80
Hinduizm’in en temel kaynaklarıdır. Bu değerli hazineyi koruma
görevi Brahmanlara
aittir.
Hinduizm’e göre dinin dört kaynağı vardır ve bunlardan ilki dolayısıyla en
önemlisi Vedalardır. Daha sonra Vedaları bilenlerin adet ve gelenekleri (vedaları
bilen ve öğretenler brahminler olduğuna göre dinin ikinci kaynağı da yine onlara
işaret etmektedir), sonra faziletli insanların davranışı ve en son insanlardan kendine
faydalı olanlardır.
323
Dinin ilk kaynağı olan Vedaları açıklama görevi de rahiplere
verilmiştir. Vedaların dindeki sarsılmaz otoritesi onu öğreten rahiplerin de statüsünü
direk yükseltmektedir.
“Evrende ne varsa rahibindir ve o mükemmelliği ve üstünlüğü sebebiyle
bunların hepsini hak eder. Rahip sadece sahip olduklarını yer, giyer ve verir. Diğer
insanlar onun izniyle yiyebilir. Rahibin doğuştan aktivitesini ve diğer sınıflardaki
insanların doğuştan aktivitelerini ayırt etmek için bilge Manu bu öğretiyi yaptı.”
324
Bu maddeler rahip sınıfının diğer sınıflara karşı olan üstünlüğünü çok açık bir
şekilde göstermektedir. Burada dikkat çeken husus insanları rahipler
ve diğerleri
şeklinde ikiye ayıran bir yaklaşımın söz konusu olmasıdır. Bu da göstermektedir ki
rahipler kast sisteminin temelini oluşturur. Her ne kadar birçok kast ve alt kast söz
konusu ise de dinin bu konuda ki yaklaşımı aslında çok basittir; rahipler ve diğerleri...
Burada Manu’nun bu öğretiyi yani Manu Kanunnamesi’ni yapmasının nedeni de
rahibin özellikleriyle diğer insanların özellikleri arasındaki farkların ortaya konması
olarak ifade edilmiştir. Bu madde daha önce belirttiğimiz,
rahiplerin eseri otorite
kaynağı olarak kullandığı açıklamasını desteklemektedir. Eserin devamında
Manu’nun yaptığı bu öğretiyi öğrenme gerekliliği ve bunu yapan bir rahibin
kazanacağı büyük mükâfatlar anlatılmaktadır:
“Öğrenmiş bir rahip onu dikkatle
okumalı ve öğrencilerine anlatmalıdır. Bu öğretiyi çalışan ve yeminini yerine getirmiş
olan bir rahip, zihin ve kalp, konuşma ve vücuttan doğan geçmiş hareketlerinin
323
MS, II, 6.
324
MS, I, 100–102.
81
etkilerini eksikleriyle kirletmez. Geçmişten ve gelecekten 7’şer nesli arındırır ve tek
başına bütün yeryüzünü hak eder.”
”325
Diğer sınıflar tarafından rahiplere, dinin onlara verdiği üstünlük nedeniyle
hürmet gösterilmesi gereklidir. Bu yapılırsa iyi kabul edilip yerine getirilmediğinde
önemsenmeyecek basit bir durum değildir. Kutsal metin Manusmriti’de kişilerin
rahipleri mutlaka memnun etmesi gerektiği açıkça ifade edilmektedir.
“Bir rahip bir
yere misafir olur da memnun ayrılmazsa ev sahibi 5 kurbanı yerine getiren, çok fakir
biri de olsa, rahip o evin iyi işler yapma kredisini alır.”
326
Bu ifade kişinin rahibe
karşı elinden gelen tüm izzeti ikramı göstermesi gerektiğini açıkça belirtir. Eğer rahip
memnun ayrılmazsa kişinin yaptığı ve yapacağı iyi işler boşa gider. Burada adeta
rahibin memnun edilmesi tanrının memnun edilmesi ile eşdeğer tutulmuştur. Çünkü o
memnun edilmezse kişinin aslında tanrı için sunduğu kurbanlar boşa gidecektir. Hatta
sadece yaptığı değil, yapacağı ibadetlerin de boşa gitme ihtimali vardır.
