Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, №4, 2017
467 təvilərin yerləşdirilməsi(burada qutulardan da istifadə etmək olar).- V.Naturmortu yerləşdirərkən istər təbii,istərsə də süni işıq yalnız bir tərəfdən düşməsinin təmin edilməsi və beləliklə göstərilən prinsiplərin nəzərə alınması ilə natürmortun qurulması müəllimin məşğələni təşkil etməsi üçün əsas vəzifələrdən hesab edilir.Natürmortun predmetlərinin təsvirində yaxşı verilməsi üçün onu müəyyən müddətə müşahidə etmək lazımdır.Digər mühüm məsələlərdən biri əşya və predmetlərin perspektiva qanununa görə görünmələrinin nəzərə alınmasıdır.Məlum olduğu kimi eyni həcmli predmetlər mövcud olduqları plandan aslı olaraq perspektiva qanununa görə müxtəlif cür görünə bilərlər.Burada həm xətti perspektivadan,həm də rəng perspektivasından istifadə edilir.Hər hansı texnikada natürmort işlənərkən dörd mərhələdən ibarət olur.I.Mərhələdə-predmetlərin yüngül kontur xətlərlə göstərilməsi və eləcə də,predmetlərin rənglərinin yüngül fonda verilməsi.- II.Mərhələdə-predmetlərin formalarının və bir-birinə münasibətlərinin,eləcə də onların rənglərinin tədricən dəqiqləşdirilməsi aparılır.III.Mərhələdə-artıq predmetlərin materiallığı,formalığı,rəngləri və rəng perspektivasına əsasən görünmələri daha da konkretləşdirilir.IV.Mərhələdə-həm rəng münasi- bətində,həm də forma və quruluşa müəyyən korreksiyalar verilir,bütün detallar bir də nəzərdən keçirilir,həm də rəngləmə və yaxud ştrixləmə əməliyyatı başa çatdırılır. Belə nəticəyə gəlmək olar ki,müəyyən cisimlərin məşğələlərdə naturadan çəkilməsi şagirdlərdə həm bədii estetik təfəkkürü,zövqü formalaşdırır,eynu zamanda onların idrak fəaliyyətini aktivləşdirir.Bunlardan başqa şagirdlər hələ məktəbəqədər yaş dövründə yiyələndikləri praktik bacarıq və vərdişləri daha da inkişaf etdirmiş olurlar. Dekorativ rəsm məşğələləri mövzuların müxtəlifliyinə və rəngarəngliyinə görə çox müxtəlifdir.Burada həm rənglərdən və eyni zamanda rəngli şüşələrdən,kağızlardan,saplardan və s.istifadə etmək olar.Bu texnikalardan daha çox tətbiq edilən applikasiyadır. Bu bədii işdə rəngli kağızlardan müxtəlif parçalardan istifadə olunur.Applikasiya işləri uşaqlar üçün çox sadə və əlverişlidir.Məşğələlərdə applikasiya üzrə müxtəlif dekorativ və tərtibat işləri yerinə yetirilə bilər:qəzet,afişa,plakat,maska,- diaqramlar, oyuncaqlar, atkritkalar, kitab illüstrasiyaları və s.applikasiyaları bir neçə hissəyə bölmək olar.1.Ayrı-ayrı əşyaları özündə əks etdirən applikasiya-yarpaq,göbələk,günəş və s.2.Sujetli applikasiya-hər hansı bir hadisə,proses bildirir.Məsələn”Qələbə atəşfəşanlığı”,”Kosmosa uçuş”,”8 mart” və s.3.Dekorativ applikasiya-bura haşiyə,naxış,ornament və s.daxildir.Applikasiya üzrə işləmək üçün şagirdlərə rəngli kağız,müxtəlif parçalardan hissələr,qayçı,yapışqan,fırça,karandaş lazımdır.Applikasiya üzrə işlər müəyyən ardıcıllıqla aparılır.1.Sujetin süçilməsi.2.Eskizlərin tərtibi.3.Kağız və parçaların seçilməsi.4Detalların kəsilməsi.5.Fon üzərində kəsilmiş detalların kompozisiya əsasında yerləşdirilməsi və yapışdırıl-
