36
2. Mətn prosessoru vasitəsilə sənədlər hazırlamaq;
3. Qrafik prosessorla rəsm hazırlamaq;
4. Elektron cədvəl vasitəsilə hesablamaq;
5. Sadə proqramlar yaratmaq (Loqo, Paskal);
6. Elektron poçtdan istifadə etmək;
7. Elektron formasında informasiya axtarmaq və istifadə etmək;
8. Digərləri.
Rusiyada respondetlər birinci yerdə kompüterdən istifadə bacarığını
qoyurdular (86% müsbət cavab, digər ölkələrdə 100%). kinci yerdə proqram tərtib
etmə bacarığı (79%) – bu bölmədə Rusiya digər ölkələrdən köklü surətdə fərqlənir
(bu mövqe həmçinin Kipr, Honkonq və Litvada yüksək, Fransa, slandiya, Norveç
və Sloveniyada çox aşağı göstəricilərə malikdir). Üçüncü yerdə mətn
prosessorundan istifadə bacarığı (72%), dördüncü yerdə isə qrafik proqramlardan
və elektron cədvəllərdən isifadə bacarığıdır (66%).
T sahəsində təhsildə gözlənilən nəticələr və məktəblilərə verilən
imkanlar
Burada dörd qrup indikator fərqləndirmək olar:
♦ Proqram təminatından istifadə imkanları;
♦ nternetdən istifadə imkanları;
♦ Fasiləsiz təhsil çərçivəsində T-dən istifadə imkanları;
♦ Ənənəvi təhsil çərçivəsində T-dən istifadə imkanları.
T – proqram tə minatindan istifadə − Rusiya, Kipr və Bolqarıstanda,
inkişaf etmiş ölkələr arasında isə – Yaponiyada proqram təminatından istifadə
göstəricisi çox aşağıdır. Bu göstərici Kanada, srail və Yeni Zelandiyada daha
yüksəkdir. Rusiyada birinci yerdə mətn prosessoru (83%), ikinci yerdə
proqramlaşdırma (78%), üçüncü yerdə isə elektron cədvəllərdir (75%).
nternetdən istifadə imkanlari − Azərbaycan məktəbləri praktik olaraq
nternetdən istifadə etmirlər. Xarici ölkələrə gəldikdə isə təlim məqsədi üçün bu
şə
bəkənin imkanlarından olan elektron poçt və uzaq məlumat bazasından daha çox
istifadə edilir.
37
Kompüterlərin təhsildə istifadəsinə həsr edilmiş tədqiqatlar IEA-da 1989 və
1992-ci illərdə aparılmışdır, lakin aydındır ki, bu məlumatları daima yeniləmək
lazımdır. Xüsusən də son beş ildə bu sahədə baş vərən dəyişikliklər buna əsas
verir.
Birinci nəsil kompüterlərin məktəblərdə istifadə olunduğu 80-ci illərlə
müqayisədə, hazırda texnologiyalar haqqında diskusiyalar daha çox təzahür
dairəsini əhatə edir: nternet, WWW və multimedia – məktəbdə, evdə və iş
yerində. Bütün bu texnologiya xarakterli dəyişikliklər artıq “informasiya
cəmiyyəti” erasının başlandığı haqqında danışmağa imkan verir və təhsildə
texnologiyanın artan rolunu qəbul etməyə məcbur edir. Bəzi nüfuzlu siyasi
xadimlərin çıxışlarında, sənaye cəmiyyətindən informasiya cəmiyyətinə keçid qeyd
edilmişdir. Onların məruzələrində, həmçinin qeyd edilmişdir ki, sosial təcridə qarşı
durmaq və qlobal iqtisadiyyatda rəqabət qabiliyyətini saxlamaq üçün təhsil ənənəvi
formadan uzaqlaşmalı və vətəndaşları fasiləsiz təhsilə (lifelong learning – LLL,
daha sonralar isə European Commission, 1995; PCACT/PET, 1997; ERT, 1997)
hazırlamalıdır. Bu fikir çox vaxt, T-nin təhsil sistemlərinin transformasiyasında
ə
həmiyyətli rol oynayacağı haqqında tezislə müqayisə olunur.
