Microsoft Word A. Guler dissertasiya doc
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1-ci modul
- 3-cü modul
27 80-ci illərin başlanğıcında dünyadakı bir çox məktəblər təlim prosesində kompüterlərdən istifadə etməyə başladılar. Təxminən 10 il sonra bu texnologiyaları kompüter şəbəkələri və digər telekommunikasiya texnologiyaları ilə birləşdirməyə başladılar. Artıq 90-cı illərdə informasiya texnologiyaları ( T) bir sıra ölkələrin təhsil sisteminin sabit tərkib hissəsi oldu. Təhsil sistemində T-nin bu cür sürətlə tətbiq edilməsi yalnız onların inkişafı və qiymətlərinin aşağı düşməsilə deyil, həmçinin, bu texnologiyaların cəmiyyətə güclü “diffuziyası” sayəsində mümkün olmuşdur. T-nin tətbiqi ilə əlaqədar təhsil sistemində aparılan dinamik dəyişikliklər, bu sistemdə həqiqətdə nə baş verdiyi haqqında düşüncələrdə ciddi uçurumun meydana gəlməsinə gətirib çıxardı. Təhsil sisteminin fəaliyyəti haqqında informasiya, adətən xüsusi təşkil olunmuş monitorinq vasitəsilə əldə edilir. Son illər bir çox ölkələr, yalnız ayrı-ayrı ölkələrin məktəblilərinin təhsil nailiyyətləri haqqında informasiya almaqla kifayətlənmir, həmçinin bu göstəriciləri digər ölkələrin göstəriciləri ilə müqayisə etməyə imkan verən beynəlxalq tədqiqatlar aparırlar. Bu cür tədqiqatların aparılmasında aparıcı rol Təhsil Nailiyyətlərini Qiymətləndirmə Beynəlxalq Cəmiyyətinə (IEA-ya1) məxsusdur. Dünyanın bir çox ölkələrində bu təşkilatın tədqiqatlarının nəticələri təhsil sahəsində islahatlar aparmaq üçün əsas olmuşdur. “ nformasiya cəmiyyəti” və “gələcəyin məktəbləri” ifadələri bir sıra milli və beynəlxalq səviyyəli layihə və proqramlarda istifadə olunmuşdur: ♦ Avropa Komissiyası (1995) 1996-99-cu illərdə Avropada təhsilə yardım üçün “ nformasiya cəmiyyətində təhsil” planı hazırladı. 1996-cı ildə prezident Klinton 2000-ci ilə qədər amerika məktəblərinin “informasiya supermagistralına” qoşulması planı haqqında elan etdi. Uyğun siyasət, həmçinin Danimarka, Yaponiya, Finlandiya, Hollandiya, Portuqaliya və spaniyada da qəbul olundu; ♦ 1997-ci ildə Hollandiya hökuməti T-nin əsas rol oynayacağı “gələcəyin məktəbləri” üçün müəllimlərin hazırlanması üçün eksperimental institutlar təşkil etdi; 28 ♦ 1997-ci ilin aprelində Sinqapur hökuməti, hər bir uşaq üçün informasiya- təlim mühiti yaratmağı nəzərdə tutan T-nin təhsildə tətbiqi planının həyata keçirilməyə başlandığını elan etdi. Planın həyata keçirilməsi üçün 1.2 milyard amerika dolları ayrıldı. Bütün bunları nəzərdən keçirərək, yaxın illərdə bir çox ölkələrin təhsil sistemlərinin, vətəndəşları “informasiya cəmiyyəti”ndəki həyata hazırlamağı nəzərdə tutan yeni məqsədlərə istiqamətlənməyin vacibliyi ilə qarşılaşacaqları haqqında fikir yürütmək olar. Təhsil sisteminin inkişafına cavabdeh olan şəxslərin (siyasətçilərin, məktəb idarəçilərinin və s.) uyğun islahatların aparılmasında hansı həqiqi inkişafın olması haqqında suala cavab vermələri lazım gələcəkdir. Cavabları emprik olaraq alına bilən növbəti sualları formalaşdırmaq olar: 1. Təhsil sistemləri informasiya cəmiyyətinin təşkili üçün prinsipial hesab edilən məqsədləri hansı dərəcədə qəbul edir və reallalşdırır? Bu proses zamana görə necə inkişaf edir? 2. Məktəblərin qarşılarına qoyduqları məqsədləri həyata keçirmələrinə T hansı dərəcədə kömək edir? 3. Təhsil sahəsində T kim tərəfindən və hansı dərəcədə istifadə olunur? 