Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

 
172
 
 
Təcridedici əleyhqazlar:İP-4 və İP-5. 
 
 

---

 
173 
 
Oksigenlə  təchizetmə  prinsipinə  görə  təcridedici  əlehqaz  və    cihazlar  iki  qrupa 
ayrılır:  kimyəvi    əlaqəli  oksigenlə  və  sıxılmış  oksigenlə  təchiz  edən  cihazlar.  Birinci 
qrupa İP-4, İp-46 M əleyhqazları, II
 
qrupa İP-5, KİP-7, KİP-8 cihazları aiddir. 
Respiratorlar.  Tənəffüs  orqanlarını  radioaktiv  maddə  və  bakterial  vasitə 
aerozollarından 
(tozlarından), 
habelə 
zəhərli 
tüstülərdən 
mühafizə 
üçün 
respiratorlardan istifadə olunur. ZM buxarlarından mühafizə üçün respiratorlar yararlı 
deyil.  Yaşlı  əhali  üçün  R-2,  uşaqlar  üçün  R-2D  növlü  respiratorlar  mövcuddur.  R-2 
respiratoru  süzücü  yarımmaskadan  ibarətdir  ki,  ondan  dəfələrlə  istifadə  etmək  və  12 
saatadək mühafizə olunmaq mümkündür.  
R-2D respiratoru uşaqlar üçün nəzərdə tutulan respirator növüdür, kiçik ölçülərə 
malikdir, fasiləsiz olaraq 4 saat ərzində  mühafızəni təmin edir. 
Tənəffüs  orqanlarını  mühafizə  edən  ən  sadə  vasitələr.  Belə  vasitələrdən  əhali 
respirator  kimi  istifadə  edə  bilər.  Bunlar  quruluşca  çox  sadədir,  ona  görə  də  əhalinin 
özü  tərəfindən  hazırlanan  kütləvi  vasitəsi  olaraq  işlədilməsi  tövsiyə  edilir  Tənəffüs 
orqanlarının  ən  sadə  mühafizə  vasitələrinə  tozdan  qoruyan  parça  maska:  PTM-1  və 
pambıqlı tənzif sarğı aiddir. Hə bir adamın iş və yaşayış yerində belə mühafızə vasitələri 
olmalıdır. 
Tozdan      qoruyan      PTM-1      parça  maskası    iki    əsas  hissədən  -  maskanın 
gövdəsindən  və  bərkidici  hissədən  ibarətdir.  Maskanın  gövdəsi  2-4  qat  parçadan 
hazırlanır, hazırlanır, onun göz yerləri olur ki, buraya şüşə lövhəcikləri (və ya hər hansı 
şəffaf  material,  plyonka)  salınır.  Maska  başa  onun  yan  kənarları  boyu  tikilmiş  parça 
zolaq (bərkidici hissə) vasitəsilə geyilir. Bərkidici hissənin yuxarı tikiş yerindəki rezin və 
aşağı  tikiş  yerindəki  bağlar  vasitəsilə,  həmçinin  gövdənin  yuxarı  kənarı  boyu  eninə 
bənd edilmiş rezin vasitəsilə maskanın üzə kip yatması təmin edilir ki, bu da maskanın 
altına  zəhərli  hava  keçməsinin  qarşısını  alır.  Nəfəsalma  zamanı  parçanın  bütün 
qatlarından keçən hava maskanın bütün səthində süzülüb təmizlənir. 
Pambıqlı tənzif sarğı ölçüləri 100x50 sm olan tənzif parçasından hazırlanır. Onun 
orta  hissəsinin  üzərinə  30x20  sm  sahədə  qalınlığı  2  sm  olan  pambıq  qatı  döşəyir, 
tənzifin  artıq  qalan  hər  iki  kənarını  uzununa  pambıq  qatı  üstünə  qatlayır,  tənzifın 
uclarını ortadan uzunununa kəsirlər, bu zaman iki cüt bağ alınır. Sarğını taxarkən onun 
aşağı bağları kəllədə, yuxan bağları isə peysərdə bənd edilir. Pambıqlı tənzif sarğı ağızı 
və  burunu  əhatə  edib  örtməlidir. Belə sarğılar  ancaq  bir  dəfə istifadə  üçün  yararlıdır. 
Parça maska və ya sarğı olmadıqda dəsmaldan, şərfdən, yaylıqdan və s. istifadə etmək 
lazımdır. Gözləri radioaktiv tozdan qorumaq üçün tozdan qoruyan eynək taxmaq olar. 

