M. M. Musayev
Yüklə 3,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
164
mәşhur әsәrlәri meydana çıxmışdır? A. M. Şerbakın vә digәr Sovet türkoloqlarının türkoloji görüşlәrindәki başlıca fәrq nәdәn ibarәt olmuşdur? 14. Azәrbaycanda sözün әsl mәnasında müqayisәli türkoloji dilçiçiliyin banisi kim olmuşdur? Hәmin türkoloqun hansı әsәrlәrini tanıyırsınız? Bәs onun hansı әsәri bu gün qardaş ölkә Türkiyәdә türkoloqların stolüstü kitabına çevrilmişdir? 15. Dilçiliyin sintaksis bәhsindә nә öyrәnilir? Bәs türkoloji dilçilikdә indiyә qәdәr tarixi- müqayisәli vә ya müqayisәli-tarixi yöntәmlәrlә türk dillәri sintaksisinin әn çox hansı mövzuları qәlәmә alınmışdır? Filologiya elmindә arxetiplәr vә arxetiplik hadisәsi nә demәkdir? Hansı ümumi-mәdәni, әdәbi-filoloji vә linqvistik xarakterli arxetiplәr vә ya arxetiplik hadisәlәri vardır? Dilin sintaktik arxetiplәri bir tipoloji model olaraq onun semantikası vә sintaktik söz sırası ilә bәrabәr qiymәtlәndirilir. Bәs hәmin arxetiplәr dilçilkdә konkret olaraq hansı morfoloji-sintaktik sıralanmalara әsasәn müәyyәnlәşdirilmişdir? Türk dillәrinin müqayisәli-tarixi sintaksisinә dair XX yüzilin axırlarında rus dilindә yazılan ciddi bir elmi-monoqrafik araşdırma olaraq hansı әsәr diqqәti daha çox cәlb edir? 16. İndiyә qәdәr türk dillәri sintaksisindә sadә vә mürәkkәb cümlә quruluşu haqqında әn çox hansı mövzu XX yüzildә geniş elmi mübahisәlәrә yol açmışdır? Hәmin mövzunun vә ya sintaktik problemin öyrәnilmәsi barәdә nә deyә vә hansı faktları göstәrә bilәrsiniz? Türkoloji dilçilikdә mürәkkәb cümlәlәrә dair indiyә qәdәr aparılan semantik, struktur vә konseptual tәsniflәndirmәlәr hansılardır? Bәs әlinizdәki dәrslikdә mürәkkәb cümlәlәr necә tәsniflәndirilmişdir? 17. Türk dillәri leksikasının lüğәt tәrkibini mәnşә etibarilә, әsasәn, hansı leksik vahidlәr vә ya ümumişlәk sözlәr, terminlәr vә s. tәşkil edir? Bәs hәmin sözlәri semantik mәzmunu etibarilә hansı leksik qruplara ayırmaq olar? Daha doğrusu, türk dillәrinin leksikasını tәşkil edәn sözlәr anlam-mәna sahәlәrinә görә türkoloji leksikologiyda konkret olaraq necә tәsniflәndirilir? Türk dillәrinin leksikasının tarixi-müqayisәli vә ya müqayisәli-tarixi yöntәmlә öyrәnilmәsinә dair yazılmış hansı türkoloji dilçilik әsәrlәrini göstәrә bilәrsiniz? Hansı leksikoloji vә leksikoqrafik xarakterli elmi-linqvistik mononoqrafiyada ilk dәfә olaraq әcdad dil türkcәdәki min sözün rekonstruksiyası aparılmışdır? 18. Dilçiliyin leksikoqrafiya sahәsindә tәrtib olunan müxtәlif lüğәtlәrin nә kimi elmi, ümumi mәdәni, siyasi vә filoloji-linqvistik әhәmiyyәti var? Bәs lüğәtlәrin tәlim-tәrbiyә vә tәdris sahәsindәki әsas önәmi nәdәn ibarәtdir? Dillәrin leksikası ilә dil-işlәnilmә vә ya ünsiyyәt 165
