M. M. Musayev
Yüklə 3,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Әzizim
427
baxılmaq; 0.1.2.2. Әzizim şәklindә- Nәvazişlә müraciәt. Әzizim, gәl gedәk. ◊ Әziz başın üçün – birini inandırmaq üçün and mәqamında işlәdilir. 144. Azmak (nsz.) azmaq 0. Taşkınlıkta ileri gitmek, kötülüğünü artırmak//coşmaq, qudurmaq, hәddini aşmaq, şiddәt göstәrmәk; 0.1.1.1. (deniz, ırmak vb. için) Kabarmak, taşmak:
duyguları artırmak; 0.1.1.4. (Camaşır) Artık ağartılmaz duruma gelmek; 0.1.1.4. (hayvanlar için) İki ayrı ırktan doğmak: Katır atla eşekten azmış bir hayvandı; 0.2.1.1. hlk. Küçük su birikintisi; 0.2.1.2. Bataklık.” (Musaoğlu 2010:163-184). 3.4. TӘCRÜBӘ-ӘLAVӘ Azәrbaycan türkcәsi-Türkiyә türkcәsi qısa feil lüğәti
Lüğәtdә “Azәrbaycan Dilinin İzahlı Lüğәti”ndәn (Bakı, 1964, I cild; Bakı, 1980, II cild; Bakı, 1983, III cild; Bakı 1987, IV cild) alınan 600-dәn çox feil sıralanmışdır. Mәstәr şәkillәrindә yazılan hәmin feillәrin Türkiyә türkcәsindәki qarşılıqları, qarşılığı olmayanların isә açıqlamaları verilmişdir. Azәrbaycan Türkcәsindәn kök vә bәzi sözdüzәldici şәkilçilәrdәn düzәlәn gövdә vә Türkiyә türkcәsindә qarşılığı olmayan söz morfemlәr seçilmişdir: 1. Azәrbaycan türkcәsindәki kök feillәr. Mәsәlәn: almaq (almak); acmaq (acıkmak); qırxmaq (saçını kestirmek; tıraş olmak, tıraş etmek) vә s. 2. Azәrbaycan türkcәsindә yalnız etimologiyası baxımından әsas vә kömәkçi mofemlәrә ayrıla bilәn bәzi feillәr. Mәsәlәn: bacarmaq (becermek; yapmak); bәlәmәk (belemek); yuxalmaq (hafifleşmek, yumuşamak) vә s.
(pişirmek); qayırmaq (imal etmek, hazırlamak); yetirmәk (iletmek); keçirmәk (geçirmek); süpürmәk (süpürmek) vә s.
ya fәrqli mәnalar ifadә edәn feillәr. Mәsәlәn: büdrәmәk (sendelemek); qayıtmaq (gittiği yerden geri dönmek); qalamaq (istiflemek); düşmәk (inmek); kürümәk (temizlemek); oğurlamaq (çalmak); sayrışmak (titreşmek) vә s. 428
acımaq - acımak acmaq - acıkmak açmaq - açmak axmaq - akmak axsamaq - aksamak axtarmaq - aramak almaq - almak anmaq - anmak aramaq - aramak arıtmaq - arıtmak artmaq - artmak asmaq - asmak aşınmaq - aşınmak aşırmaq - aşırmak aşmaq - aşmak atmaq - atmak B bacarmaq - becermek; yapmak bağırmaq - bağırmak baxmaq - bakmak barınmaq - barınmak barışmaq - barışmak basmaq - basmak batmaq - batmak bayılmaq - bayılmak bәrkimәk - sertleşmek (berkimek) bәslәmәk - beslemek bıqmaq - bıkmak biçmәk - biçmek bilmәk - bilmek bişirmәk - pişirmek bişmәk - pişmek bitirmәk - bitirmek bitmәk - bitmek boğmaq - boğmak boşamaq - boşamak boyamaq - boyamak bölmәk - bölmek böyümәk - büyümek böyürmәk - anırmak böyütmәk - büyütmek budamaq - budamak bulamaq - bulamak bulaşmaq - bulaşmak buraxmaq - bırakmak burmaq - burmak buyurmaq - buyurmak büdrәmәk - sendelemek bükmәk - bükmek büzmәk - büzmek C calamaq - iki agacı birbirine bağlayarak yeni bir ağaç yetiştirmek; bağlamak; karıştırmak
429
- herhangi bir şakaya
dayanamayarak alınganlık etmek; çabuk gücenmek; kırılmak cızmaq - çizmek coşmaq - coşmak cummaq - hızlı koşmak; hızlı gitmek; dalmak
cücermek - yetişmek; üremek; büyümek Ç çağırmaq - çağırmak çaxmaq - kurşunlamak; çakmak çaxnaşmaq - herhangi bir düzenin bozulması; kargaşa; birbirine girmek. çalmaq - müzik aletinde herhangi bir şeyi, bir müzik parçasını ifade etmek; vurmak (kapıyı); sokmak; çalmak; karıştırarak pişir- mek vs.
çapmaq - parçalamak; koşturmak; çapmak vs.
çarpmaq - çarpmak çaşmaq - şaşa kalmak; şaşırmak çatmaq - ulaşmak; varmak; birleşmek; idrak etmek vs. çeçәmәk - nefes yoluna bir şeyin düşmesi sonucunda boğulmak çevirmәk - çevirmek çevrikmәk - çevrilmek çeynәmәk - çiğnemek çәkmәk - çekmek çәmkirmәk - çemkirmek çәrtmәk - bıçakla veya başka bir aletle yarayı kesmek; yonmak; bilemek vs. çığırmaq - bağırmak; çığırmak çıxmaq - çıkmak çımxırmaq - çemkirmek çırmamaq - dürmek; pantalonun paçasını veya ceketin kollarını çırpmaq - çırpmak çilәmәk - çilemek çimçişmәk - iğrenmek; ikrah etmek çimmәk - yıkanmak; banyo yapmak çiyrәnmәk - ikrah etmek; iğrenmek çovumaq - ileri geri gitmek çökmәk - çökmek çönmәk - dönmek çürümәk - çürümek D dadmaq - tatmak dağılmaq - dağılmak dalamaq - dalamak dalaşmaq - dalaşmak dalmaq - dalmak dammaq - damlamak danışmaq - konuşmak danmaq - danmak daramaq - taramak darıxmaq - canı sıkılmak darımaq - yırtmak; konuşmak (dedikodu yapmak)
Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|