14
dəyişdirmələri və yeniləmələri lazımdır. Bu dəyişdirmə və yeniləmə əməliyyatı isə
innovasiya olaraq adlandırılır.
İnnovasiya, yeni və ya təkmilləşdirilmiş məhsul, xidmət və ya istehsal üsulunu
inkişaf etdirmək və bunu kommersiya gəlir əldə edəcək hala gətirmək üçün həyata
keçirilən bütün prosesləri əhatə edir. Yeni və ya yaxşılaşdırılmış məhsul, xidmət və ya
istehsal üsulu inkişaf, yeni düşüncələrdən formalaşır. İnnovasiya davamlılığı olan bir
fəaliyyətdir. Bu səbəblə, ortaya atılan, inkişaf etdirilərək işləyə bilinəcək hala gətirilən
və nəticədə firmaya rəqabət gücü qazandıracaq şəkildə satışa çıxarılan bu fikirlərin və
nəticələrinin
təkrar
təkrar
qiymətləndirilməsi
və
yeni
mənfəətlər
üçün
ümumiləşdirilərək istifadə edilməsi lazımdır. Bu sayədə doğulacaq yeni fikirlərsə yeni
innovasiya fəaliyyətlərini doğurur.Araşdırma-inkişaf etdirmə, innovasiya üçün lazım
olan ən əhəmiyyətli fəaliyyətlərdən biridir.
Firmalar, varlıqlarını davam etdirmək və rəqabət güclərini artırmaq üçün
innovasiya etməlidir. Bu məqsədlə;
Xərclərin rəhbərliyi,
Məhsul və xidmət keyfiyyətinin artırılması,
Yeni məhsul və xidmətlərin inkişaf etdirilməsi ilə müxtəlifliyə gedilməsi.
Bu zərurətlər, isə innovasiyadır fikirlərini ortaya çıxaran ünsürlərdir. Beləcə yeni
bazarlara girmək və var olan bazar payını artırmaq mümkün ola bilər.
İnnovasiya, iqtisadi böyümənin, artan məşğulluğun və həyat keyfiyyətinin
açarıdır. Bütün sektorlarda fəaliyyət göstərən hər cür firmanın bütün iş sahələrində
inovasyona ehtiyacı vardır. Məsələn, tekstil sektorunda fəaliyyət göstərən bir firma,
yuyulduğunda qırışmayan bir parça inkişaf etdirə bilər, bir restoran komputer
nəzarətli sifariş sisteminə keçə bilər, bir səyahət agenti online sifariş və məlumat
xidməti ilə müştərilərinə xidmət verməyə başlaya bilər, bir məhsulun təslim
müddətini qısaltmaq və ya bir xidmətin təqdim etmə keyfiyyətini artırmaq üçün
keyfiyyət standartları tətbiqinə başlana bilər və s.
15
Yuxarıdakı nümunələrdə bəhs etdiyimiz kimi, xəstə təhlil nəticələrini internetdən
verən xəstəxana, qırışmayan parçanı, məhsuldar pomidor toxumlarını və omega üçlü
yumurtaları çıxarıb satan firmalar digər xəstəxanalara və firmalara görə rəqabət
üstünlüyü qazanarlar. Yəni bu cür xidmət və məhsulların alıcıları və istifadəçiləri,
rəqib mövqedəki digər xəstəxanaların və firmaların yerinə bu xəstəxananı və firmaları
seçərlər. Bu səbəbdən bu xəstəxana və firmalar daha çox müştəri cəlb edər, daha çox
məhsul satar və daha böyük gəlir əldə edirlər. Beləcə daha sürətli böyüyərlər, daha
çox insana iş imkanı təmin edərlər. Məhsullarını daxili bazarda satmaqla
kifayətlənməyib ixrac da edərlər. Bu da işlərini daha da böyütməyə və öz ölkələrinin
inkişafına və inkişafına böyük yardım təmin etmələri deməkdir.
