Mavzu: emotsiya psixologiyasining nazariyiy yondashuvlari

Kognitiv dissonans nazariyasi
Birinchi shunday nazariyalardan biri L. Festingerning kognitiv dissonans nazariyasi edi. Unga ko'ra, inson o'zining kutganlari tasdiqlanganda (ya'ni, faoliyatning haqiqiy natijalari mo'ljallangan kognitiv tasavvurlarga mos kelganda yoki bir xil bo'lsa, uyg'unlikda bo'lsa) ijobiy hissiy tajribaga ega bo'ladi. Faoliyatning kutilgan va haqiqiy natijalari o'rtasida nomuvofiqlik yoki dissonans mavjud bo'lganda salbiy his-tuyg'ular paydo bo'ladi.

Zamonaviy psixologiyada insonning ijtimoiy xulq-atvorini tushuntirish uchun kognitiv dissonans nazariyasi qo'llaniladi. Ushbu nazariyaga ko'ra, his-tuyg'ular harakatlarning asosiy motivi hisoblanadi. Inson xulq-atvorini aniqlashda asosiy kognitiv omillar organik o'zgarishlarga qaraganda ancha katta rol o'ynaydi.

Hissiyotlarning kognitiv-fiziologik nazariyasi
S.Shexter ko'rsatdiki, hissiy jarayonlarning paydo bo'lishida idrok etuvchi stimullardan tashqari, xotira (insonning o'tmish tajribasi) va shaxsning motivatsiyasi (vaziyatni uning haqiqiy ehtiyojlari nuqtai nazaridan baholash) muhim rol o'ynaydi. .
Tuyg'ularning bu nazariyasi og'zaki ko'rsatmalarning inson tajribasiga ta'siri, shuningdek, boshqa odamlarning tajribalari ko'rinishidagi qo'shimcha hissiy ma'lumotlar bilan tasdiqlangan.


Bir tajribada odamlarga turli ko'rsatmalar bilan birga "dori" sifatida fiziologik neytral eritma berildi. Bir holatda ularga bu "dori" eyforiya holatini, ikkinchisida esa g'azablanish holatini keltirib chiqarishi aytilgan. Biroz vaqt o'tgach, sub'ektlardan o'zlarini qanday his qilishlari so'ralgan. Ma'lum bo'lishicha, ularning hissiy kechinmalari ularga berilgan ko'rsatmalardan kutilgan narsaga mos keladi.

Shuningdek, insonning hissiy kechinmalarining tabiati yuzaga kelgan vaziyatni yaqin atrofdagi odamlar qanday boshdan kechirishiga bog'liqligi ko'rsatildi. Bu hissiy holatlar odamdan odamga o'tishi mumkinligini anglatadi. Shu bilan birga, odamda (hayvonlardan farqli o'laroq) etkazilgan hissiy tajribalarning sifati inson hamdard bo'lgan odamga shaxsiy munosabatiga bog'liq.