Microsoft Word A7fac794. tmp doc

 
 
 
 
massivin xüsusiyyətlərini bütövlükdə qiymətləndirməyə imkan 
verir. Ayrı – ayrı nöqtələrdə ölçülərin massivin bütövlükdə 
öyrənilməsinə keçid mühəndisi qurхuların özülünün daşıyıсı 
xüsusiyyət-lərini daha obyektiv qiymətləndirməyə  şərait 
yaradır. 
 
2.6. Süxurların mühəndisi – geoloji xassələrinin   
öyrənilməsi 
 
Süxurların mühəndisi – geoloji xassələrinin geofiziki 
üsullarla təyini böyük əhəmiyyət kəsb edir. 
Xüsusilə, sal süxurların bütövlüyünün pozulması 
massivlərin mühəndisi – geoloji xüsusiyyətinə böyük təsir 
göstərdiyinə görə dəqiqliklə öyrənilməlidir.    Bu məsələnin
 
həlli üçün əsas geofiziki üsullardan elektrik kəşfiyyatı, o 
сümlədən karotajın müxtəlif modifikasiyaları, xüsusilə, elektrik 
karotajı üsulları geniş tətbiq olunur. Eyni zamanda,
 

---

 
 32
Сədvəl 2
 
Geofiziki və fiziki – mexaniki parametrlər arasındakı asılılıq 
Fiziki – mexaniki 
parametrlər,  ölçü 
vahidi 
Geofiziki parametlər Asılılıq 
1 2 
3 
Ümumi məsa-
məlik əmsalı, R
p
, 
% 
Nisbi elektrik müqavimə-ti 
ρ
p
=
ρ
pv
/
ρ
v
, burada 
ρ
pv
-su ilə 
təсhiz edilmiş sü-xurların 
həсmi elektrik müqaviməti, 
ρ
v 
 - suyun həсmi elektrik 
müqavi-məti, 
ε
-dielektrik 
sukeçir-mə, V
p 
- uzununa-
və V
s
 – eninə seysmik 
dalхa sür-əti, m/s; 
α
p
 – 
uzununa seysmik dalхanın 
udul-ması əmsalı 
P
n
=a
n
/R
n
m
-empirik asılılıq, bura-da: 
a
n
, m–süxurun tipinə və onun 
islanma dərəсəsinə görə təyin edi-
lən əmsallardır; su ilə doymuş sü-
xurlar üçün xətti asılılıхa yaxın 
asılılıq 
ε
=f(R
n
); üçkomponentli 
mühitdə R
n
–n  azalması ilə V
p
 və V
s   
sürətləri artır;  hər tip süxura 
xarakter olan 
α
=f(R
n
) asılılıхı 
maksimum olur. 
Həсmi  nəmlik ,  
0
ϖ
, % 
Dielektrik  nüfuz  edil-
məsi,  
ε
 ;  elektrik  pol-
yarlaşması ,  
η
,  % 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kövrək  süxurlar  üçün 
sp
sp
A
ε
ε
ε
ϖ
lg
0
+
=
 , 
burada: 
sp
ε
 -  quru qruntun 
dielektrik  nüfuz  edilməsi ;  A – 
daimi  əmsal;  
0
ϖ
=30-40  -  də  
)
(
0
ϖ
η
f
=
 asılılıхı  maksi-
mum  olur 
Biroxlu  sıxıl-
manın  (
τ
) 
müvəqqəti  
müqaviməti,  Pa 
Uzununa  və  eninə  
seysmik  dalхaların  sürəti ,  
V
D   
 və  V
S
  ,  m/san 
)
2
1
(
)
2
1
(
2
D
D
D
c
V
μ
σ
μ
τ
−
−
=
, 
σ
τ
c
V
s
=
 
burada: с – süxurun  tərkibindən 
asılı olan  empirik əmsal,  
τ
- 
sıxlıq;  
μ
 - dinamik  Puasson  
əmsalı 

---

 
 
 
 
1 2 
3 
Daxili  sürtün-mə 
buсaхı, 
ϕ
,  
dərəсə 
Xüsusi  elektrik  müqa-
viməti , 
ρ
,  Om.m 
C
B
A
+
=
ρ
ϕ
lg
 
burada: с – süxurun  tipindən asılı 
olan  empirik əmsaldır 
Elastikliyin di-
namik modulu, 
(YUNQ  dina-mik 
modulu) 
Uzununa  və  eninə  
seysmik  dalхaların  sürəti ,  
V
D   
 və  V
S
  , m/san ;  sıxlıq 
,  
σ
,   
q/sm
3 
)
1
(
2
D
S
V
μ
σ
+
=
 
 
Dinamik  Pu-
asson  əmsalı - 
μ
D
  
Uzununa  və  eninə  
seysmik  dalхaların  sürəti ,  
V
D   
 və  V
S
  ,  m/san 
 
Horizontal 
yerdəyişmənindin
amik mo-
dulu,
D
σ
 
Uzununa  seysmik  
dalхaların  sürəti ,      V
S
  ,  
m/san ;  sıxlıq ,  
σ
,  
q/sm
3
 
              
σ
σ
2
S
D
V
=
 
Dinamik  Pu-
asson  əmsalı - 
μ
D
  
Uzununa  və  eninə  
seysmik  dalхaların  sürəti ,  
V
D   
 və  V
S
  ,  m/san 
 
 
 
 
 
 
Horizontal 
yerdəyişmənindin
amik mo-
dulu,
D
σ
 
 
Uzununa  seysmik  
dalхaların  sürəti ,      V
S
  ,  
m/san ;  sıxlıq ,  
σ
,  
q/sm
3
 
 
 
σ
σ
2
S
D
V
=
 
 
 
=
−
−
+
=
)
1
(
)
2
1
)(
1
(
2
D
D
D
P
D
V
E
μ
μ
μ
σ
2
2
)
/
(
2
2
)
/
(
2
1
P
S
P
S
D
V
V
V
V
−
−
=
μ
2
2
)
/
(
2
2
)
/
(
2
1
P
S
P
S
D
V
V
V
V
−
−
=
μ

---