Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

 
160
şəxslər binanın düzgün saxlanılmasına, qoruyucu tərtibatların və mühəndis-texniki 
avadanlığın vəziyyətinə müntəzim olaraq nəzarət edirlər.  
İstismar edilən mühafizə qurğusunda xüsusi sənədlər olmalıdır.  
Mühafizə-qurğularının  vəziyyəti  onlara  illik  baxışlarda  və  növbədənkənar 
(xüsusi) baxışlarda yoxlanılır.  
Bütün  baxışların  müddətləri  obyektlərin  rəhbərləri  tərəfindən  müəyyən 
edilir.  
Xüsusi baxışlar təbii fəlakətlərdən və yanğından sonra keçirilir. Baxış zamanı 
bunlar yoxlanılır: 
•  qurğunun  ümümi  vəziyyəti  və  onun  girişlərinin,  qəza  çıxış  yollarının, 
havagötürücü və hava sorucu kanallarının vəziyyəti; 
•  bəndlərin və  üst örtüklərin vəziyyəti;qapıların və bağlayıcı mexanizimlərin 
sazlığı; 
•  qoruyucu  tərtibatların,  ventilyasiya  sisteminin,  su  təchizatı,  kanalizasiya, 
elektrik  təchizatı,  rabitə,  avtomatika  vasitələrinin  və  digər  mühəndis 
avadanlıqlarının sazlığı; 
•  binanın  otaqlarında  xalq  təsərrüfatı  ehtiyacları  və  əhaliyə  xidmət  üçün 
istifadə oluna bilməsi; 
•  yanğınsöndürmə vasitələrinin mövcudluğu və vəziyyəti; 
•  qrunt  sularının  və  yerüstü  suların  sızması  və  içəriyə  keçməsi  hallarının 
olub-olmaması; 
•  otaqlarda havanın temperaturu və nisbi rütubəti.  
Baxışın nəticələri mühafizə qurğusunun vəziyyətinin yoxlanması N urnalında 
qeyd edilir.  
Kompleks yoxlma üç ildən bir keçirilir və bu zaman bunlar yoxlanılır: 
•  hermetiklik; 
•  bütün  mühəndis-texniki  avadanlıqlar  və  qoruyucu  tərtibatlar  sisteminin 
işləmə qabiliyyəti; 
•  mühafizə  qurğusunu plana uyğun hazır vəziyyətə gətirmək imkanları; 
•  mühafizə  qurğusunun  6saat  ərzində  təmiz  ventilyasiya  və  süzücü 
ventilyasiya rejimlərində sınaq istismarı.  
Qurğu  sülh  dövründə  istifadə  olunarkən  onun  qoruyucu  hermetik  qapıları 
açıq  vəziyyətdə  qalmalıdır.  Qapı  yerlərini  bağlamaq  üçün  adi  qapılar 
düzəldilməlidir.  

---

 
161
Mühafizə qurğusunun bütün otaqları quru olmalıdır. Onun mühəndis-texniki 
avadanlığı saz olmalı və təyinatı üzrə istifadəyə hazır halda saxlanılmalıdır.  
Ventilyasiya sisteminin sazlığını ildə bir dəfədən az olmayaraq, havaverici və 
sorucu  sistemlərin  ventilyatorlarının,  uducu  süzgəclərin,  regenerativ  qurğuların, 
germetik klapanların, hava borularının birləşmələrinin, havaötrücü və hava sorucu 
kanalların  və  partlayışdan  mühafizə  tərtibatların  sazlığını  yoxlmaqla  təyin  edilir. 
Quru havada otaqların müntəzəm olaraq havasını dəyişmək lazımdır.  
Nisbi rütubət 65-75%-dən artıq olmamalı və psixrometr ilə ölçülməlidir.  
Su təchizatı sisteminin və kanalizasiyanın sazlığı ildə ən azı bir dəfə, ventilləri, 
siyirtmələri və su kranlarını sınamaqla yoxlamaq lazımdır.  
Qəza halları üçün içməli su saxlanan təzyiqli su tutumlarında iki sutka ərzində 
suyun tam həcmdə axıb dəyişməsi təmin edilməlidir.  
Qəza  halları  üçün  nəzərdə  tutulan  təzyiqsiz  içməli  su  qabları  təmiz 
saxlanılmalı  və  ancaq  qurğu  daldalanma  rejiminə  keçirilərkən  su  ilə 
doldurulmalıdır.  
Su quyularını ayda bir dəfədən az olmayaraq 2-3 saat ərzində işə qoşub suyu 
kənara vurmaq lazımdır.  
Çirkab sularını yığmaq üçün qəza tutumları və onların siyirtmələri bağlı halda 
saxlanmalıdır.  
Sanitariya məntəqələrinin qapıları bağlanmalı və möhürlənməlidir.  
Dizel  elektrik  stansiyaları  sınaqdan  keçiriləndən  sonra  konservasiya 
edilməlidir.  Onlar  ancaq  mühafizə  qurğusu  daldalanma  rejiminə  keçirilərkən  və 
təlimlər  vaxtı  konservasiyadan  çıxarılır.  Konservasiya  çıxarılandan  sonra  stansiya 
həftədə bir dəfədən  az olmayaraq işə salınmalı və 30 dəqiqə  ərzində yük altında 
sınanmalıdır.  
 