saxlamaq arasında hansı intellektual, konseptual vә psixoloji әlaqәlәr vardır? Türkcәnin dil- ünsiyyәt modeli filektiv dillәrin sözügedәn uyğun modelindәn fәrqli olaraq hansı fonetik, morfoloji vә sintaktik sistemә dayanır? 19. Türk leksikoqrafiyası vә ya lüğәtçiliyi deyildiyi zaman ümumilikdә nәyi başa düşürsünüz? Türk dillәrinә dair tәrtib olunmuş lüğәtlәrin forma vә mәzmun vә linqvistik yöntәm baxımından konkret olaraq hansı növlәrini göstәrә bilәrsiniz? 1990-cı illәrdәn bәri türkoloji dilçilikdә hansı lüğәtlәrin tәrtib olunması ayrıca bir yeni leksikoqrafik sahәnin vә ya linqvistik istiqamәtin ortaya çıxmasına yol açdı? Hәmin lüğәtlәrә dair әlinizdәki dәrs vәsaitindә verilmiş leksikoqrafik örnәklәri açıqlayın. 20. Türk dillәrinin әnәnәvi-tәsviri vә tarixi-müqayisәli yöntәmlәrlә öyrәnilmәsinin ümumi linqvistik parametrlәri nә üçün çox vaxt bir-birilә üst-üstә düşür. Әnәnәvi-tәsviri yöntәmlәrlә türk dillәrinin әsas etibarilә hansı filoloji-linqvistik sahәlәri öyrәnilmişdir? Hәmin sahәlәr әlinizdәki dәrslikdә ayrı-ayrı konkret mövzular üzrә necә qruplandırılmışdır? Mәsәlәn, ayrı-ayrı türk dillәrindә ümumi vә xüsusi qrammatika mövzularına dair yazılmış hansı dilçilik әsәrlәrinin adını çәkә bilәrsiniz? XX yüzildә mürәkkәb cümlә sintaksisinә vә feil kateqoriyalarına dair hansı mövzular türk dillәri qrammatikasının öyrәnilmәsindә başlıca problemlәrә çevrilmişdir? Hәmin problemlәr hansılardır? Onlar haqqında bildiklәrinizi söylәyin. 21. XX yüzildә türk dillәrinin tarixi vә dialektologiyasına dair Azәrbaycanda, digәr Türk Cümhuriyyәtlәrindә vә türkloji mәrkәzlәrdә müxtәlif dillәrdә yazılmış hansı fundamental әsәrlәrin adlarını çәkә bilәrsiniz? XX yüzildә vә günümüzә qәdәr әdәbi dil vә söz yaradıcılığı; leksika, leksikologiya, lekskoqrafiya, frazeologiya, toponimika, üslubiyyat kimi dil şöbәlәrinә dair hansı mövzular işlәnilmişdir? Sözügedәn sahәlәrә vә onlara uyğun mövzulara dair әnәnәvi- tәsviri yöntәmlәrlә yazılmış hansı dilçilk әsәrlәrinin adlarını çәkә bilәrsiniz? 22. XI-XVIII yüzillәrdә әrәb dilçilik mәktәbi әnәnәlәrinә görә yazılmış hansı lüğәtlәri vә qrammatika kitablarını göstәrә bilәrsiniz? Türkoloji kontekstdә vә ya türkologiya fәnnindә әrәb dilçilik mәkәtәbi әnәnәlәrinin rolu nәdәn ibarәt olmuşdur? Hәmin rolun nә demәk olduğunu sözügedәn kitablardan gәtirdiyiniz filoloji-linqvistik xarakterli örnәklәrlә vә ya açıqlanmalarla göstәrin. 23. Türkologiyada Hind-Avropa dilçilik mәktәbi әnәnәlәrinә görә dil vә qrammatika araşdırmalarının aparılmasına vә onlara uyğun kitabların yazılmasına nә zamandan etibarәn başlanılmışdır? Bәs türkoloji dilçilikdә Hind-Avropa dilçilik mәktәbi әnәnәlәrinә görә ilk Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|