M. L. Tursunxodjayev Toshkent davlat texnika universiteti «Menejment» kafedrasi professori, iqtisod fanlari doktori

K IR iSH
Jarayonlam i tashkil etishning iogistik konsepsiyasini faqatgina 
logistika sohasida mutaxassislar tom onidangina amaiga oshirib 
bolm aydi. Jarayonlarni tizimli tashkil etish falsafasi biznesning 
tayanch falsafasi b o lish i lozim. TijoratchiJar, iqtisodchiiar, turli 
tarm oq menejerlari logistika konsepsiyasini tushunishlari va qabul 
qilishlari, jarayonlarni logistik tashkil etishning asosiy usullarini 
bilishlari ham da erishiladigan samarani ko‘zda tutadigan bolishlari 
kerak. Shuning uchun ham bugungi kunda logistika sohasidagi 
keng qamrovdagi oliy ta ’lira vazifasi nihoyatda muhim hisoblanadi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti Î.A. Karimov 
O 'zbekiston Respublikasi Oliy Majüsi Q onunchilik palatasi va 
Senatining qo‘shma majlisidagi m a’njzasida 0 ‘zbekiston Respub­
likasi iq tiso d iy o tin i yan ad a rivojiantirish b o rasida t o ‘xtalib: 
«... bizning yaqin istiqboldagi eng m uhim vazifaniiz boshlagan 
ishlarim izni izchil davom ettirish — iste’mol talabini kengaytirish 
m aqsadida sotsial sohani rivojiantirish, m ehnatga h aq to la s h n i 
yanada oshirish, xizmat k o lsatish sektorini, infratuzihna obyekt­
larini rivojlantrishga, transport va kommunikatsiya loyihalarining 
amalga oshirilishiga alohida e’tibor berishdir»' deb ta ’kidlab o ‘tdilar.
Shuningdek, LA. Karimov 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazhlar 
M ahkamasining 2011-yilning asosiy yakunlari va 2012-yilda 0 ‘z- 
bekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng m uhim ustuvor 
yo‘naiishlariga baglshlangan m a’ruzasida 0 ‘zbekiston iqtisodiyoti 
oldida turgan asosiy vazifalar to ‘g‘risida to ‘xtalib, «... bugungi 
keskin raqobat sharoitida mahsulotlarimizning jahon va mintaqaviy
' 
I.A. Karimov.
Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqur- 
lashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojiantirish konsepsiyasi; 0 ‘zbekiston Respub- 
likasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisidagi ma’ruzasi. 
“ T.: «O'zbekistqn», 2010, 56-b.

