164
Hal-hazırda stress sağalmaz bir epidemiya kimi bütün
dünyanı öz ağuşuna alıbdır. Sosioloqlar və psixoloqların əldə
etdikləri statistik məlumata görə yer kürəsində adamların son
25-30 ildə 50%- i infarktdan ölmüşdü. Bu da bilavasitə
adamların düşdükləri stress vəziyyəti ilə əlaqədar olmuşdu.
Yanvar hadisəsindən sonra respublikamızda stress
vəziyyətinə düşənlərin sayı daha çox olmuşdur. Onu da qeyd
etmək istəyirəm ki, hadisədən sonra psixiatr həkimlərimizə
yuxusuzluqdan, daxili həyəcanlanmadan, ümidsizləşmədən,
inamsızlışmadan, tez-tez əsəbləşmədən, ətrafdakı insanlara
qarşı laqeydləşmədən, bədbinləşmədən və s. mənfi
emosiyalardan əzab çəkdiklərini bildirən adamların müraciət
etməsi günü-gündən artmağa başlayıbdır. Deməli, stress artıq
öz işini görmüşdür.
Bu yaxınlarda Respublika Mərkəzi Xəstəxanasının psixiatr
həkimi Əliağa Həsənovun yanında idim. Həkim qeyd etdi ki,
Yanvar hadisəsindən sonra, son 2 ayda ona müraciət edənlərin,
xəstəliyin yüngül formasında təzahür edənlərin sayı təqribən
1000 nəfərə yaxın olmuşdu. Ancaq stressin daha çox izini
orqanızmlərində duyan, özünü həqiqətən ağır vəziyyətdə hiss
edən xəstələrin sayı 300-ə yaxın olmuşdur. Həkimin gərgin
səyi nəticəsində belə xəstələrin əksəriyyəti artıq həyata yenidən
ümidlə baxmağa başlayıbdır.
Əgər biz bu gün hamı üçün uzun və xoşbəxt həyat arzulamaq
istəyiriksə, adamlar arasında mütləq xeyirxah, səmimi,
qardaşlıq münasibətlərinin bərqərar olmasına, xalqın ruhuna
uyğun hərəkət etməyə, kin, paxıllıq və eqoizm kimi hisslərin
kəsilməsinə birgə nail olmalıyıq.
Bu gün bizim üçün qərəzçilik, paxıllıq qeyri-təbii hal
olmalıdır. Axı, biz bu gün humanizm prinsipləri əsasında, yeni
mənəvi və fiziki kamilliyə doğru gedən sağlam bünövrəli bir
cəmiyyət yaratmaq ümidi ilə yaşayırıq. Bunun üçün hər şeydən
əvvəl bizim mənəvi birliyimiz tam təmin olunmalıdır!
1993
-
cü
il.
165
Örnək insan və yaradıcı şəxsiyyət
Filosofların dediyi kimiAllah-təalanın xəlq etdiyi, yaratdığı
insanın dünyaya göz açdığı andan başlayaraq onun təhsil və
tərbiyəsinə, gələcəkdə bir şəxsiyyət kimi formalaşmasına təsir
edən bir çox amillər mövcuddur. İnsan dilini, dinini,
düşüncəsini, şüurunu, əxlaqi xüsusiyyətlərini, milli və mənəvi
dəyərlərini, həyat fəaliyyətini həmişə onun üçün göstərilən
nümunələrə
və onlardan aldığı
təəssüratlarla
formalaşdırır.Yunan dramaturqu Sofokl yazır: “Dünyada
heyrətedici güclü qüvvələr çoxdur, lakin insandan güclüsü
yoxdur”. Doğrudan da özünü dərk edən insan öz gücünü,
qüvvəsini, intellektini, potensial imkanını cəmləyib bir yerə
yönəldərsə, o yenilməz olar, bütün istək və arzularını həyata
keçirər. Bunun əsasında da insanın özünəinamı dayanır. Bu
xüsusiyyətlər ən çox yaradıcı adamlarda mövcud olur. Çünki
yazıb-yaratmaq insana ilk növbədə öz nəfsinə qalib gələ bilmək
bacarığı aşılayır. Əgər insan öz nəfsini əsirinə çevirə bilsə, bu
adam həyatda hər istəyinə müvəffəq ola bilər. Digər tərəfdən
də həmin insan iç dünyasında hər zaman “təmizlik işləri”
aparmalı, daxilindəki hər cür qeyri-insani xüsusiyyətlərindən
xilas olmalıdır. Belə olan halda deyirlər ki, o, yaxşı insandır.
