“ƏMRAHBANK” AÇIQ SƏHMDAR KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2006-CI İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ (Davamı)
MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR
(Yeni Azərbaycan Manatı ilə)
14
Əsas vəsaitlər və qeyri-maddi aktivlər
Əsas vəsaitlər və qeyri-maddi aktivlər ilkin dəyərdən yığılmış köhnəlmə və amortizasiya və hər hansı
tanınmış qiymətdən düşmə zərərini çıxmaqla tanınır. Başa çatdırılmamış və istismara buraxılmamış
aktivlərin köhnəlməsi aktivin nəzərdə tutulan istifadəyə hazır olduğu tarixdən hesablanır.
Əsas vəsaitlərin köhnəlməsi və qeyri-maddi aktivlərin amortizasiyası onların ilkin dəyərindən çıxılır
və aktivlərin istismar müddətləri üzrə silinməsini nəzərdə tutur. Amortizasiya aşağıdakı illik faiz
dərəcələrində bərabər hissələrə bölünməklə köhnəlmə metodunu istifadə etməklə hesablanır:
Kompüterlər və avadanlıq 25%
Mebel və qurğular 25%
Nəqliyyat vasitələri 25%
Digər əsas vəsaitlər 25%
Qeyri-maddi aktivlər
10%
İcarəyə götürülən əmlakın əsaslı təmiri icarəyə alınan müvafiq aktivin faydalı istismar müddəti üzrə
amortizasiya edilir. Təmir və yeniləşdirmə ilə bağlı xərclər kapitallaşmaya aid olmadıqda baş verdiyi
zaman tutulur və əməliyyat xərclərinə daxil edilir.
Əsas vəsaitlərin və qeyri-maddi aktivlərin balans dəyərlərinin onların bərpa dəyərlərindən artıq
dəyərdə uçota alınıb-alınmadığını ölçmək üçün hər balans hesabatı tarixində onlar nəzərdən keçirilir.
Balans dəyəri bərpa dəyərindən artıq olduğu halda, aktivlərin dəyəri bərpa dəyəri səviyyəsinədək
aşağı salınır.
Qiymətdən düşmə zərəri müvafiq dövrdə qeydə alınır və əməliyyat xərclərinə daxil edilir.
Qiymətdən düşmə zərəri qeydə alındıqdan sonra əsas vəsaitlərin köhnəlmə xərcləri, ondan qalıq
dəyərini çıxmaqla (əgər varsa), aktivlərin düzəliş olunmuş balans dəyərini sistemli şəkildə qalan
iqtisadi faydalı dövrünə bölüşdürmək məqsədilə gələcək dövrlərə uyğunlaşdırılır.
Xidmətlərin göstərilməsi ilə bağlı inzibati məqsədlər üçün saxlanılan binalar balans tarixində
yığılmış köhnəlmə və hər hansı ehtimal olunan zərərlər üçün ehtiyatlar çıxılmaqla peşəkar
qiymətləndiricilər tərəfindən bazar dəyərlərinə əsaslanmaqla müəyyən edilmiş yenidən
qiymətləndirmə tarixindəki ədalətli dəyəri əks etdirən yenidən qiymətləndirmə dəyəri ilə göstərilir.
Yenidən qiymətləndirmə kifayət qədər tez-tez aparılır ki, balans dəyəri balans tarixinə ədalətli dəyəri
istifadə etməklə hesablanmış dəyərdən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənməsin.
Binaların yenidən qiymətləndirilməsindən yaranan hər hansı yenidən qiymətləndirmə artımı əsas
vəsaitlərin yenidən qiymətləndirmə ehtiyatının kreditinə yazılır lakin, əvvəllər xərc kimi tanınmış
eyni aktiv üzrə yenidən qiymətləndirmə azalmasını bərpa etdiyi hal istisna təşkil edir, bu halda artım
əvvəllər hesablanmış azalma həcmində mənfəət və zərər haqqında hesabatın kreditinə yazılır.
Binaların yenidən qiymətləndirilməsi nəticəsində balans hesabatında yaranan azalma qalıqdan, əgər
varsa, artıq olduğu həcmdə xərc kimi tutulur və həmin aktivin əvvəlki yenidən qiymətləndirməsi ilə
bağlı əmlakın yenidən qiymətləndirmə ehtiyatında saxlanılır.
Yenidən qiymətləndirilən binalar üzrə köhnəlmə gəlir hesabında qeyd olunur. Yenidən
qiymətləndirilən əmlakın daha sonra satışı və ya istismardan çıxması zamanı əmlakın yenidən
qiymətləndirmə ehtiyatında qalan müvafiq yenidən qiymətləndirmə qalığı birbaşa bölüşdürülməmiş
mənfəət hesabına köçürülür.
