, əvvəl göndərəydiniz, ya bundan sonra göndərin, xahiş edirəm, bu işləri qarışdırmayın. Və mənim ora da getməyim heç də Ali Sovetin sədri seçilməyim ilə əlaqədar deyil. Xahiş edirəm, məsələləri təhrif etməyin. Mən sadəcə olaraq fikrimi bildirdim, Əbülfəz Elçibəyə də, Sizin hamınıza da ki, mən Gəncəyə getməliyəm. Bəlkə dünən getməliydim, gedə bilmədim, bu gün getməliyəm və artıq bunun müzakirəyə ehtiyacı yoxdur».
1
1 Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin katibliyi. Fond, 2941, siyahı 1, iş 204, vərəq 19 M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 162
hadisələrə qiymət vermək üçün səbr və təmkinlə vəziyyətlə dərindən tanış olur, ictimaiyyətin fikrini öyrənir, qüvvələr nisbətini təhlil edir, ən əsası hadisənin törənmə səbəblərini araşdırır və qarşı tərəfdən olan şəxsləri, təşkilatçıları ilə bilavasitə görüşüb onlarm iddialarını, tələblərini öyrənir və obyektiv nəticə çıxardıqdan sonra əməli addım atırdı. 1993-cü ilin iyununda Surət Hüseynovla, sonralar Əlikram Hümbətovla, 1994-1995-ci illərdə Rövşən Cavadovla və başqalan ilə həmişə belə hərəkət etmiş və məsələləri uğurla həll etmişdi. Bu ona xas olan çeviklik, iradəlilik, qorxmazlıq və cəsarətliliyin nəticəsi idi. Heydər Əliyev Gəncədən qayıtdıqdan sonra 1993-cü il iyunun 13-də Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin fövqəladə iclası keçirildi. İclasa Tamerlan Qarayev sədrlik edirdi. O, deputatlar arasında belə bir fikir yaratmağa çalışdı ki, guya indi Milli Məclisə sədr seçmək məsələsi həll edilməlidir. Onun üçün də Heydər Əliyev bu barədə özü nəticəyə gəlsin. Əlbəttə, bu təklif araqarışdırmaq məqsədi daşıyırdı və Heydər Əliyevin Bakıya gəlməsinin həqiqi səbəbini ört-basdır etmək, ona başqa don geyindirmək niyyətindən irəli gəlirdi. Heydər Əliyev çıxışında bu fitnəkarlığa cavab verərək bildirdi ki, Gəncə şəhərində, onun ətrafında olan rayonlarda və ümumən bütün Azərbaycanda böyük gərginlik yaranması ilə əlaqədar olaraq, «vicdanının tələbi ilə, Azərbaycan Respublikasının prezidenti Əbülfəz Elçibəyin xahişi ilə Bakıya gəlmişəm və bu mürəkkəb vəziyyətdən çıxış yollarının axtarılması, milli barışıq, milli həmrəyliyin təmin olunması prosesinə qatılmışam». 1
Heydər Əliyev iyunun 13-də Gəncəyə, birbaşa Surət Hüseynovun yanına getdi. Öz dediyinə görə, Surət Hüseynovla tanış da deyildi. Heydər Əliyev bütün gecəni onunla danışıb, ertəsi gün şəhərə çıxdı. Təəssüratı haqqında deyirdi: «Mən döyüşlərin izlərini, dağıdılmış tikililəri, yanıb külə dönmüş mənzilləri gördüm, cinayətin izlərini gördüm». Məhz bundan sonra Heydər Əliyev Bakıya qayıdıb vətəndaş müharibəsi təhlükəsini sovuşdurmaq məqsədi ilə Milli Məclisin təklifini qəbul etdi və iyunun 15-də onun sədri seçildi.
1 Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin katibliyi, fond 2941, siyahı 1, iş 204, vərəq 17
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 163
Heydər Əliyevin Azərbaycan rəhbərliyinə gəlməsi respublikanın tarixi müqəddəratını həll etdi. Vətəndaş müharibəsinin qarşısı alındı, torpaqların işğalı dayandırıldı, respublikanın parçalanması təhlükəsi aradan qaldırıldı. Adamlarda Azərbaycanın gələcəyinə inam yarandı. Azərbaycan xalqı hakimiyyətə Heydər Əliyevi çağırmaqla ümidlərinin doğrulduğunu və respublikanı gələcəyə inamla aparan yeganə liderinə daha çox etimad və etibar etdiyini göstərdi. 15 iyundan sonrakı dövrlərdə respublikanın müxtəlif yerlərindən Prezident Aparatına, Milli Məclisə və digər dövlət orqanlarına göndərilən məktublarda, müraciətlərdə Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə qayıtması gününü - 1993-cü il iyunun 15-ni Azərbaycan xalqının Milli Qurtuluş günü elan edilməsi xahiş olunurdu. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi bütün təklif və müraciətləri nəzərə alaraq, 1997-ci il 27 iyun tarixli iclasında deputatların təklifi ilə Azərbaycan dövlətçiliyinin müqəddəratı tarixində taleyüklü əhəmiyyəti olan 15 iyun gününü Milli Qurtuluş günü elan etdi. Gəncə şəhərində baş vermiş hadisələri təhlil etmək üçün Milli Məclisin İsa Qəmbərovun sədrliyi ilə keçirilən 1993-cü il 9 iyun tarixli qərarına əsasən deputat-istintaq komissiyası yaradılmışdı. Komissiyanın sədri Mətləb Mütəllimov, üzvləri Şirin Hacıkərimov, Vaqif Qasımov, Tahir Əliyev, İbrahim İbrahimov (o, sonradan komissyanın tərkibindən istefa vermişdi), Mürşüd Məmmədov, Mirmahmud Fəttayev idi. Gəncədə baş vermiş qanlı hadisələrin müəyyənləşdirilməsi, təhlil edilməsi, müzakirəsi, ümumiyyətlə, Gəncə hadisələri Heydər Əliyevin sədrliyi ilə iyun ayının 15-16-da Milli Məclisin iclasında müzakirə edildi. Ona siyasi qiymət verildi. İyun ayının 16-da Milli Məclis qərar qəbul etdi. Milli Məclisin sədri kimi Heydər Əliyev tam demokratik yolla iclasda hamıya şərait yaratmışdı ki, öz fıkrini desin, çıxış etsin. 15 iyun 1993-cü ildə Milli Məclisin iclası davam edən vaxt İ.Həmidov öz silahlı dəstəsi ilə Ali Sovetin binasmı mühasirəyə almışdı. Ona görə də Heydər Əliyev Milli Məclisin iclasında bildirdi ki, heç bir millət vəkilinin, cümlədən də, adi millət vəkili İ.Həmidovun özünün ətrafında silahlı dəstə saxlamağa ixtiyarı yoxdur. Onun silahlı dəstəsini ləğv
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|