Hinduizm’de brahmanlar mutlak üstün olmakla birlikte bu kast mensuplarının
hepsi birbirine eşit değildir. Manusmriti’de birçok yerde Veda’yı öğrenen ve dini
sorumluluklarını yerine getiren rahipler övülürken bunu yapmayanlar uyarılmış bazen
alt bir kasta düşmekle tehdit edilmişlerdir. Brahmanların
üstünlük derecelerinin neye
göre belirlendiğini şu maddeler açıklamaktadır:
“Rahipler içinde eğitimli olanlar,
eğitimliler arasında zorunluluklarını anlayanlar, zorunluluklarını anlayanlar
arasında onları yerine getirenler, onlar arsında da Veda’yı bilenler en iyileridir.”
327
Tanrının rahipleri diğer kastlara efendi yapmasının temel nedeni onların Hindu
dininin temel kaynağı olan Vedaları öğrenmek ve öğretmek yetkisini ellerinde
bulundurmasıdır. Bunu yapmak onlar için aynı zamanda yerine getirilmesi gereken
bir görevdir.
“İki kere doğmuş kişiler (ilk üç kasttakiler), Veda’ya çalışmalıdırlar.
Ancak din adamları sınıfındakiler aynı zamanda onu açıklayabilmelidirler. Bu
abartısız bir görevdir.”
328
“Geçim kaynağı olarak silah ve mermi taşımak yönetici
sınıfı için (aynı zamanda savaşçılar), ticaret, çiftlik hayvancılığı ve çiftçilik ise çiftçi
325
MS, I, 103–105.
326
MS, III, 100.
327
MS, I, 97.
328
MS, X, 1.
82
kastı içindir. Ancak rahiplerin görevi Veda’yı okumak, ezberlemek ve kurban
sunmaktır.”
329
Manusmriti’de rahiplere verilen altı kısım görev şöyle sıralanmaktadır:
“Yüksek seviyede doğan bir rahip için altı doğuştan aktivite; Veda’yı öğrenmek,
Veda’yı ezberlemek, kendileri için kurban sunmak, başkaları için kurban sunmak,
temiz bir adamdan hediye kabul etmek.”
330
Manusmriti burada, rahiplerin
görevlerini
kısa ve öz bir şekilde anlatmıştır. Rahiplerin yapması gereken tüm işler aslında din
ile ilgilidir. Bu maddede de kastın kesin ve katı ayırımcılığı kendini hemen
hissettirmektedir. Aşağı kastların bir kısmı pis ve dokunulmaz
(
untouchible) kabul
edilir ve rahiplerin böyle kişilerden hediye dahi kabul etmemesi gerekir.
Dinin rahiplere Vedaları öğrenmekten sonra verdiği diğer önemli görev
kurban ayinlerini yönetmektir. Her dinde bazı ibadetler daha fazla ön plana çıkabilir.
Kurban sunmak ise Hinduizm’in en önemli ibadetlerindendir. Vedaları okuma ve
öğretme konusunda diğer kastlara olan üstünlüklerinin yanında rahipler din ayinlerini
ve kurban törenlerini de yönetirler. “
Kurbanların titiz bir şekilde icra edilmesinin
büyük büyüsel bir değeri olduğuna inanılan bir çağda, rahiplerin en üstün ve her
istediğini yapacak güçte olmaları kaçınılmazdır.”
331
Böylece
brahmanlar kutsal
kitaptan sonra ayinleri de tekellerine almışlardır. Zaten “din” olarak tanımlanan bir
hareketi din yapan en önemli unsurlardan ikisi kutsal metinlerle, ibadet ve ayinlerdir.
Bunları elinde tutan sınıf brahmanlar olunca onların dinin hazinesini koruyan kişiler
olarak tanımlanıp, bu sistemde din tarafından kendilerine en üstün yerin verilmesi
normaldir.
Onlara
verilen diğer önemli dini görev ise hediye kabul etmektir. Ancak bu
hediyeler dinin temiz saydığı kişilerden kabul edilebilir. Aslında bu işleri yapmak
brahmanlara tanrının yüklediği bir yüktür. Ancak
bir brahman kendi içsel
aktivitelerine uygun davranarak bunları yerine getirmelidir.
“Rahipler için öğretme ve
öğrenme, kendileri ve başkaları için fedakârlık yapma, alma ve verme özelliklerini
329
MS, X, 79.
330
MS, X, 75.
331
D. S. Sarma, s. 21.