İNSANIN MƏNŞƏYİ
171
AL 666-1: 2,3 milyon illik
Homo sapiens (insan) çənəsi
AL 222-1: Üstdəki AL 666-1 fosili ilə
eyni dövrə aid A. afarensis çənəsi
AL 666-1-in yan tərəfdən görünüşü
AL 222-1-in yandan görünüşü. İki
çənənin yandan görünüşü fosillər
arasındakı fərqi daha yaxşı göstərir.
AL 222-1 çənəsi önə döğru uzanmış-
dır.
Bu tamamilə meymuna xas olan
xüsusiyyətdir. Yuxarıdakı AL 666-1
çənəsi isə tamamilə insan çənəsidir.
AL 666-1 fosili 1994-cü ildə Efiopiya
Hadarda A.afarensis fisilləriylə bir-
likdə tapıldı. 2,3 milyon illik tarixi
olan bu çənə sümüyü tamamilə Homo
sapiens
xüsusiyyətlərini göstə-
rirdi. AL 666-1 nə birlikdə tapıldığı A.
afarensis çənəsinə, nə də 1,75 milyon il
yaşındakı Homo habiles çənəsinə
bənzəyirdi. Bu iki növün çənəsi dar və
dördbucaq
strukturu ilə bugünkü
meymunlarınkına bənzəyirdi. Hal-
buki AL 666-1 fosili “Homo”(insan)
növünə aid olduğu qəti idi. Təkamül-
çü paleoantropoloqlar bu gerçəyi qəbul
edir, ancaq yenə də bu mövzuda
qəti söz deməkdən çəkinirlər. Çünki bu
çənə üçün hesabladıqları 2,3 milyon
illik yaş, “Homo” yəni insan növü üçün
təyin etdikləri tarixdən xeyli coxdur.
AL 666-1: 2,3 MİLYON İLLİK İNSAN ÇƏNƏSİ
HƏYATIN GERÇƏK MƏNŞƏYİ
172
15-ci əsrdə yaşamış Peru yerlisi
Benqallı orta yaşlı kişi
Cənub-şərqi Asiyadakı Solomon
adalarında 1893-cü ildə ölən kişi
25-30 yaşlarında alman kişi
35-45 yaşlarında zairli kişi
35-40 yaşlarında kişi, eskimo
MÜASİR İNSAN İRQLƏRİNDƏKİ
KƏLLƏ SÜMÜYÜ FƏRQLƏRİ
Təkamülçü
paleoantropoloqlar Homo
erectus, Homo sapiens neanderthalensis
Homo sapiens archaic kimi müxtəlif in-
san qalıqlarını, təkamülün müxtəlif hal-
qalarını meydana gətirən növlər olaraq
göstərirlər.
Buna əsas olaraq sözügedən
qalıqların kəllə quruluşlarındakı fərqləri
qarşıya qoyurlar. Halbuki sözügedən
fərqlər indiyə qədər yaşamış və bənziləri
itmiş və ya assimiliyasiyaya uğramış insan
irqləri arasındakı müxtəlifliklərdən ibarət-
dir. Zamanla insan
irqləri bir-birləri ilə daha
cox qaynaşdıqca, bu fərqlər azalmışdır. Buna
baxmayaraq, hal hazırda yaşayan insan irqləri
arasında hələ də olduqca nəzərəçarpan fərq-
lər müşahidə edilir. Aşağıda görünən və hər
biri müasir insanlara( Homo sapiens sapiens)
aid kəllə sümükləri bu fərqlərə nümunədir.
Keçmişdə yaşamış irqlər arasındakı buna bənzər
quruluş fərqləri təkamülə
dəlil olaraq göstərmək
isə, əlbəttə ki, doğru deyil.