MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yusif ġÜKÜRLÜ, AMEA ġəki Regional Elmi Mərkəzinin elmi iĢçisi, Azərbaycan Müəllimlər Ġnstitutu ġəki filialının müəllimi
- Mədəni siyasət strategiyasında multikulturalizm ideyalarının dinamikası
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
104
hüququna malikdirlər. Bu vacib situasiya Kanadada yaĢayan etnik azlıqların öz mədəni dəyərlərini qoruya bilməsinə Ģərait yaradır.
Beləliklə, multikulturalizmin müxtəlif modellərinin müqayisəli təhlili nəticəsində bir neçə ümumiləĢdirmə aparmaq istərdim:
1) Multikulturalizm – pozitiv sosial təzahürdür. O, cəmiyyətin inkiĢafı üçün münbit Ģərait yaradır; etnik münaqiĢələrin qarĢısını alır və müxtəlif xalqlar arasında etimadı möhkəmlədir;
2) Multikulturalizm – cəmiyyətin mədəni müxtəliflik əleyhinə etirazını səngitmək üçün alternativ siyasət kimi meydana gəlmiĢdir;
3) Demokratiya multikultural cəmiyyətin formalaĢmasında ən mühüm amillərdən biridir;
4) Bölgələrin tarixi inkiĢafının xüsusiyyətləri multikulturalizmin fərqli modelininin yaranmasını müəyyən etmiĢdir;
5) Multikulturalizmin müxtəlif modelləri arasında bəzi fərqlərin olmasına baxmayaraq, heç Ģübhəsiz ki, multikultural cəmiyyətinin formalaĢmasında və multikultural ətraf mühitin dəstəklənməsində aparıcı rol dövlətə məxsusdur.
Yusif ġÜKÜRLÜ, AMEA ġəki Regional Elmi Mərkəzinin elmi iĢçisi, Azərbaycan Müəllimlər Ġnstitutu ġəki filialının müəllimi, fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 105
Mədəni siyasət strategiyasında multikulturalizm ideyalarının dinamikası
Yalnız Rusiya və MDB ölkələri üçün deyil, bütün dünya üçün aktual olan problemləri müzakirəyə çıxaran Humanitar Forum iĢtirakçılarını salamlamağa çox Ģadam. Belə ki, bunlar mürəkkəb sosial-mədəni dəyiĢikliklər Ģəraitində yanaĢı yaĢama problemləri ilə bağlıdır. Zaman və məkan anlamına, həyatın mənası anlayıĢına təsir edən bu dəyiĢikliklər bizi öz doğma mədəniyyətimizlə yaxınlığa yenidən baxmağa və digər mədəniyyətlərlə təmas axtarıĢına sövq edir.
qeyri-sabit və kifayət qədər dəyiĢkən olan müasir dünya üçün mərkəzi rola çevrilir.
Hörmətli həmkarlar, məni bu gün iĢlədiyimiz baza terminləri və kateqoriyalarının məna anlayıĢlarına qayıtmaq məcburiyyətindən azad etdilər. Bu, olduqca mürəkkəb və dinamik anlayıĢ, lakin bu www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
106
gün dünyada fərqli modellər Ģəklində ziddiyyət doğuran multikulturalizm kateqoriyasıdır. Bu modellərin bir ölkəyə uyğunlaĢsması mümkündür, ancaq onlar digər Ģəraitdə heç cür tətbiq edilə bilməz, çünki istənilən model əsrlərlə formalaĢmıĢ müəyyən dəyər-məna bazasına oturuĢur və ona aid olur. Bu və ya digər modelin tətbiqi üçün belə əsasların axtarılması çox çətin vəzifədir, belə ki, yanaĢı yaĢamanın dünya konsepsiyasının ümumi strategiyasının konkret etnomədəni və milli-mədəni inkiĢaf konsepsiyası ilə uzlaĢması prinsipindən ibarətdir.
YanaĢı yaĢama – məhz elə dünyada mədəni siyasət strategiyasının axtarılması problemidir. Lakin mənim fikrimcə, mədəni siyasət anlayıĢı bu gün daha geniĢdir, çünki öz mədəni özəlliklərinin, mədəni sərvətlərinin bu və ya digər Ģəkildə təzahürü ilə əlaqədar baxdığımız bütün problemlər çox vaxt sosial konfliktlər sırasından olan problemlərlə bağlıdır. Buna görə, multikulturalizm mövzusu – dissiplinar problemdir, müasir dünyada sosial bərabərsizlikdən qurtulma cəhdlərinin mədəni bərabərsizliklə toqquĢduğu və bunun da münaqiĢəli situasiyalar doğurduğu sosiomədəni strategiya problemidir. Ola bilər ki, bir ölkəyə uyğunlaĢmıĢ modellərin digər ölkələrdə tətbiq edilməzliyinə gətirib çıxaran da elə məhz budur. Və tənqid, siyasi tənqid bizi multikulturalizmə yeni nəzərlərlə baxmağa məcbur edir. Yeni nəzərlərlə baxmaq nə deməkdir? Hər Ģeydən əvvəl bir məsələni anlamaq lazımdır ki, biz multikulturalizmə mövcud mühitin demokratikləĢdirilməsi, sərbəst qarĢılıqlı təsirin və mədəni plüralizmin yaranması tendensiyası ilə səciyyələnən yeganə mümkün strategiya və ya çoxsaylı strategiyalardan biri kimi baxırıq.
ġübhəsiz, ilk növbədə insanların mədəniliyi anlayıĢının özünün davamlılığı ilə bağlı problem əmələ gəlir. Əgər mədəni mühit lap qədimlərdən, uzun əsrlər boyu müxtəlif mədəniyyətlərə, müxtəlif dinlərə açıq olan bir muhit kimi formalaĢıbsa, onda bu mühitə digər
Yüklə 4,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|