Filologiya məsələləri, №4, 2017
468 ması.6.Nəm applikasiyanın qurudulması. Eyni rəngli kağızların kəsilməsi çox sadədir və əşya applikasiyasında istifadə olunur.Müəllim tapşırığı sadədən mürəkkəbə prinsipi əsasında verir.Məsələn:a)Yarpaqları sadə formada kəsmək və kompozisiya qurmaq.Bu zaman şagirdlər təbiətdə olan yarpaqlardan istifadə edərək onlara uyğun kəsmə işləri aparırlar.b)Xalq çalğı alətləri.Burada uşaqlar özlərinin fantaziyaları əsasında böyük yaradıcı iş görə bilər.c)Milli naxışların qurulması.Burada müəllim müxtəlif naxışlara aid müxtəlif nümunələr göstərir.Applikasiya üzrə işlər şagirdlərə bayram,- karnaval üçün müxtəlif kostyumlar,divar qəzetləri və s. hazırlamaqda kömək edir.Məs: memarlıqda maket,bədii layihələndirmə və digər memarlıq dizayn işlərində bu texnikadan daha geniş istifadə edilir.Məşğələlərdə applikasiya texnikasına aid mövzular və tapşırıqlar çox müxtəlif şəkildə ola bilər.Nəzəri və praktik təcrübəyə istinadən belə qənaətə gəlmək olar ki,dekorativ rəsmə aid mövzularda,ayrı-ayrı dekorativ motivli elementlərin yaxud müxtəlif növdə həndəsi,nəbati və s.ornament kompozisiyaların və onların müxtəlif fərqli nümunələrini applikasiya tex- nikasında işlənməsi şagirdlərdə həm bədii estetik təfəkkürü,zövqü formalaş- dırır,eyni zamanda onların idrak fəaliyyətini aktivləşdirir. Təsviri incəsənətin ən maraqlı sahələrindən biri olan yapma məşğələləri uşaqların əqli və estetik inkişafına təsir göstərir.Bu məşğələlərdə uşaqlar gildən və plastilindən müxtəlif təbiət cisimlərini,məişət əşyalarını yapmaqla təbiət və məişət cisimləri barədə real təsvirlər edirlər.Onların bədii gözəlliklərini,incəliklərini duyur,təsvir etməyə çalışır.Bu məşğələləri bir neçə növə bölmək olar.1.Mövzu üzrə süjetli yapmada şagirdlər kom- pozisiyada iştirak edəcək obrazları,elementləri fikirləşib tapırlar.2.Naturadan yapma məşğələlərində şagirdlərə cismi göstərmək onun forma və quruluşlu mütənasibliyini müəyyən etmək bacarığı aşılamalıdır.3.Yaddaşa görə yapma məşğələlərində uşaqların idrak fəaliyyəti inkişaf edir. 4.Dekorativ yapma zamanı uşaqlara müxtəlif üsullarda məişət qabları,bəzəyə görə yapma isə uşaqlarda müşahidəçiliyi,yaddaşı inkişaf etdirir.Müxtəlif yaş quruplarında yapma təlimi dərslərində şagirdlər ətraf mühütdə mövcud olan gözəlliyi başa düşməyiilə onları hiss edib görməyi öyrənirlər.Qeyd etmək lazımdır ki,yapma məşğələlərində bu prosesdə xüsusi rolu vardır.Yapma məşğələləri məzmunca bunlardır.1.Müəyyən mövzu üzrə yaddaşa,təsəvvürə,təxəyyülə görə yapma işi.2.Ətraf mühitdə olan əşyaların süjeti üzrə yapma işi.3.Bədii ədəbiyyat üzrə illustrasiyalar (nağıl,- təmsil,hekayə və s.)Şagirdlərin ideya estetik tərbiyəsində mövzu üzrə yapma məşğələlərinin əhəmiyyəti vardır.Yapma məşğələləri yalnız təsviri incəsənət fənninin bölməsi ilə deyil,eyni zamanda başqa fənnlərdə də üzvi surətdə də əlaqələndirilmişdir.Başqa fənnlərdə də hər şeydən əvvəl həyat və incəsənətə estetik münasibətlər ifadə olunur,məktəblərdə görmə təsəvvürlərini,-
Yüklə 1,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|