Distant təhsil ─ təhsil müəssisəsindən istənilən məsafədə olan öyrənənlərə
xüsusiləşdirilmiş informasiya-təhsil mühiti vasitəsilə göstərilən təhsil xidmətləri
kompleksidir. nformasiya-təhsil mühiti öyrənənlərin təhsil ehtiyaclarının təmin
edilməsinə yönəlmiş, verilənlər, informasiya resursları, qarşılıqlı əlaqə
protokollarının ötürülmə vasitələri, aparat-proqram, metodik-təşkilati təminat və s.
vasitələrin sistemli təşkilidir.
Distant təhsil öyrədən və öyrənən arasında əlaqəni telekommunikasiya və
kompüter şəbəkələri vasitəsilə operativ, müntəzəm dialoq, əks əlaqə əsasında, uzaq
məsafədən həyata keçirən texnologiyadır. Distant təhsil texnologiyasından təhsilin
bütün səviyyə və formalarında istifadə edilə bilər. Distant təhsil ənənəvi təhsilin
elektron variantı və ya mövcud təlim formalarının telekommunikasiya üçün
uyğunlaşdırılmasından ibarət deyil. Distant təhsil ənənəvi təhsil formalarına
nisbətən öyrənənlərin müstəqilliyini, fəallığını, şüurluluğunu, yaradıcılığını
38
optimal inkişaf etdirməklə, müasir təhsilin qarşısında duran strateji məsələləri
səmərəli həll edir.
Distant təhsil sisteminin əsas məqsədi mərkəzdə və regionlarda əhalinin
müxtəlif təbəqələrinə bərabər təhsil imkanları yaratmaq, qabaqcıl universitetlərin
elmi-pedoqoji potensialından səmərəli istifadə etməklə təhsilin keyfiyyətini
yüksəltməkdir.
Distant təhsil sistemi öyrənənlərə həm baza təhsili almağa, həm də əsas
fəaliyyəti ilə paralel əlavə təhsil almağa imkan yaradır. Nəticə etibarilə distant
təhsil sistemi cəmiyyətdə təhsil mühitinin yeniləşməsini, vətəndaşların təhsil
ehtiyaclarının və təhsil hüquqlarının bərqərar olmasını təmin edir. Distant təhsil
təlim texnologiyası olaraq təhsilin keyfiyyətini müasir KT vasitələrinin intensiv
tətbiqi ilə daha da yüksəldir. Bu təhsil sistemi, təbii olaraq, mövcud sistemlərə
inteqrasiya edilir, onları təkmilləşdirir, fasiləsiz təhsili inkişaf etdirir. Distant təhsil
sistemi qloballaşan dünyada XXI əsrin ən perspektiv təhsil texnologiyasıdır.
Distant təhsil sisteminin xarakterik xüsusiyyətlərinə çeviklik, modulluq,
iqtisadi səmərəlilik, müəllimin yeni rolu, təhsilin keyfiyyətinə xüsusi nəzarət,
təlimin xüsusiləşdirilmiş vasitə və texnologiyalarından istifadə və s. məsələlər
aiddir.
Çeviklik − Distant təhsildə öyrənən əsasən mühazirə və seminarlarda
müntəzəm iştirak etmir, əlverişli məkan və zaman daxilində, mənimsəmə
qabiliyyətinə uyğun ahənglə tədris materialını öyrənir, fərdi qaydada kursu tam
mənimsəmək üçün lazımi həcmdə çalışır.
Modulluq − Distant təhsil proqramlarının əsasını modulluq prinsipi təşkil
edir. Hər bir kurs ayrılıqda müəyyən fənn sahəsindən tam təsəvvür yaradır. Bu
imkan verir ki, fərdi və ya qrup tələbatlarını nəzərə alaraq müstəqil modul
kurslardan fərdi tədris proqramı yaradılsın.
qtisadi sə mə rə lilik − Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, distant təhsil ənənəvi
təhsil formalarından xeyli ucuzdur.
Müə llimin yeni rolu − Distant təhsildə müəllim əsasən idrak prosesinin
ə
laqələndirilməsi, tədris kursunun təkmilləşdirilməsi, fərdi tədris planının
Dostları ilə paylaş: |