Bu səbəbdən də innovasiyalı iqtisadi seçim edən firmaların, xəstəxanaların,
restoranların, marketlərin, otellərin, bankların, və s. (yəni müəssisələrin) olduğu
ölkələrdə işsizlik azalır, sahibkarların qazancları artar; hər kəs daha yaxşı şərtlərdə
yaşamağa başlayar. Bir ölkədə nə qədər çox innovasiyalı müəssisə varsa, o ölkənin
insanlarının həyat keyfiyyəti və rifahı o qədər artar, insanlar çox daha yaxşı şərtlərdə
yaşayar, çox daha yaxşı xidmətlərdən yararlanır və çox daha yüksək gəlirlər əldə
edirlər. Eyni zamanda ölkənin də rəqabət gücü artır. Bunun mənası isə, o ölkənin
digər ölkələrə görə daha güclü bir mövqeyə yüksəlməsidir. Hamımızın arzusu və
istəyi, hər kəsin daha yaxşı şərtlərdə yaşaması, ölkəmizin və cəmiyyətimizin inkişafı
olduğuna görə, bizə bu qapıları açacaq açar innovasiyadır.
Tətbiq xarakterinə görə innovasiyalar:
yeni əmtəə, xidmətlərin istehsalı və istifadəsinə yönələn;
yeni texnologiyalara və istehsalın təşkilində yeniliklərin tətbiqinə yönələn;
müəssisələrin yeni bazarlara çıxması və bazarda yeni üsulların tətbiqi;
yeni sosial strukturların yaranması və fəaliyyəti ilə bağlı innovasiyalara
bölünür.
16
Müəssisələrin rəqabət üstünlüklərini qoruya bilmələri üçün davamlı olaraq
müasir inkişaf etmiş elmi texniki nailiyyətlərdən və təcrübələrdən istifadə etmələri
lazımdır. Bunun üçün də çıxardıqları məhsulları və təqdim etdikləri xidmətləri daha
yaxşı, daha faydalı, daha keyfiyyətli və daha cazibədar hala gətirmənin, etdikləri işləri
daha yaxşı, daha təsirli və daha məhsuldar etmənin yollarını axtarırlar. Müştərilərin
dəyişən ehtiyacları, yeni müştəri istəkləri, texnologiyadakı inkişaflar kimi bir çox
fürsət onların innovasiya fikirləri inkişaf etdirmələrini təmin edər.
Məsələn, müştərilərin təbii qidalarla sağlam bəslənməyə istiqamətli artan
maraqlarını fərqinə varan bir firma "üzvi Süd" çıxarmağa başlaya bilər. Üzvi süd,
tamamilə təbii və sağlam bir mühitdə yetişən inəklərdən alınır və yenə təbii və sağlam
bir müddətdən keçirilərək nakledilip işlənir. Sağlam və təbii qidalanmaq istəyən
müştərilər digər süd yerinə orqanik süd çıxaran müəssisənin südlərini seçərlər. Bu
səbəbdən bu müəssisə, müştərilərin dəyişən ehtiyaclarına (sağlam bəslənmə) və yeni
müştəri istəklərinə (təbii məhsullar istifadə) cavab vermiş, bu fürsətləri istifadə edərək
innovasiya etmiş olur.
Hal-hazırda sürətlə inkişaf edən və gələcəkdə həyatımızda böyük fərqlər
yaradacaq olan əhəmiyyətli bir texnologiya olan nanotexnologiya, bir çox sahədə çox
əhəmiyyətli inovasyonlar üçün fürsət yaradır. Nanotexnologiya tekstil, kraska, daş, su
təmizləmə, elektronik, sağlamlıq, avtomobil, kompüter texnologiyası və sənayenin
bütün qollarında inqilab yaradacaq xüsusiyyətdə bir texnologiyadır. Nanotexnologiya
sayəsində, Amerika və Uzaq şərq ölkələrində çətin çirklənən parçalar, qırılmayan
dayanıqlı şüşələr, asan çizilməyən avtomobillər, soyuducuda pozulmayan məhsullar,
bakteriya törəməsini maneə törədən məhsullar, isti və soyuğu keçirməyən izolyasiya
materialları, havayı fotosintez edən nano hissəcikləri inkişaf etdirilmiş və həyata
keçirilmişdir.
İnnovasiya fəaliyyətinə başlamaq üçün qaynaq ayırmadan əvvəl tutulan imkanlar
arasından strateji baxımdan ən əhəmiyyətli olanın seçilməsi lazımdır. Bu seçkidə göz
Dostları ilə paylaş: |