“ƏMRAHBANK” AÇIQ SƏHMDAR KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2006-CI İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ (Davamı)
MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR
(Yeni Azərbaycan Manatı ilə)
15
Vergi sistemi
Mənfəət vergisi xərcləri cari və təxirə salınmış vergi xərclərinin cəmini ifadə edir.
Cari vergi xərcləri il üzrə vergiyə cəlb olunan mənfəətə əsaslanır. Vergiyə cəlb olunan mənfəət
mənfəət və zərər haqqında hesabatda göstərilən xalis mənfəətdən fərqlənir, çünki vergiyə cəlb olunan
mənfəətə digər illərdə vergiyə cəlb olunan və ya tutulan gəlir və xərc maddələri daxil deyil, bundan
əlavə o, heç vaxt vergiyə cəlb olunmayan və vergi tutulmayan maddələri özündə birləşdirmir. Bankın
cari vergi xərcləri qüvvədə olan və ya əsasən balans hesabatı tarixinə qüvvədə olan vergi dərəcələrini
istifadə etməklə hesablanır.
Təxirə salınmış vergilər - maliyyə hesabatlarındakı aktiv və öhdəliklərin balans dəyərləri ilə vergiyə
cəlb olunan mənfəətin hesablanmasında istifadə olunan müvafiq vergi bazaları arasında yaranan
fərqlərdən bərpa edilməsi və ya ödənilməsi gözlənilən vergilərdir və bu növ vergilər balans
hesabatının öhdəlik metodu əsasında uçota alınır. Təxirə salınmış vergi öhdəlikləri adətən bütün
vergiyə cəlb olunan müvəqqəti fərqlər üçün tanınır, təxirə salınmış vergi aktivləri isə istifadə edilən
tutulmalı müvəqqəti fərqlərə qarşı yaranması ehtimal edilən vergiyə cəlb olunan mənfəətin həcmində
tanınır. Əgər müvəqqəti fərq nə vergiyə cəlb olunan mənfəətə, nə də maliyyə mənfəətinə təsir
etməyən əməliyyat üzrə sair aktiv və öhdəliklərin ilkin tanınmasından yaranırsa, bu cür aktivlər və
öhdəliklər tanınmır.
Təxirə salınmış vergi aktivlərinin balans dəyəri hər balans hesabatı tarixində nəzərdən keçirilir və
aktivlərin bütün hissəsini və ya müəyyən hissəsini bərpa etməsi üçün kifayət qədər vergiyə cəlb
olunan mənfəətin mövcudluğu ehtimal edilməyən həcmdə azaldılır.
Təxirə salınmış vergi - öhdəliklər üzrə hesablaşmanın aparıldığı və ya aktivlərin realizə olunduğu
dövrdə tətbiq edilməsi gözlənilən vergi dərəcələri ilə hesablanır. Təxirə salınmış vergi mənfəət və
zərər haqqında hesabatda xərc maddəsi kimi göstərilir və ya hesabatın kredit balansına yazılır, lakin
təxirə salınmış verginin birbaşa kapitala və hesabatın kredit balansına yazıldığı hallar istisna təşkil
edir, belə ki, bu halda təxirə salınmış vergi səhmdar kapitalı ilə bağlı olur.
Azərbaycanda Bankın fəaliyyətinə şamil ediləcək müxtəlif başqa vergi növləri də mövcuddur. Bu
vergilər əməliyyat xərcləri kimi mənfəət və zərər haqqında hesabata daxil edilir.
Banklardan və müştərilərdən alınmış depozitlər
Banklardan və müştərilərdən alınmış depozitlər ədalətli dəyəri ilə qeyd edilir. Nəticədə bu məbləğlər
amortizasiya edilən dəyərlə göstərilir və xalis mədaxil ilə alına bilən məbləğ arasındakı fərq mənfəət
və zərər haqqında hesabatda effektiv faiz dərəcələri metodundan istifadə etməklə borc müddətləri
üzrə qeyd olunur.
Ehtiyatlar
Ehtiyatlar Bank keçmiş hadisələr nəticəsində cari hüquqi və ya əsaslanmış öhdəliyə malik olduqda,
öhdəliyin yerinə yetirilməsi üçün iqtisadi səmərə yaradan ehtiyatların azalma ehtimalı olduqda və
öhdəlik məbləği etibarlı qiymətləndirildikdə uçota alınır.