M. L. Tursunxodjayev Toshkent davlat texnika universiteti «Menejment» kafedrasi professori, iqtisod fanlari doktori

Logistik operatsiya. 
Logistik operatsiya — b u m oddiy yoki 
axborot oqim ini qayta ishlashga qaratilgan, ixtisoslashgan am al­
lar y ig lnd isidir. M oddiy oqim lar ustidan logistik operatsiya­
iarga om borga joylashtirish, tashish, qadoqiash va boshqalarni 
m iso l q ilish m u m k in . A x b o ro t o q im ia ri u s tid a n lo g istik
operatsiyalar tarkibiga zarur axborotni y ig ls h , qayta ishiash 
va 
0
‘tkazish kiradi.
Logistik operatsiyalar ichki va tashqi turiarga ajratiladi. Tashqi 
logistik operatsiyaiarga t a ’m inot va tayyor m ahsulotni sotish 
sohasidagi barcha harakatlar taalh;qli, ichki operatsiyaiarga esa ~
ishlab chiqarishda m oddiy oqim ni boshqarish kiradi. B undan 
tashqari, logistik operatsiya bir tom onlam a yoki ikki tom onlam a 
bo lish i mumkin, bunda mahsulotga egalik qilish huquqi bir yuridik 
shaxsdan ikkiftchisiga o la d i.

---

Logistik funksiya. 
Logistik funksiya — bu logistik tizimning 
maqsadlarini amaiga oshirishga qaratilgan logistik operatsiyalarning 
yiriklashtirilgan guruhidir. Logistikaning har bir fiinlcsiyasi am ahar- 
ning bir butun (maqsad nuqtayi nazaridan) yiglndisini tashkil 
etadi.
Logistik ftinksiyaiaming asosiyîari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: 
ishlab chiqarishning moddiy ta ’m inotini rejalashtirish; ishlab chi­
qarish buyurtm alarining ba,jarilish tartibini boshqarish; zaxira­
larni funksiyalarga bashoratiash va nazorat qilish.
Ishiab chiqarishdagi iste’mol 
— joriy davrda ishiab chiqarishdagi 
ehtiyojlarga ijtimoiy mahsulotlaming m ehnat vositasi va m ehnat 
predmeti sifatida ishlatilishidir.
Noisbiab chiqarish iste’moli 
— joriy davrda noishlab chiqarish 
sohasida tàshküot va korxonalarda ijtimoiy mahsulotning shaxsiy 
iste’moî uchun ishlatilishidir. Logistika chegarasida moddiy oqim 
harakatining h am m a bosqichlarida ishlab chiqarish iste’moli 
bo‘ladi. Faqat oxirgi logistik zanjirni yakunlovchi bosqichda moddiy 
oqim noishlab chiqarish iste’moH sohasiga tushadi. Logistik zanjir 
ishlab chiqarish iste’moli bilan ham yakunlanishi mumkin. Masa- 
Jan, energotashuvchilar harakati — ko‘mir oqimi ko‘mir konidan 
ishlab chiqarish iste’moliga issiqliq energiyasi markaziga yoki sanoat 
koTOnasiga tushishi bilan tugallanadi. ishlab chiqarish iste’moliga 
taqsimot markazida moddiy oqimga ishiov berish kiradi. Masaian, 
navlarga ajratish, o ‘rash, partiyalarga yuklarni b o lish , saqiash, 
komlektlash, qadoqlash, ko‘chib yurish va hokazo kabi logistik 
operatsiyalar o‘tkaziladi. Bu operatsiyalarning kompleksi m uom ala 
doirasida ishlab chiqarish jarayonini tashkil etadi. M oddiy oqim
m ehnat predm etidir. M ahsulot harakati davrida bu xomashyo 
materiallari, yarimfabrikat va hokazolar tovar harakati bosqichida 
tayyor xalq iste’moii tovarlari b o lish i mumkin.
M oddiy oqim yetkazib beruvchi va Iste’molchi ikkita mikro­
logistik tizimni tashkil qilib, bir-biri bilan logistik kanal yoki logistik 
taqsimot orqali boglanadi.