M. M. Musayev

421 

 

koymak//bir  tәrәfә  atmaq;  0.  Uzatmak//vermәk.  0.  Bir  yerden  başka  yere  taşımak//  aparmaq;  0. 

(sille,  tokat,  tekme//tәpik)  vurmak//vurmaq;  0.  (top,  tüfek  gibi  silahlar  için) 

Patlatmak//doldurulmuş  tüfәngdәn,  tapancalardan,  topdan  vә  s.  silahdan  atәş  açmaq;  0.  (zaman 

bildiren  cümlelerle)  Geri  bırakmak//  tәxirә  salmaq;  0.  Örtmek//örtmәk,  salmaq,  sәrmәk;  0. 

Yapılmış kötü bir işi birine yüklemek//şәr atmaq, yalandan günahlandırmaq; 0. Sözle sataşmak// 

◊ Söz atmak//söz atmaq; 0. İstenilmeyen bir şeyi kendi malı olmaktan çıkartmak//atmak; 0. mec. 

İçki  içmek//içmәk;  0.  (kalp,  nabız  gibi  kan  dolaşımı  ile  ilgili  organlar  için)  Vurmak, 

çarpmak//döyünmәk,  vurmaq,  tәrpәnmәk;  0.  Yazılı  veya  banda  alınmış  bir  metinden  bazı 

bölümleri  çıkarmak//çıxartmaq,  buraxmaq,  pozmaq.  Mәqalәnin  birinci  abzasını  atmaq;  0.1.1.1. 

Kovmak, dışarıya çıkarmak, ilgisini kesip uzaklaştırmak; 0.1.1.2. (-i) Patlayıcı maddelerle havaya 

ucurup  yıkmak:  Köprüyü  dinamitle  attılar;  0.1.1.3.  (renk  için)  Solmak;  0.1.2.1.  Tәrk  etmәk, 

buraxmaq,  üz  döndәrmәk//burakmak;  0.1.2.2.  Rәdd  etmәk,  әmәl  etmәmәk;  0.1.2.3.  mec.  (hlk) 

Vurmaq, öldürmәk,  yaralamaq (tüfәng  ya tapanca ilә); 0.1.2.5. Sәpmәk.  Toxum atmaq; 0.1.2.5. 

Sökülmәk. 

108. Avadanlık is. avadanlıq 

0.  Bir  işi  yapmak,  bir  aracı  onarmak  için  kullanılan 

alet takımı//bir iş üçün lazım olan tәchizat vә lәvazimat; maşınlar, alәtlәr, cihazlar, mexanizmlәr, 

qurğular vә s; 0.1.2. Ev şeylәri, müxәllәfat, dir-dirrik. 

109. Avara is. ve s. Far.   avara  0.  İşe  yaramaz,  kötü//heç  bir  işlә  mәşğul  olmayaraq 

boş-boş  gәzәn  adam,  işsiz-güçsüz  adam;  0.2.1.  Üzerinde  döndüğü  ve  kendisini  taşıyan  milden 

bağımsız  olarak  çıalışan  mekanizma.  □  Avara  kasnak  işlemek  (veya  dönmek)  hiçbir  işe 

yaramadan boşuna; 0.2.2. Yersiz-yurtsuz, mәskәnsiz, sәrsәri, sәrkәrdәn □ Avara qalmaq - әli hәr 

şeydәn  çıxmaq;  0.2.1.1.  İt.  Bir  geminin  başka  bir  gemiden  veya  kıyıdan  açılması;  0.2.1.2.  ünl. 

Kıyıya dayanılarak sandalın açılması için kürekçilere verilen komut;  0.2.2.  (hlk.) Camış balası, 

iki yaşar kәlçә//manda yavrusu. 

110. Avcı is. ve s. ovçu 

0. Avlanmayı seven veya avı kendine iş edinen kimse// ovla, 

ovçuluqla  mәşğul  olan  adam;  0.1.1.1.  Avçılara  özgü  olan;  Avçı  çantası,  Avçı  giysisi;  0.1.1.2. 

Başka  hayvanları  yakalamakta  usta  olan  (hayvan):  Avcı  kuş.  Avcı  kedi;0.1.1.3.  mec.  Bir  şeyi 

büyük bir istekle izleyen ve bulup ortaya çıkaran, tanıtan kimse. Yıldız avcısı; 

111. Avunmak (nsz.) ovunmaq  0.  Bir  şeyle  uğraşarak  acısını  unutmak,  sıkıntılardan 

uzaklaşmak,  teselli  bulmak,  müteselli  olmak//  sakitlәşmәk,  tәskinlik  tapmaq,  tәsәlli  tapmaq; 

0.1.1.1. Oyalanmak; yetinmek; 0.1.1.2. hlk. (hayvan) Gebe kalmak//boğaz olmaq.  

---

422 

 