                                  
Mühafizə qurğularının fövqəladə hallarda istismarı 
 

---

 
162
Sülh  dövründə  xalq  təsərrüfatı  ehtiyacları  üçün  istifadə  edilən  qurğuların 
daldalanma  rejiminə  keçirilməsi  işləri  obyektin  rəhbərinin  göstərişinə  əsasən,  bu 
qurğuya xidmət edən qrup və ya manqa tərəfindən yerinə yetirilir. Orada müxtəlif 
materialları, əmlak və avadanlığı çıxarıb otaqları boşaltmaq, eləcə də çatışmayan 
taxt  və  kürsüləri  düzəltmək  üçün  xidmət  manqalarına  kömək  olaraq  xüsusi 
komandalara ayrıla bilər.  
Qəza  içməli  su  tutumları  həcm  normalarınadək  su  ilə  doldurulur.  Dizel 
elektrik  stansiyası  konservasiyadan  çıxarılır,  ehtiyat  bakların  yanacaq  və  yağla 
doldurulur. Ərzaq malları saxlanılan otaqlara qida maddələri ehtiyatları yığılır.  
Tibb  məntəqəsinə  kollektiv  apteçkalar  və  müvafiq  normalar  üzrə  dərman 
komplektləri toplanır.  
Mühafizə  qurğusunun  otaqları  yanğından  mühafizə  vasitələrilə  tam 
avdanlıqlaşdırılır. Tez gözə çarpan yerlərdə aşağıdakı lövhələr asılır: 
•  mülki müdafiənin xəbərdarlıq siqnalları; 
•  fərdi mühafizə vasitələrindən istifadə qaydaları; 
•  giriş  və  çıxış  qapılarının,  dizel  elektrik  stansiyasının,  süzücü  ventilyasiya 
qurğusunun,  sanitariya  məntəqələrinin,  su  paylama  məntəqəsinin,  sanitariya 
məntəqəsinin və tibb məntəqəsinin yerlərini nişan verən göstəricilər.  
Sığınacağa radiasiya və kimya kəşfiyyatı cihazları qoyulur.  
Rabitə  və  xəbərdarlıq  vasitələrinin  şəbəkəyə  düzgün  qoşulduğu  yoxlanılır. 
Obyektin (şəhərin) MM qərərgahı ilə rabitə yaradılır.  
Adamlar bu siqnallar üzrə mühafizə qurğularında daldalanırlar: 
•  Hava həyəcanı; 
•  Radiasiya təhlükəsi; 
•  Kimyəvi həyəcan; 
Adamlar  taxtlarda  istehsalat  sahəsi  və  ya  yaşayış  yeri  üzrə  (sex,  sahə, 
briqada, ev) qruplarla yerləşdirilir. Qrupların yerləşdiyi yerlər lövhəciklə nişanlanır 
və  hər  bir  qrupa  başçı  təyin  edilir.  Uşaqlılar  ayrıca  bölmədə  ,  yaxud  onlar  üçün 
xüsusi ayrılımış yerlərlərdə yerləşdirilir.  
Uzanmaq  üçün  yerlərdən  istifadə  üzrə  növbə  müəyyən  edilir.  Sığınacağın 
qoruyucu-hermetik  və  hermetik  qapıları,  habelə  radiasiya  daldanacağının  xarici 
qapıları  obyekt rəhbərinin  komandası  üzrə  və  ya  qurğu  tutumuna  görə  müəyyən 

---