---

bozoriarda xaridorgir b o ‘iishi va raustahkam o ‘rin egallasbi uchun 
bu boradagi ishlarni yana bir bor tanqidiy ko‘rib chiqish Iozim. 
Bunda tashki bozorda xaridorbop, yuqori likvidli m ahsulotlar 
ishlab chiqarishni kengaytirish uchiui eksportga mahsulot chiqa- 
radigan korxonalarni rag'batlantirishni yanada kuchaytirish, ularga 
yangi imtiyoz va preferensiyalar berish b o ‘yicha qo‘shimcha chora- 
tadbirlar tayyoriash zarur»* deb ta ’kidladilar.
M a’lumki, g‘arb logistikasi modellari mamlakatimiz xo'jalik 
amaliyotiga h ar doim mos kelavermaydi. Logistik tizim lar " bu 
a tro f-m u h it b ila n uzviy aloqasiz qarab b o ‘lm aydigan jo n ll 
tizimlardir. G ‘arb tizimlaridan nusxa olish strategiy^isi “ bu egalik 
strategiyasi b o lib , biroq yetakcbilik strategiyasi emas. M am la­
katimiz iqtisodiyotiga, birinchi navbatda, bizning sharoitimizga 
to ‘g ‘ri keladigan, jarayonlar samaradorligining keskin o ‘sishiga 
imkon beruvchi logistika falsafasini tadbiq etish lozim.
Yangi llmiy va o ‘quv «logistika» fanini o ‘rganish obyekti 
moddiy va ular bilan bo g liq b o lg a n axborot oqimiari hisoblanadi. 
Fanning dolzarbligi va uni o^rganishga b o lg a n qiziqishning keskin 
ortishi logistik yondoshuvdan foydalanish orqali moddiy tizimlar 
faoliyati samaradorligini oshirishning potensial imkoniyatiari bilan 
bog‘iiqdir. Logistika xomashyo va yarimtayyor m ahsulotlar olib 
kelish biJan. iste’molchiga tayyor mahsulot yetkazib berish o ‘rtasi- 
dagi vaqt oralig^ini keskin qisqartirish im konini beradi. Yukiami 
saqlash va tashish xarajatlarini keskin qisqartirishga imkoniyat 
yaratadi. Logistikaning q o lla n ish i m a ’lu m o t olish jarayonini 
teziashtiradi, serviz xizmati darajasini oshiradi.
Logistika sohasidagi faoliyat k o ‘pqin:aIidir. U transport, om bor 
xo‘jaligi, zaxiralar, xodim lar boshqaruvi, axborot tizimlari, tijorat 
faoliyati va boshqalarni tashkil etishrd qamrab oladi. Sanalgan 
vazifaiaming h a r biri tegishli soha fanida chuqur o ‘rganilgan va 
bayon etilgan. Logistik yondashuvning yangiligi yuqorida sanalgan
‘ 
I.A. Karimov.
2012-yil Vatanimiz taraqqiyotini yangi bosqictigako'taradlgan 
yil bo‘ladi. Bizning yolim iz — demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va moder- 
nizatsiya jarayonlarini izchil davoni ettirish yo‘l,idir. T .20/ LA. Karimov — 
Tosiikent: 0 ‘zbekiston, 2012, 126-bet.

---

faoiiyat sohalarining m arom li tashkil etilgan yengiJ boshqamvini 
va yuqori samarali m aterial o ‘tkazuvchi tizimlarini yaratish m aq- 
sadidagi uzviy bog'hqligini ta ’mmiash hisoblanadi.
Logistik tarzda tashkil etilgan tizim iar a n ’anaviy material 
o‘tkazuvchi tizimlardan xuddi zamonaviy avtomobil XX asr bosh- 
laridagi avtomobildan farq qilgani kabi farq qiladi. Logistikaning 
nazariy fan sifatidagi maqsadi xuddi shunday tizim lam ing paydo 
b o lish i va amal qilish qonuniyatlarini o'rganishdir. Logistikaning 
amaliy faoiiyat tandagi maqsadi esa ushbu tizim lam i yaratish va 
ularning amal qilishini ta ’minlash hisoblanadi.
M oddiy oqimlarni boshqarish har doim xo'Jaük faoliyatining 
m uhim tom oni hisoblanib kelingan, bkoq nisbatan yaqin vaqtlarda 
u iqtisodiy faoliyatning eng m uhim vazifalaridan biri tarzidagi 
mavqega ega b o ld i. Asosiy sabab -iste’molchining tez o'zgaruvchi 
hoxish-istaklariga tez moslashuvchan b o lg a n ishlab chiqarish va 
savdo tizimlari zaruriyatini tug‘dirgan sotuvchi bozoridan iste’mol 
bozofiga olishidir.
iqtisodiyotda tarkibiy islohotlar va iqtisodiyotni modernizaîsiya- 
lashni yanada chuqurlashtirish, uning kolam in i kengaytirlsh bilan 
bogliq masalalarning nazariy va amaUy tomonlarijni o ‘rganishda 
«Logistika» fanJ aiohida o'rin tutadi.
Jahon tajribasi shuni ko‘rsatadiki, bugungi kunda raqobat 
bozorida kimki logistika sohasida layoqatü (kompetentU) bo‘lsa, 
yetakchiük mavqeyiga ega bo iad i.
0 ‘quv qo‘llanmani tayyorîashda mualhflar ko‘p yil davomida 
ohb borishgan izlanishlar natijasi, o^qigan m a’ruzalari va o ‘quv 
adabiyotlardan. keng foydalangallar.

---