112. Ayaq is. ayaq 0. Bacakların bilekten aşağıda bulunan ve yere basan bölümü//insan 

ve heyvanın yerimәsinә xidmәt edәn bәdәn üzvü; 0. Birtakım şeylerin yerden yüksekçe durmasını 

sağlayan  dayak,  destek  veya  bunların  her  biri//bir  sıra  şeylәrin  ayağa  oxşayan,  yerә  dirәnәn 

hissәsi,  dayağı,  qıçı, dirәyi;  0.  coğr.  Büyük bir ırmağa karışan ikinci  derecedeki  akarsuların her 

biri; Göl ayağı// çay, bulaq vә s. axar suların aşağı hissәsi; 0. Yürüyüşün ağırlık veya çabukluk 

derecesi//sürәt, addım mәnasında; 0. esk.  Yarım arşın veya 30.5 cm. uzunluğundaki ölçü birimi, 

kadem//dan.  yarım arşına yaxın mәsafә ölçüsü; 0. Aşağı düzeyde, sıradan, bayağı//  mec. (dan.) 

dәyәrsiz,  alçaq,  qiymәtsiz,  keyfiyyәtsiz,  keyfiyyәtcә  yaramaz.  Ayaq  mal;  0.1.1.1.  Bacak//qıç; 

0.1.1.2.  Vücudun  belden  aşağı  bölümü  Ayağına  bir  pantolon  çekti//Әyninә  bir  şalvar  geydi; 

0.1.1.3. ed. Halk edebiyatında kafiye veya mısra// qafiyә vә ya misra; 0.1.1.4. 30,4 cm. değerinde 

İngiliz  uzunluk  ölçüsü  birimi,  fut;  0.1.1.5.  (buzdolabı  ölçülerinde)  İngiliz  ölçüsü  futun  kübü 

alınarak  hesaplanan  değer;  0.1.1.6.  mat.  Bir  doğrunun  başka  bir  doğruyu  veya  düzlemi  kestiği 

nokta:  Dikme  ayağı;  0.1.2.1.  son,  axır//sonuç.  Onun  sö-  zünün  nә  başı  var,  nә  ayağı;  0.1.2.2. 

(dan.)  Dәfә,  kәrә.  Bir  ayaq;  0.1.2.3.  Tüfәng,  tapança  kimi  silahların  çakmağı,  tәtiyi.  Tüfәngi 

ayağa çәkmәk.    □ Ayaqda qoymaq:  herhangi  bir silahı  ateş  açmaya hazır duruma  getirmek;  ◊ 

Ayak  sürümek//ayaq  sürümәk.  Söz  konusu  deyimin  Türkiye  Türkçesinde  ve  Azerbaycan 

Türkçesinde  aşağıdaki  anlam  alanları  bulunmaktadır:      0.1.1.1.  Verilen  bir  işi  ağırdan  almak; 

0.1.1.2.  Bir  yerden  uzaklaşmak  üzere  bulunmak;  0.1.1.3.  Halk  inanışına  göre  bir  kimsenin 

gelmesi,  ardından  başkalarının  da  gelmesine  neden  olmak;  0.1.1.4.  Ölmek  üzere  olmak;  0.1.2. 

Könülsüz  yerimәk,  yubanmaq,  geri  qalmaq,  gedәrkәn  qәsdәn  dala  qalmaq;  Ayakta 

kalmak//Ayaq  üstә  qalmaq.  Söz  konusu  deyimin  Türkiye  Türkçesinde  ve  Azerbaycan 

Türkçesinde  hem  ortak  hem  de  farklı  anlam  alanları  bulunmaktadır:  0.  Oturacak  yer 

bulamamak//oturmağa  yer  tapmamak;  0.1.1.1.  Yıkılmamak,  çökmemek;  0.1.1.2.  Değerini 

yitirmemek, önemini korumak; 0.1.2. Axıra qalmaq, geridә qalmaq. 

113.  Ayakaltı  is.  ayaqaltı  0.  Gelip  geçenlerin  çok  olduğu  yer//daim  tapdalanan,  daim 

hamının basıp keçdiyi yer. Hәyәt lap ayaqaltı oldu. 0. mec. Hakir görülen, gözden çıkarılan//heç 

kәsin  saymadığı,  hesablaşmadığı,  hörmәt  etmәdiyi  adam;    iradәsiz,  hәqir,  mәzlum  adam.  □ 

Ayakaltına almak//Ayaqaltı olmaq; 0.1.2. Ayaq altına salınan, yaxud ayaq silmәk üçün qapının 

ağzında,  girәcәyindә  salınan  xalça,  balaca  palaz,  hәsir,  әsgi  vә  s.//dar  uzun  xalça.  Ayaqaltı 

salınmış pillәkәn.  

---