4. Müxtəlif ölkələrdə T-nin istifadəsində hansı fərqlər mövcuddur və bu necə izah oluna bilər? 5. Müxtəlif ölkələrdə təhsilin təşkilinə, təlim prosesinə və təlim nəticələrinə T-nin təsiri necədir? 6. Hansı təhsil yenilikləri mövcuddur və onlar (təhsil işçiləri üçün) hansı ə ldə edilə bilən məqsədləri göstərir? Bu suallar 1997-ci ildə təhsildə SITES layihəsi üzrə T-nin ikinci beynəl- xalq tədqiqinə başlamağa IEA təşəbbüsçüləri üçün əsas oldu. Bu da 3 moduldan ibarətdir:
cu illərin tədqiqi; 2-ci modul: (1999-2001-ci illərdə) T-nin tətbiq edilməsi ilə təhsildə yeniliklərin meydana gəldiyi bir sıra məktəblərin tədqiqi; 29
ş agirdlərin tətbiqi. Məlum olduğu kimi, Azərbaycan informasiya-kommunikasiya sənayesi-nin nailiyyətlərinin məktəbdə tətbiqi sahəsində inkişaf etmiş ölkələrdən çox geri qalır və buna görə də səhvləri təkrarlamamaq üçün bizim bu tədqiqatda iştirakı-mız vacibdir. 1-ci modul çərçivəsində sorğu 1998/99-cu tədris ilində keçirilmişdir. O, T- nin məktəbdə növbəti nöqteyi-nəzərdən tətbiqinə əsaslanmışdır: ♦ Məzmun2. T-dən istifadə səhəsində məktəb qarşısına hansı məqsədi qoyur və məktəblilərə hansı T-dən istifadə imkanlarını təqdim edir? ♦ nfrastruktur. Məktəb T-nin hansı texniki imkanlarına malikdir? ♦ Kadr potensialının inkişafı. T sahəsində ixtisasın artırılması necə təşkil olunub və T-dən istifadə edən müəllim hansı üstünlüklərə malikdir? ♦ darəetmə və təşkilat. T-dən istifadə etmək üçün hansı tədbirlər görülür və məktəb direktorları T-dən istifadəyə hansı ölçüdə cəhd edirlər? Yuxarıda göstərilənləri daha ətraflı gözdən keçirək. Tədqiqatın əsasını, əlbətdə ki, digər üç sahənin qarşılıqlı təsirinin məzmunu təşkil edir. T-nin cəmiyyət və təhsildə yeri ilə əlaqədar müzakirələrlə birbaşa bağlı olan tədqiqatın digər tərəfi haqqında da danışmaq lazımdır. Bu müzakirələrin gedişində söylənilən tezislərdən biri də, məktəbdə əldə edilən biliklərin qısa bir müddətdə köhnəldiyini, bilik və bacarıqların verilməsinə istiqamətlənən ənənəvi təhsil formasının “informasiya cəmiyyəti”ndə artıq işləmədiyini təsdiqləyir. Buna görə də təhsil sistemi ilk növbədə sərbəst öyrənmə (başqa sözlə “öyrənməyi öyrənmə”) vərdişlərini aşılamağa yönəlməlidir. Təsdiqləmək olar ki, T baş verən dəyişikliklərdə nəinki, məktəblilərin bilik və vərdişlər sistemi əldə etmələrində, həmçinin, gözlənildiyi kimi, təhsil sisteminin dəyişdirilməsində katalizator rolu oynayacaqdır. Hazırda T köhnə təhsil forması çərçivəsində istifadə olunur. Bunu əvvəlki tədqiqatlar da göstərir ki, kompüter çox zaman geri qalan şagirdlər üçün trenajor rolunu oynayır. Bu TIMSS (Beatonet al., 1997) tədqiqatlarının məlumatlarını əks Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|