Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 9
Qazma və tamamlama işləri üzrə ətraf
mühitə təsirin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
9/20
Yekun
variant
Cədvəl 9.12 1mm dərinlikdə şlamların yığılmasının təxmini həcmi və NF və ES üzrə
SDQQ-nun qazma atqılarının maksimum yığılma dərinliyi (1 və 6 quyunun
ssenarisi)
Qazma yeri
Suyun dərinliyi
1mm qalınlıqda şlamların
yığılmasının təxmini həcmi
Yığılmanın maksimum
qalınlığı
1 quyu
6 quyu
1 quyu
6 quyu
NF 66-88m
100x100m
100x250m
775mm
1200mm
ES 530-557m
100x150m
200x400m
375mm
900mm
Cədvəl 9.6-dan 9.9-a qədər göründüyü kimi, daha dərin yerlərdə şlamların yığılması artdıqca,
şlamların maksimum yığılma dərinliyi azalır. Bu təsir Müqavilə Sahəsinin cənub hissəsində
(ES yerləşən sahədə) daha zəif cərəyanlarla qismən kompensasiya edilir. Modelləşdirmə
göstərir ki, təsirin maksimum əlverişsiz olduğu sahə (1mm qalınlığa) təxminən 80000 m
2
-i
əhatə edir.
Şəkil 9.6 NF cinah yerində SDQQ-nun qazma atqıları üzrə yığılma qalınlığı (1 quyu)
Çöküntünün qalınlığı (mm)
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 9
Qazma və tamamlama işləri üzrə ətraf
mühitə təsirin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
9/21
Yekun variant
Şəkil 9.7 NF cinahı yerində SDQQ-dən qazma atqıları üzrə yığılma qalınlığı (6 quyu)
Şəkil 9.8 ES cinahı yerində SDQQ-dən qazma atqıları üzrə yığılma qalınlığı (1 quyu)
Çöküntünün qalınlığı (mm)
Çöküntünün qalınlığı (mm)
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 9
Qazma və tamamlama işləri üzrə ətraf
mühitə təsirin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
9/22
Yekun variant
Şəkil 9.9 ES cinahı yerində SDQQ-dən qazma atqıları üzrə yığılma qalınlığı (6 quyu)
Birbaşa Müşahidə və Ölçmə
BP şirkəti həm ŞD, həm də AÇG Müqavilə sahələrində mövcud olan işlək obyektlərin
ətrafında aparılmış qazma prosesindən sonra ekoloji tədqiqatlardan əldə edilən əhəmiyyətli
miqdarda birbaşa müşahidə məlumatları toplamışdır. Bu tədqiqatlar bir sahədə çox sayda
quyuların (AÇG platformalarında 20-yə qədər) qazılmasından meydana çıxan atqıların ətraf
mühitə təsirlərinin birbaşa dəlilini təmin edir.
Hər bir halda, çöküntülərin kimyəvi təhlili göstərdi ki, platformalardan təxminən 500m
məsafəyədək uzanan aşkarlana bilən barium izləri mövcuddur. Bu müşahidə, baritin qazma
məhlulunun və qazma şlamlarının digər komponentlərinə nisbətən daha uzağa daşınacağı
barədə modelləşdirmənin verdiyi proqnozlara uyğundur. Lakin baritin əhatə sahəsi ilə bağlı
hər hansı ekoloji təsirlərin mövcudluğunu göstərən əlamətlər mövcud deyil. Hal-hazırkı
vaxtadək mövcud olan monitorinq göstəriciləri göstərir ki, SƏQM ilə aparılmış qazma
işlərindən çıxan qazma şlamları platformalardan 250 m-dən artıq məsafələrdə yerləşən bentik
onurğasızların toplumlarına hər hansı mənfi təsirlər göstərmir (texniki təhlükəsizlik nöqteyi-
nəzərindən, 250 m-lik qadağa radiusu daxilində müntəzəm ekoloji tədqiqatların aparılması
mümkün deyil).
Qazma işlərindən meydana çıxan atqılara aşağıdakı səbəblərdən 1 intensivlik qiyməti təyin
olunur:
Atqının əhəmiyyətli bir hissəsi (ən azı 30 %-i) təsirsiz geoloji materialdan (qazma
şlamları)
ibarətdir;
Qazma
məhlulunun komponentləri təsirsizdir, yaxud çox az toksikliyə malikdir;
Yalnız qazma məhlulunun bərk, təsirsiz komponentləri dəniz dibinə çökəcəkdir. Suda
həll oluna bilən az toksikliyə malik komponentlər (məsələn, kalium xlorid və az sayda
Çöküntünün qalınlığı (mm)