---

 
174 
 
Dəri  səthini  mühafizə  vasitələri  -  bədənin  açıq  sahələrini,  paltarları,  sursatı  və 
ayaqqabıları onların səthinə ZM damcıları, yoluxucu xəstəliktörədiciləri, radioaktiv toz 
düşməsindən, həmçinin qismən də işıq şüalanmasının təsirindən mühafizə etmək üçün 
nəzərdə  tutulmuşdur.  Bunlar  tabel  vasitələrinə  (ümumqoşun  mühafizə  komplekti  - 
OZK,  yüngül  mühafizə  kostyumu  L-1  və  əlaltı  vasitələr  məişət  paltarlarının  ünsürləri) 
növlərinə  ayrılır.  Mühafizə  prinsipinə  görə  tabel  vasitələrinin süzücü  (havakeçirən)  və 
təcridedici (havakeçirməyən) növləri olur. 
Süzücü materialdan tikilən mühafizə paltarları ya həmişə, ya da vaxtaşırı istifadə 
üçündür.  Belə  paltarlar  adi  parçadan  tikilib  xüsusi  kimyəvi  məhlul  hopdurulmuş 
geyimdən ibarətdir, Özünün sanitariya-gigiyenik xassələrinə görə belə paltarlar hər gün 
geyilmək üçün yararlıdır. 
Dərini  mühafizə  edən  süzücü  vasitələrə  ZFO-58  markalı  süzücü  mühafizə  paltarı 
komplekti (dəsti) aiddir: Bu paltar dəsti: xüsusi biçimli və xüsusi kimyəvi maddə - pasta 
məhlulu hopduruldulmuş parça kombinezondan, habelə kişi alt paltarından (tuman və 
köynək),  parça  şlemaltlıqdan,  iki  cüt  portyankadan  (ayağa  sarınan  parça  zolaqları) 
ibarətdir  ki,  bunların  bir  cütünə  də  kombinezona  hopdurulmuş  pasta  hopdurulur. 
Hopdurucu pasta məhlulu ya zəhərləyici maddə buxarlarını tutub saxlayan (adsorbsiya 
tipli),  ya  da  bu  buxarları  neytrallaşdıran  (xemosorbsiya  tipli)  kimyəvi  maddələrdən 
ibarətdir. All paltarlar, şlemaltlıq və hopdurulmuş bir cüt portyanka adamın bədəninə 
kombinezonun  sürtünməsinin  və  kombinezona  hopdurulmuş  məhlulun  dərini 
qıcıqlandırmasının qarşısını almaq üçündür. 
Süzücü  mühafizə  paltarı  komplektindəki  kombinezonların  ölçüləri:  birinci  ölçü  - 
boyu 160 sm-ə qədər, ikinci ölçü - boyu 160 sm-dən 170 sm-ə qədər və üçüncü ölçü - 
boyu 170 sm-dən artıq olan üçündür. 
Dərini  təcridedici  mühafizə  vasitələri  -  havakeçirməyən  materialdan  hazırlanır, 
həm  tam  hermetik  (adamın  bütün  bədənini  örtüb  ZM  damcıları  və  buxarlarından 
qoruyan kostyum və kombinezonlar),həm də qismən, yaxud tamamilə qeyri-hermetik 
(plaşlar,  bürünclər  önlüklər  və  s.)  ola  bilər.  Qismən  qeyri-hermetik  vasitələr 
(ümumqoşun  mühafizə  komplekti  OZK,  yüngül  mühafizə  komplekti  L-1,mühafizə 
kombinezonu  və  ya  kostyumu),  əsasən  maye  damcıları  halındakı  ZM-dən  mühafizə 
edir. 
Ümumqoşun  mühafizə  komplekti  OZK  -  mühafizə  plaşından  mühafizə 
corablarından  və  mühafizə  əlcəklərindən  ibarətdir,  adətən  hopdurulmuş  üst  və  alt 
paltarların üstündən geyilir. 

---