M. T. Do’stova B. X. Xo`janiyozova

5.
 
Konventsiyani ahmiyati 
Olimlarni xavotirlariga javoban va jamiyat bosimi ostida xalqaro 
masshtabda XX asrning 70 chi yillaridan boshlab bio xilma-xillikni 
yuqolib ketish xafi bilan kurash aktivlasha boshlandi.
Xalqaro darajada: 
Tabiat muhofazasiga qaratilgan ko’p sonli harakatlar orasida uchta hujjat 
bio xilma-xillikni global masshtabda saqlash uchun kuchlarni birlashtirish 
xuquqiga asos bo’la oladi: 
Tabiat muhofazasini xalqaro xaritasi (1982) insoniyatni tabiatni bir qismi 
deb tan oladi va biologik resurslardan foydalanishni oqilona cheklashga 
chaqiradi. 
XXI asrni kun chaqirig’i (1992) insoniyatni sotsial, iqtisodiy va ekologik 
rivojlanishini asosi hisoblanadi. 
Dengiz muhitini oqova va boshqa ifloslanuvchi manbaalaridan oqib 
keladigan suvlardan muhofaza qilishni global dasturi (1995) – ixtiyoriy 
chegaraviy kelushivlar dengiz muhitini muhofazasiga qaratilgan .
Planeta masshtabida 5 ta konventstsiya tabiatni muhofaza muammosiga 
bag’ishlangan. Shulardan uchtasi bio xilma-xillikni saqlashga qaratilgan:
Xalqaro miqyosdagi suv-botqoq joylar konventsiyasi suvga suzib 
yuruvchi va suv yaqini turlarini yashash muhitini himoyasiga qaratilgan 
bo’lib (Ramsarskaya konventsiya, 1971) botqoqli yerlarni saqlab qolishga 
chaqiradi “oqilona foydalanish” printsipida. 
Dunyo madaniyati va tabiat merosini saqlash konventsiyasi (1972) 
mahalliy aholini va ularni madaniyatini tabiiy sharoitlari bilan organik bir 

---

232 
butunligini saqlab qolishga tegishli. Mahalliy xalqlar taqdiriy o’sha joy 
bio xilma-xillikni saqlab qolishga bog’liq. 
Yuqolib ketayotgan turlar bo’yicha savdo konventsiyasi (1973) kam 
uchraydigan hayvon va o’simlik turlarini himoyasiga qaratilgan, ular bilan 
savdo sotiq qilishni nazorat qilish yo’li bilan.