Менеъментин тякамцлц

§3. altеrnativlərin təhlili və stratеgiyanın sеçilməsi 
Strategiyanın seçilməsinin mərhələləri və
 
amilləri: 
Xarici təhlükəni və
 
yeni imkanları təhlil edərkən onları daxili 
quruluşda 
uyğunluğa 
gətirdikdən 
sonra 
təşkilatın 
rəhbərliyi 
strategiyanın seçiməsinə keçə bilər. Strategiyanın seçilməsi - strateci 
idarəetmədə ən mühüm şərtdir. 
Seçim prosesi hazırlanmadan, hazırlanmış məhsula son şəkil 
vermədən və təhlildən ibarətdir. bu mərhələlər vahid təhlil prosesinin 
müxtəlif səviyyələrini özlərində ifadə etdiyi üçün təcrübədə onları bir-
birindən ayırmaq çətindir. Lakin bu halda müxtəlif metoddan istifadə 
edirlər. 
birinci mərhələdə qoyulan məqsədə çatmağa imkan verən 
strategiya yaradılır. burada mümkün qədər çox alternativ strate-
giyaların işlənib hazırlanması vacibdir. Həm də bu işə nəinki səriştəli 
rəhbərlər, həm də orta həlqə menecerlərini də cəlb etmək lazımdır. bu 
seçimi genişləndirir və ən səmərəii variantı buraxmamağa imkan 
verir. Ikinci mərhələdə strategiya təşküatın çoxcəhətli inkişafına 
adekvat olan məqsədin səviyyəsinədək işlənib hazırlanır və ümumi 
strategiya formalaşır. 
Üçüncü mərhələdə - firmanın seçilmiş ümumi strategiyası 
çərçivəsində alternativlər təhlil edilir və onun başlıca məqsədinə 
çatması üçün yararlılıq dərəcəsini qiymətləndirirlər. Ümumi strategiya 
təşkilatın ayrı-ayn funksional zonalarında işlənib hazırlanmış xüsusi 
strategiyalardan ibarət olur. 

---

Бейнялхалг маркетинг вя мцяссянин харижи базара чыхыш стратеэийасы 
782 
Strategiyanın seçilməsinə çoxlu və müxtəlif amillərə təsir 
göstərir. bunların ən vacibləri aşağıdakılardır; 
1. Təşkilatın biznesinin və onun xüsusi qolunun müəyyən еdil-
məsi. birinci növbədə burada diqqət təşkilat tərəfdən eyni bazarda 
yerləşdirilmiş istehsalın və əvəzedici məhsulların rəqabətlilik
səviyyəsinə yetirilir. 
2. Xarici mühitin vəziyyəti. O, stabildirmi və ya dəyişkəndirmi? 
bu dəyişiklik nə qədər qabaqcadan bilinə bilər? 
3. 
Təşkilatın qarşısına qoyduğu məqsədin xarakteri; təşkilatın 
sahibləri və ya yüksək menecerlərin qərar qəbul edilməsinə rəhbərlik 
etdiyi dəyərlər.
4. 
Riskin səviyyəsi. Risk təşkilatın həyat fəaliyyətində real 
amildir. Çox yüksək dərəcəli risk təşkilatın iflasına gətirib çıxara bilər. 
Ona görə də həmişə rəhbərliyi belə bir sual düşündürür: - təşkilat üçün 
hansı səviyyədə risk kifayətdir? 
5. 
Təşkilatın daxili quruluşu, onun güclü və zəif tərəfləri, 
təşkilatın güclü funksional zonaları yaranmış yeni imkanlardan uğurla 
istifadə etməyə imkan verirlər. Zəif tərəflər isə potensial təhlükədən 
qaçmaq üçün və digər təşkilatlarla uğurlu rəqabət aparmaq üçün 
rəhbərlik 
tərəfindən 
strategiyanın 
seçilməsində, 
onun 
reallaşdırılmasında daimi diqqət tələb edir. 
6. 
Keçmiş Strategiyanın reallaşdırılması təcrübəsi. bu amil 
«insan amili» ilə, insan pslxologiyası ilə bağlıdır. O müsbət və mənfi 
xarakterli ola bilər. Tez-tez rəhbərlər dərk edilmiş şəkildə və ya 
intuitiv olaraq təşkilatın keçmişdə seçmiş olduğu strategiyanın 
realizasiyası təcrübəsınin təsiri altında olurlar. Təcrübə bir tərəfdən 
keçmişdəki səhvlərin təkrarlanmasından qaçmağa imkan verir, digər 
tərəfdən isə seçimi məhdudlaşdırır. 
7. 
Vaxt amili. bu amil idarəetmə qərarlarının qəbul edilmə-
sində mühüm rol oynayır. O təşkilatın uğuruna və ya uğursuzluğuna 
səbəb ola bilər. Hətta vaxtında bazara çıxarılmasa ən yaxşı
strategiya, yeni texnologiya və ya yeni məhsul uğur gətirə bilməz. bu 
isə öz növbəsində təşkilatın böyük itkisinə və hətta müflisləşməsinə 
gətirib çıxara bilər. 
Strategiyanın seçilməsində çoxamilik zəruri olan bir neçə 
alternativ strategiyanın işlənib hazırlanmasını qabaqcadan müəyyən 
edən və onlardan qəti seçimi həyata keçirilən strateci alternativlər - 
təşkilatın bütün çoxcəhətli strateci məqsədlərinə çatmağa imkan verən, 

---

Шащбазов К.А., Мяммядов М.Щ., Щясянов Щ.С. 
783 
seçilmiş baza strategiyası çərçivəsində və malik olduğu resurslardan 
istifadə etmək sərhəddində müxtəlif xüsusi stratеgiyalar dəstidir. Hər bir 
stratеci altеrnativ təşkilata müxtəlif imkanlar təqdim еdir və ayrı-ayrı 
xərclər və nəticələr ilə xaraktеrizə olunur.
Xarici mühitin stratеci sеqmеntləşdirilməsi.