Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, №4, 2017
481 ŞƏFA ZEYNALZADƏ Odlar Yurdu Universiteti amirli91@mail.ru
QRƏM QRİN YARADICILIĞININ İDEYA VƏ BƏDİİ XÜSUSİYYETLƏRİ
Açar sözlər: modernizm, roman, yazıçı Key words: modernism,novel, writer Kлювeые слова: современность , роман, писатель
Modernizmin görkəmli nümayəndələrindən olan Henri Qrəm Qrin ingilis ədəbiyyatinda qısa hekayələr və roman yazıçısı kimi tanınır.Bu görkəmli yazıçı 1904-cu ildə Berkamsteddə anadan olmuş və “Green King Brewery”ailəsinə mənsubdur.İlk təhsilini atasının direktor olduğu Berka- msted məktəbində alan Qrin uşaq vaxtlarından ədəbiyyata böyük maraq göstərir və bu marağı onun gələcəkdə yazıçı kimi formalaşmasında böyük bir stimul idi.Qrinin əzab-əziyyətli məktəb illərində yazı üslubunun əsasını xəyanət mövzuları təşkil edirdi və o,müdirin oğlu olmaqdan belə təngə gəlmişdi.Bir neçə dəfə özünə sui-qəsd təşkil edən Qrin bir gün məktəbi tərk edir və valideynlərinə birdə bu həyatda yaşamaq istəmədiyini yazır.15 yaşlı Qrin fizoterapiyadanj müalaicə almaq üçün Londona göndərilir.Qrinin yaxın dostu Kennes Riçmond onu ədəbi yaradıcılığa cəsarətləndirir. Henri Qrəm Qrin ailədə 6 uşaqdan dördüncüsü olmuşdur. Qrin utancaq və həssas idi. O idmanı xoşlamırdı və tez-tez məktəbdən qaçırdı ki, Ridə Heqard və R.M.Ballantunenin müəllifi olduğu macera hekayələrini oxusun. Bu romanlar ona dərindən təsir edirdi və onun yazı üslubunun formalaşdırmağa kömək edirdi. Qrinin əzab-əziyyətli məktəb illərində yazı üslubunun əsasını xainlik və xəyanət mövzuları təşkil edirdi və o, müdirin oğlu olmaqdan belə təngə gəlmişdi. Bir neçə dəfə özüə sui-qəsd təşkil edən Qrin bir gün məktəbi tərk edir və valideyinlərinə birdə bu həyatda yaşamaq istəmədiyini yazır. 15 yaşlı Qrin fizoterapiyadan müalicə almaq üçün Londona göndərilir. Qrinin yaxın dostu Kennes Riçmond onu ədəbi yaradıcılığa cəsarətləndirir və ona yaxın dostu olan Voltə de la Mareni təqdim edir. Məktəbi bitirdikdən sonra Qrin Balliol kollecinə tarix fakultəsi üzrə qəbul olur və 1925 –ci ildə axırıncı kursda yavaş-yavaş ədəbiyyata atılan Qrin ilk əsəri olan “Babbling April”i qələmə alır.Bu kolleci bitirdikdən sonra Qrin xüsusi müəllim kimi,”Nottinqam” jurnalında jurnalist kimi və “TheTimes”qəzetində redaktor köməkçisi işləyir.O,1929-CU İLDƏ ildə ilk romanı olan “Bizim adam”romanını qələmə alır və bu roman yazıçıya roman
Filologiya məsələləri, №4, 2017
