“ƏMRAHBANK” AÇIQ SƏHMDAR KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2006-CI İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ (Davamı)
MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR
(Yeni Azərbaycan Manatı ilə)
10
Bankın rəhbərliyindən maliyyə hesabatlarının MHBS-ə uyğun hazırlanmasında aktiv və öhdəliklərin
qeyd olunmuş məbləğlərinə, şərti aktiv və öhdəliklərin maliyyə hesabatlarının tərtib olunduğu
tarixdə açıqlanmasına və hesabat dövründə gəlir və xərclərin qeydə alınmış məbləğlərinə təsir edən
təxmini hesablamalardan və ehtimallardan istifadə etmək tələb olunur. Faktiki nəticələr həmin
təxmini ehtimallardan fərqlənə bilər. Dəyişikliyə xüsusilə həssas olan təxmini hesablamalara ehtimal
olunan zərərlər üçün ehtiyatlar və maliyyə alətlərinin ədalətli dəyəri aiddir.
Əsas ehtimallar
Növbəti maliyyə dövrü ərzində aktiv və öhdəliklərin balans dəyərinə əhəmiyyətli düzəlişlərin
edilməsi riskini yaradan balans hesabatı tarixindəki qeyri müəyyənliyin qiymətləndirilməsi üçün
gələcək və digər mühüm mənbələrlə bağlı əsas ehtimallara aşağıdakılar daxildir:
31 dekabr
2006-cı il
31 dekabr
2005-ci il
Ehtimal olunan zərərlər üçün ehtiyatlar çıxılmaqla, müştərilərə
verilmiş kreditlər 23,641,898
14,389,769
Ehtimal olunan zərərlər üçün ehtiyatlar çıxılmaqla, satıla bilən
investisiyalar 200,000
-
Müştərilərə verilmiş kreditlər və satıla bilən investisiyalar ehtimal olunan zərərlər üçün ehtiyatlar
çıxılmaqla amortizasiya dəyəri/dəyər ilə ölçülür. Ehtimal olunan zərərlər üçün ehtiyatların
qiymətləndirilməsi onlarla bağlı ehtimallara əsaslanır. Balans hesabatı tarixinə əsas ehtimalların və
qeyri-müəyyənliyin digər mənbələrinin bu qalıqlar üzrə mümkün təsir dərəcəsini müəyyən etmək
praktiki baxımdan mümkün deyildir.
Əməliyyat Valyutası
Bu maliyyə hesabatlarında əməliyyat valyutası Yeni Azərbaycan Manatıdır (bundan sonra “AZN”).
3.
MÜHASİBAT UÇOTUNUN MÜHÜM PRİNSİPLƏRİ
Konsolidasiyanın əsasları
İcmal maliyyə hesabatları Bankın hər il 31 dekabr tarixinə maliyyə hesabatlarını əks etdirir. Nəzarət
o zaman təmin olunur ki, Bank investisiya qoyulan müəssisədən mənfəət etmək məqsədilə maliyyə
və əməliyyat qaydalarını tənzimləmək səlahiyyətinə malik olsun.
Alış zamanı, aktivlər və öhdəliklər və ortaq müəssisənin şərti öhdəlikləri alış tarixinə olan ədalətli
dəyərlə qeyd edilir. Alınmış xalis aktivlərin ədalətli dəyərlərindən artıq olan hər hansı alış dəyəri
gudvil kimi tanınır. Alınmış xalis aktivlərin ədalətli dəyərindən az olan hər hansı alış dəyəri (yəni
alış üzrə diskont) alış dövrü üzrə mənfəət və zərər haqqında hesabatın kreditinə yazılır. Azlıqların
faizi aktiv və öhdəliklərin tanınmış ədalətli dəyərində azlıqların payı üzrə göstərilir. Daha sonra,
azlıqların payından artıq olan azlıqlarına payına aid hər hansı zərərlər ana müəssisənin paylarına
qarşı bölüşdürülür.
