Mənim dünyaya öyrədəcək yeni bir sözüm yoxdur
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
118 rəhmsiz və qəddarca davranaraq, Tanrının onunla olduğunu iddia edə bilməz. • Bizim istəklərimiz iki bölümə ayrıla bilər: məncil və qeyri—məncil. Bütün məncil istəklərimiz qeyri— əxlaqi ikən, özümüzü gəlişdirmə və başqalarına yararlı olma kimi təmayüllərimiz əxlaqidir. Ən yüksək əxlaqi ölçü budur ki, hər zaman insanlığa xidmət etməyə hazır olmalıyıq. • Ruhani olduqlarını iddia etdiyim davranışlarım əməldə yararlı olmursa, mənim üçün böyük yenilg ədir. Məncə ən ruhani davranışlar, ancaq əməldə yararlı olanlardır. • Quts al kitablar ağlın və həqiqətin tərsinə ola bilməz. Onlar ağlı dərinləşdirmək, ağlın önündəki önləmləri ortadan qaldırmaq və həqiqəti aydınlatmaq üçün gəlmişlər. • Qutsal kitablar bağışlanmanı ön görsələr də, yanlışlıqları görməzlikdən gəlmək olmaz. • Əyrilik haqqında nə qədər təbliğat edilsə də, həqiqətin yerini ala bilməz. Həqiqəti kimsə görməsə də, heç bir zaman əyrilik kimi görünməz. • Nəyinsə daha əski və qədim olduğundan dolayı yaxşı olacağına inanmıram. Tanrının verdiyi ağıl nemətini əski gələnəklərə fəda etmək istəmirəm. Hər hansı bir gələnək nə qədər əskilərə dayansa da, əxlaqla uyum içində deyilsə, yer üzündən silinməlidir. Xalqın bir qismini nəcis görmək bəlkə çox əski bir gələnəkdir. Çocuqların evləndirilməsi də çox əski bir gələnəkdir. Bu kimi bir çox gələnəklərin kökü çox əskilərə dayanır. Əlimdən gələrsə, bütün bu gələnkləri tarixdən silərəm. • Büt lərin məndə heç bir duyqu oyandırmamasına qarşın, bütləri sitayiş etməyə, bütpərəstliyə pis 119 baxmıram. Çünkü bütpərəstıiyin də insan doğasının özəlliyi olduğunu düşünürəm. Biz insan olaraq zahiri şeylərə və simgələrə də ehtiyacımız vardır. • Dua vaxtı bütlərdən və təsvirlərdən yararlanmağı yasaqlamıram. Ancaq Tanrıya heç bir arac olmadan tapınmanı tərcih edirəm, bəlkə mənim bu tərcihim doğru deyildir. Bir şey bəzən bir adam üçün uyqun görünürkən, eyni şey bir başqası üçün uyqunsuz görünə bilər. Bu iki adamın hansının haqlı olduğunu söyləmək çətin işdir. Onların durumlarını qiyaslamaq olmaz. • Mən böylə bir inanışa varmışam ki, sözlər də bəşər evladı kimi, anlam və içərik açısından aşama— aşama gəlişmişlər. Örnəyin çox dərin mənası olan “ Tanrı” qavramı hər kəs üçün eyni anlam daşımaz. Bu qavram bireysəl denəmələrimizə və içsəl gəlişmələrimuizə görə dəyişib yeni anlam daşıyar. • Mən həyatda nə bir çəlişki görürəm, nə də dəlilik. Doğrudur, insan öz başının arxasını görə bilmədiyi kimi, öz qüsurlarını da görə bilməz. Ancaq ağıl iddiaçıları məzhəb böyüklərini dəliliklə suçladıqlarından dolayı, mən öz haqqımda böylə düşünürəm ki, böyük olasılığa görə mən dəli deyiləm. Sadəcə mən gerçək məzhəbi bir adamam. Ancaq gerçəklik, yalnız ölümümdən sonra bəlli olacaq. Bunlardan han sına aid olduğumu ölümüm isbatlayacaqdır. • Bir başqasının yanlışlıqlarını gördüyümdə, düşünürəm ki, mənim də buna bənzər yanlışlıqlarım olmalıdır. Şəhvət düşkünü birini gördüyümdə, öz keçmişimi xatırlayıram və “mən də böylə idim” deyirəm. Bu şəkildə bütün dünya insanları ilə bir türlü bağlar, bağlantılar qurmuş oluram. Düşünürəm 120 ki, dünyada ən aşağı olaraq görünən bir insan da mutlu olmadıqca, mən mutlu ola bilmərəm. • Kiminsə haqqını olduğu qədər verməzsəm, Tanrı qarşısında cavab verməliyəm. Ancaq əminəm ki, haqvermə qonusunda nə qədər əliaçıq olsam, tanrı bir o qədər məni öz mərhəmətinə tuş edəcək. • Sürkli iş ortamında yaşamaq sevinc deməkdir. Yarın mənə nələr gətiriləcəyini bilmədiyimdən dolayı, özümü azad bir quş kimi hiss edirəm. Öz istəklərimə qarşı şərəfli savaş düşüncəsi məni sağlıqlı saxlamaqdadır. • Özümün də mənsub olduğum bəşər cinsinin bütöv olmadığının bilincindəyəm. Bu üzdən də kimsənin davranışından əsla incimirəm. Harda kötülük və yanlışlıq görərsəm, onu kötülük etkəninə (amilinə) zərər vermədən onarmalıyam (təmir etməliyəm) deyə düşünürəm. Çünkü məncə kötünü deyil, kötülüyü ortadan qaldırmağa çabalamalıyıq. Çünkü öz xətalarım üzündən incinmək istəmədiyim kimi, başqası da incinmək istəməz. • Mən çox iyimsər (nikbin) adamam. Ancaq bu, özümü doğru bildiyimdən dolayı deyildir. Bəlkə doğruluğun uğur qazanacağına olan inancımdan dolayıdır. Bizim əsinlənməyimiz (ilhamlanmağımız), ancaq doğruluğun uğur qazanacağına olan inancımızdan qaynaqlana bilər. Hər bireyin (fərdin) yetənəklərinin (istedadlarının) bir sınırı var. Ancaq kimsə yetənəklərindən dolayı təkəbbürlü olarsa, tanrı onun təkəbbürünü qıracaq gücə sahibdir. Bu qonuda öz haqqımda bunları deyə bil ərəm: xoşbəxtlikdən mənə o qədər alçaqkönüllülük verilmiş ki, çocuqlar və südəmər körpələr də mənə yardımçı ola bilərlər. Yüklə 1,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|