482 yazarı kimi böyük imkanlar yaradır.Onun romanları film və kitab şəklində oxucularına təqdim olunur.Qrinin romanları real həyat problemləri ilə bağlı idi .O öz müşahidələrini kasıblıq və səfalət problemləri əsasında aparırdı.Müəllif kapitalist dünyasının zəif nöqtələrini başa düşürdü lakin,bütün bu bəd hadisələrin səbəbini araşdırmağa cəhd etmirdi.Bu sosial problemlər yalnız onun romanlarını arxa planda göstərirdi.O,oxucunu reallıqdan uzaqlaşdırıb xəyyallar və fantaziyalar dünyasına aparmırdı. Bəziləri başqa modernistlər kimi Qrəm Qrini də tənqid atəşinə tuturdular,lakin Qrəm Qrin əsərlərində yaratdığı bədbinlik və etiqadsızlıq digərlərininkindən fərqlənirdi.Onun əsərlərinin əsasında bəşəriyyətə böyük sevgi dayanırdı. Qrəm Qrin digər modernistlər kimi yalnız cinayətin özünü göstərmir, onun arxasında yatan səbəbləri, qaranlıq məqamları araşdırır.O,göstərirdi ki,insanlarda pis keyfiyyətlər qəddar həyat şəraitinin nəticəsidir.O,kapitalist cəmiyyətində insan tələbinə təsir edən korlanmış təsirlərini aşkar edirdi. Qrəm Qrin ingilis ədəbiyyatında psixoloji dedektiv roman, yəni “əyləncəli “ və “ciddi”roman müəllifi kimi tanınırdı.Hər iki janrın mövzusu eyni idi,yalnız ”ciddi romanlar” mürəkkəb tərkibə malik idi,psixoloji romanlar isə daha dərin düşüncə tələb edirdi.Onun ciddi romanlarına psixoloji,siyasi və dini romanlar daxildir. Onlar müflis olmuş kapitalist cəmiyyətinin tərbiyəvi xüsusiyyətlərini əks etdirmir və dönə-dönə kapitalist cəmiyyətinin mənfiliklərini qeyd edirdilər. Bu romanlarında dönə- dönə kapitalist münasibətlərini pisləyir və müstəmləkə siyasətinin əleyhinə mübarizə aparır. Yazıçının əsərlərində dövrünün ən aktual problemlərindən bəhs edir.Belə ki,1955-ci ilə qədər yazdığı əsərlərində ədəbiyyatda axtarışlar edən bir yazıçı təsiri bağışlayırdısa “Səssiz Amerikalıdan”sonrakı yazdığı romanlarının mövzusu siyasət və casusluq fəaliyyəti haqqında olur ki,bu da o dövr üçün kifayət qədər aktual mövzu idi. Yazıçının əsərlərində dövrünün ən aktual problemlərindən bəhs edir.Belə ki,1955-ci ilə qədər yazdığı əsərlərində ədəbiyyatda axtarışlar edən bir yazıçı təsiri bağışlayırdısa “Səssiz Amerikalıdan”sonrakı yazdığı romanlarının mövzusu siyasət və casusluq fəaliyyəti haqqında olur ki,bu da o dövr üçün kifayət qədər aktual mövzu idi. Baxmayaraq ki, qrin özünü həmişə siyasətdən kənar yazıçı adlandırsa da, o siyasətlə daha çox maraqlanırdı və siyasətdən həz alırdı. “Səssiz Amerikalı” əsərini çap etdirdikdən sonra Qrin beynəlxalq siyasət və cəsusluq fəaliyyəti haqqında bir çox roman yazmışdır. Bu əsəri çap etdirdikdən sonra qrin həmişə Amerikalılara nifrət etdiyini qeyd edirdi, xüsusilə Ronald Reqana. O, Fidel Kastro və Manuel Noriqa ilə Amerika siyasətini araşdırmağa başladı. Onun Panamada diktator general Ömər Torrifos ilə dostluğu “Generalı tanıyaq” əsərini yazmağa səbəb oldu. Qrin ekzotik səyahətlər etməsinə baxmayaraq, öz həyatından məmnun deyildi. Qrin qeyd edirdi ki, ən çox London, Antibes və Kapridə rahat həyat sürüb. O yaşadığı müddətdə ədəbi
Yüklə 1,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|