“ƏMRAHBANK” AÇIQ SƏHMDAR KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2006-CI İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ (Davamı)
MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR
(Yeni Azərbaycan Manatı ilə)
11
Ana müəssisənin kapital sahiblərinə aid olan kapital və azlıqların səhmdarlarının payına aid olan
xalis gəlirlər müvafiq olaraq balans hesabatında və mənfəət və zərər haqqında hesabatda ayrı-
ayrılıqda göstərilir. Ümumi nəzarət altında olan müəssisələrin və bizneslərin birləşməsi üçün ortaq
müəssisələrin bütün aktiv və öhdəlikləri ortaq müəssisənin müstəqil MHBS maliyyə hesabatlarına
müvafiq olaraq ilkin /ədalətli dəyərlə qiymətləndirilir.
İl ərzində alınmış və ya satılmış ortaq müəssisələrin nəticələri alışın və ya satışın qüvvəyə mindiyi
tarixdən etibarən icmal mənfəət və zərər hesabatına müvafiq qaydada daxil edilir.
Lazım gəldikdə, ortaq müəssisələrin maliyyə hesabatlarına düzəlişlər edilir ki, istifadə olunan
mühasibat qaydaları ilə Qrup tərəfindən istifadə edilmiş qaydalar uyğun olsun.
Qrup-daxili bütün mühüm əməliyyatlar, qalıqlar, gəlirlər və xərclər konsolidasiya zamanı ləğv edilir.
Maliyyə alətlərinin tanınması və ölçülməsi
Bank maliyyə aktivlərini və öhdəliklərini yalnız o vaxt balansda uçota alır ki, o, maliyyə aləti üzrə
müqavilənin tərəfi olur. Maliyyə aktivlərinin və öhdəliklərinin adi qaydada alqı-satqısı Bankın alqı-
satqı əməliyyatlarını apardığı tarixdə qeyd olunur. Daha sonra satış tarixi ilə hesablaşma tarixi
arasındakı ədalətli dəyərlə ölçüləcək maliyyə alətlərinin adi qaydada alışı alınmış maliyyə alətləri
üçün təyin olunan qaydada hesabat olunur.
Maliyyə aktivləri və ya öhdəlikləri ilk olaraq ədalətli dəyər üstəgəl, mənfəət və zərər haqqında
hesabatda ədalətli dəyər ilə göstərilmədikdə, alışa birbaşa tətbiq olunan və ya maliyyə aktivlərinin və
ya öhdəliklərinin buraxılması üzrə əməliyyat xərcləri məbləğində tanınır. Bu maddələrin daha sonra
yenidən qiymətləndirilməsinə dair mühasibat uçotu qaydaları aşağıda açıqlanır.
Nağd pul və ona bərabər tutulan vəsaitlər
Nağd pula və ona bərabər tutulan vəsaitlərə nağd pul, 90 günlük ödəniş müddəti olan Azərbaycan
Respublikası Milli Bankındakı müxbir hesablar və müddətli depozit hesablar üzrə məhdudiyyətsiz
qalıqlar, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatına (“İƏİT”) daxil olan ölkələrdə yerləşən banklara
kredit kartları ilə əməliyyatlar üçün depozitlərdən başqa verilmiş və qısa müddət ərzində nağd vəsaitə
köçürülməsi mümkün olan avanslar aiddirlər. Nağd pul axınının müəyyənləşdirilməsi məqsədilə,
Azərbaycan Respublikası Milli Bankı tərəfindən tələb olunan minimum ehtiyat depoziti onların
istifadəsi üzrə mövcud olan məhdudiyyətlər səbəbindən nağd pul vəsaitləri ekvivalentinə daxil
edilmir (qeyd 10).
Banklara verilmiş kreditlər və avanslar
Bank işinin normal gedişində digər banklara müxtəlif müddətə avanslar və ya depozitlər verir. Bank
tərəfindən sabit ödəniş müddəti ilə verilmiş kreditlər və avanslar daha sonra effektiv faiz metodunu
istifadə etməklə diskontlaşdırılmış dəyər ilə qiymətləndirilir. Sabit ödəniş müddəti olmayan kreditlər
isə gözlənilən ödəniş müddətinə əsaslanmaqla effektiv faiz metodu ilə hesabat olunur. Kredit
təşkilatlarından alınacaq vəsaitlər ehtimal olunan zərər üçün hər hansı ehtiyat çıxılmaqla xalis dəyər
ilə hesablanır.