Bu insanlar hansı zaman və məkanda, hansı şəraitdə
yaşamasından və fəaliyyət göstərməsindən asılı olmayaraq öz
gözəl insani keyfiyyətləri qoruyub saxlamağı bacara bilir,
kimsəyə, nəyə görəsə boyun əyməyərək öz-özünün sahibi, azad
insan olur. Yüksək insani keyfiyyətlərə malik olan yaradıcı
şəxslər digərlərindən yüksəklikdə dayanaraq cəmiyyət arasında
həmişə hörmət və rəğbətlə qarşılanırlar. Həmin adamlar
həddindən artıq təvazökar olduqları üçün həm şəxsi
keyfiyyətləri baxımından, həm yaradıcılıq baxımından diqqət
mərkəzində olmaqdan çəkinərək, yalnız başlarını aşağı salıb
166
cəmiyyətə, insanlara, bütünlüklə millətə xeyir verə biləcək
işlərlə məşğul olurlar. Bunun müqabilində onlar kimsədən nəsə
ummurlar. Yuxarıda sadaladığımız yüksək insani keyfiyyətlərə
malik olan gözəl, şəxsiyyətinə və yaradıcılığına rəğbət
bəslədiyim insanlardan biri də yazıçı-publisist Böyükxan
Bağırlıdır.
Mən “Yaxşı insanlar sorağında” adlı ədəbi silsilədən olan
ikinci kitabımı qəlbindən zahiri aləminə sanki nur süzülən,
ədəb-ərkanı, əxlaqı, tərbiyəsi ilə həmyaşıdları arasında seçilən,
ədəbi mühitdə tanınmış yaradıcı şəxsiyyətlərdən biri olan
Böyükxan Bağırlıya həsr edirəm. Yaradıcı insanlardan yazmaq
böyük savab işdir. Mən də əlimə düşən bu savab işi qazanmaq
fürsətini başqasına buraxmaq istəmədim.
Yazıçı, şair və publisist Böyükxan Bağırlı yüksək insani
keyfiyyətlərilə yanaşı, yorulmaq bilməyən, həmişə axtarışda
olan, oxumaqdan bircə an belə usanmayan, daim öz üzərində
işləyən, düzlüyü, dürüstlüyü, xeyirxahlığı, əqidə saflığını,
ləyaqəti, işinə məsuliyyətlə yanaşmağı, prinsipiallığı, zəhmətə
alışqanlığı, özünə mökəm inamı və həyata bağlılığı, düşüncə və
fikirlərində sərbəstliyi, azadiliyi, zəhmətə qatlaşmağı özünün
həyat amalına çevirən əsl ziyalı şəxsiyyətlərdəndir.
B.Bağırlı ata yurdunun gərəkli davamçısı olan ləyaqətli
övlad, örnək olunası valideyn, Azərbaycan ziyalılığının bütün
müsbət keyfiyyətlərini özündə cəmləşdirən, hər şeydən öncə
millətini, Vətənini, xalqını hədsiz bir məhəbbətlə sevən
vətəndaşdır.
Mən yazıçı-publisist B.Bağırlının “Zəhərlənmiş tale”
povestini, “Cəhənnəmi görənlər”, “Xoş xəbər”, “Sərnişinlər”,
“Çovğun”, “Aynalı gölün payızı”, “Ağ yaylıqlar” hekayələrini
oxumuşam. Müəllifin ədəbi yaradıcılığına azdan-çoxdan bələd
olan bir oxucu kimi deyim ki, onun yaradıcılığında
müşahidəçilik qabiliyyəti, hadisələrə yanaşma üsulu, onları
təsvir etmək bacarığı yüksəkdir. B.Bağırlının əsərlərinin əsas
qəhrəmanları kənddə yaşayan, torpağa, əməyə bağlı
Dostları ilə paylaş: |