Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

8.3.10. “Tarixi Muborakshoh’” 
“Tarixi Muborakshoh’” (“Muborakshoh’ tarixi”) asarining muallifi 
Faxriddin Muborakshoh’ Mavarrudiy bwlib, u XII asrning ikkinchi yarmi va X111 
asrning boshlarida yashagan yirik tarixchi olimdir. Tarixchining twla ismi 
Faxriddin Muborakshoh’ 
ё
ki Faxri mudir nomi bilan mashh’ur bwlgan ekan. 
Faxriddin Muborakshoh’ wz asarining debochasida, shuningdek, 
İ
bn Al-Asir 
va “Haft iqlim” muallifining keltirgan malumotlarga qaraganda, otasi h’am, wzi 
h’am G’uriylardan
25
Shah’obiddin (
ё
ki Muizziddin) Muh’ammad (1173-1206) 
h’amda G’i
ё
suddin Mah’mud (1206-1212) saroyida xizmat qilgan va wz 
zamonasining keng malumotli kishilaridan h’isoblangan.
Faxriddin Muborakshoh’ 1206 yili wzining mashh’ur “Tarixi 
Muborakshoh’” asarini 
ё
zib tamomladi va Loh’urda G’i
ё
suddin Mah’mudga 
taqdim etib, uning etiborini qozongan. Asar, muallifning swzlariga qaraganda, 13 
yil ichida tamomlangan.
“Tarixi Muborakshoh’” asari 136 qism (shajara)dan iborat bwlib, unda 
Muh’ammad pag’ambar, xulafoyi Roshidin (Abubakr, Umar, Usmon, Ali), 
ansorlar
26
, muh’ojir sah’obalar
27
, G’assaniylar, yani Suriya h’ukmdorlari, Yaman 
podshoh’lari, joh’iliyat zamonida, yani islomiyatdan avval wtgan shoirlar, 
sah’oyuadar orasidan chiqqan shoirlar, Ajam podshoh’lari (Peshdodiylar, 
Ka
ё
niylar, Ashkoniylar, Sosoniylar), Umaviylar, Abbosiylar, Toh’iriylar, 
Safforiylar, Somoniylar, G’aznaviylar va nih’oyat G’uriylar tarixi ba
ё
n etilgan. 
25
Ғурийлар
– 1000-1215 
йиллари
Хуросоннинг
шарқий
қисми
, 
Афғонистон
ва
Шимолий
Ҳиндистонда
ҳукмронлик
қилган
сулола
.
26
Ансорлар
– 
ёрдамчи
, 
сафдош
; 
Муҳаммад
пайғамбар
622 
йили
Маккадан
Мадинага
кўчиб
кетишга
мажбур
бўлганида
уни
қўллаб
қувватлаган
Авс
ва
Ҳазраж
қабилаларининг
аъзолари
.
27
Саҳоба
- 
ҳамроҳлар
, 
дўстлар
. 
Муҳаммад
пайғамбарнинг
ҳамроҳлари
, 
яқин
дўстлари
.

---

79
Ushbu asarning biz uchun qimmati shundaki, unda Turkistonning sarh’adlari 
va Turkistonda ishlab chiqaraladigan mol va matolar, ularning h’orijiy 
mamlakatlarda etibor qlzongan navlari, turk qabilalari va urug’lari, ularning tili va 
madaniyati, 
ё
zuvlari, urf-odatlari h’aqida boy daliliy malumotlar keltirilgan. 
“Tarixi Muborakshoh’” asarining yagona mwtabar qwl
ё
zmasi Angliyaning 
Oksford shah’ridagi Bodli kutubxonasida saqlanmoqda. Kitobning G’uriylar va 
turkiy xalqlar tarixiga oid qismi matnini ingliz sharqshunosi Denison Ross 1927 
yili chop qilgan.