160
74
“İdeya mədəni insanları,
eləcə də
emalatxanada dülgərlik kimi işləri görə
bilənləri bir yerə toplamaqdan ibarət idi.
Binanı yaşatmaq istəyən bu qrupdakı
adamlar müxtəlif maraqlara sahib idi.
Əgər sən hər hansı bir işlə
maraqlanırsansa, sadəcə, insanların
toplandığı görüşlərin birinə getməli
və onlara qoşula bilib-bilməyəcəyini
soruşmalısan.
İşləmək istəyirsənsə, dəzgahlardan
istifadə edə bildiyini sübut etməyin
kifayətdir”.
ekskursiya zamanı ümumi qeydlər
Emalatxanalar tam təchiz olunub və dəzgahlarla
işləyən zaman özünə zərər verməyəcəyini nümayiş
etdirə bilən hər kəs üçün istifadəyə açıqdır.
emalatxanalar
“WUK” mərkəzi, Vyana
162
çörəkxana
“Orqanik çörəkxana yaratmaq, gəlir
əldə etmək və qalan vəsaiti mədəniyyət
və incəsənət üçün xərcləmək kimi
parlaq ideyamız var idi. Buna heç vaxt
cəhd etməyin, işə yaramayacaq! İlin
yekunlarına görə çörəkxana ziyana
işləməyibsə, biz xoşbəxt olarıq.
Çörək çox ləzzətlidir. Lakin bu
cür yüksək keyfiyyət vasitəsilə pul
qazanmaq çətin məsələdir.
Bütün işlər
avtomatlaşdırılmış maşınlarla deyil, əllə
görülür, və hər məhsulun öz qiyməti
var.”
Siqrid Nimer
Azad mədəniyyət ideallarına əsaslanaraq orqanik
çörəkxana işlətmək, elə mədəniyyətin özü kimi gəlir
götürmək üçün görülən iş deyil. Yerli komponentlər,
yüksək keyfiyyət və təbii məhsullar vasitəsilə yüksək
gəlir əldə etmək mümkün deyil. Bu, Berlin və ya
İsveçin şəhərətrafı əraziləri üçün də eyni həqiqətdir.
75
1
“ufaFabrik” mərkəzi, Berlin
163
Mənim Höteborqda kafem və orqanik
bağım var idi. Övladım
olandan sonra
mən geri, evimə qayıtdım. Həmin vaxt
da buranı tapdım. Geri qayıtmağa
dəyərdi. Buranın gözəl şəraiti var, ona
görə də buranı seçdim.
İsveçdə çoxları deyir ki, kənd yerində
iş yoxdur. İdeyanız varsa, cəsarətiniz
çatırsa, enerjiniz aşıb-daşırsa, müsbət
düşüncəniz və belə bir yeriniz varsa,
işiniz uğurlu alınacaq. Ümidvaram ki,
insanlara
ilham verə, onlara bunun
mümkün olduğunu göstərə bilirəm”.
Sandra Ottozon
“Mən uzun müddət bunun xəyalını
qurmuşdum və bu, çox gözəl idi.
Bu çörəkxana buradakı incəsənət və
sənətkarlığı çox yaxşı tamamlayır.
Bişirdiyimiz bütün çörəklər orqanikdir
və yerli istehsalın məhsulu olan undan
hazırlanır.
Bu, bizim birinci ilimizdir. İsveçdə
bu tip çörək istehsal edən balaca bir
şirkət işlətmək çox bahalı bir prosesdir.
Ancaq bizim məqsədimiz çox pul
qazanmaq deyil. Biz yaxşı yaşamaq,
eyni zamanda yaxşı insanlarla birlikdə
inandığımız, özümüzü yaxşı hiss
etdiyimiz işlə məşğul olmaq istəyirik.
Bu, mənim və burada işləyən hər kəsin
əsas qayəsidir.
Bunun həyata keçməsi
məni çox sevindirir. İşə başlayanda
bir az qorxurdum. Aman Tanrım, iflas
olacağam, bu işin iqtisadi baxımdan
gələcəyi olmayacaq! Ancaq iş uğurla
nəticələndi, faktiki olaraq, bizim
düşündüyümüzdən də yaxşı nəticə
verdi. Burada 400 sakin var və biz bütün
ilboyu işləyə bilirik. Bizim çörəkxana
bütün Dalslandda bu cür çörək
hazırlayan yeganə yerdir. Ən yaxın oxşar
çörəkxana buradan 200 km uzaqda
yerləşir. Biz tamamilə unikalıq.
75
2
“Not Quite” Mədəniyyət Mərkəzi, Fengersfors, İsveç
164
“WUK” mərkəzinin işə başladığı
vaxtdan yuxarı mərtəbəyə
mərkəzi Avropanın ən böyük İran
kitabxanalarından biri yerləşdirilib.
Rejimin dəyişməsindən sonra İranda
olduqca güclü senzura tətbiq edildi.
İran mühacirlərinin yaratdığı əsərlər
və qadağan olunmuş ədəbiyyat
burada toplanılır. Kolleksiyaya 5000
kitab daxildir; onların əksəriyyəti
İrandakı vəziyyəti əks etdirən siyasi
materiallardır. Başqa heç bir yerdə
olmayan kitabları burada tapacaqlarını
bildikləri
üçün Slovakiya, Almaniya və
ya İtaliyadan buraya çox sayda insan
gəlir.
Doğma ölkəsində özünü təqdim etmək imkanına
malik olmayan intellektual müqavimət platforması
öz yerini İrandan minlərlə kilometr uzaqda tapıb.
76
İran müqavimət kitabxanası
“WUK” mərkəzi, Vyana
168
Bura öz
velosipedinizi təmir etməyi
öyrənə biləcəyiniz yerdir. Hər şeyi
özünüz edirsiniz. Velosipedinizlə buraya
gəlib kimdənsə onu təmir etməyi xahiş
edə bilməzsiniz, ancaq onu təmir etməyi
öyrənə bilərsiniz. Burada adamlara bu
işdə kömək edən könüllülər var. Hətta
uzun müddət istifadə etmədiyiniz
velosipedinizi də burada qoyub gedə
bilərsiniz.
Bu velosiped anbar sahəsinə
göndərilə bilər, ya da, istəyirsinizsə,
ondan qəribə velosiped düzəldə
bilərsiniz”.
Andrea Alba
78
“Bu çox sadədir. Sizə boş sahə, bir neçə sınıq köhnə
velosiped, bəzi alətlər, bir və ya iki könüllü lazımdır
və bununla da məsələ həll olunur.
Velosiped emalatxanası
“Manifatture Knos”, Leççe, İtaliya