Microsoft Word Agr?l? dusunc?l?rim Kitab Publisistika 2015 docx
Yüklə 442,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
170 olmasındadır. Rus psixoloqu D.A.Leontevin fikrincə, “şəxsiyyət doğulmur, şəxsiyyət təşəkkül tapır.” Sosiallaşma nə qədər ki, dinamik xarakter daşıyır, şəxsiyyətin təşəkkülü bir o qədər daimilik kəsb edir. Yazıçı B.Bağırlıda şəxsiyyətin inkişafı onun ədəbi yaradıcılığındakı müxtəlif insan tiplərinin cəmiyyətdə onlara qarşı münasibətin formasından və dinamizm əsas etibarı ilə daha çox sosial mühitdən asılı olduğunu göstərməsindədir. İ.S.Viqotski isə şəxsiyyəti hər şeydən əvvəl, fəaliyyətdə olan varlıq kimi araşdırır. Çünki şəxsiyyətin məqsədi, vəzifələri, davranışı və hərəkətləri yalnız insanın fəaliyyətində üzə çıxır. Yazıçı-publisist B.Bağırlının şəxsiyyəti onun ədəbi fəaliyyətində, sosial mühitdəki insanlarla rəftar və davranışlarında aydınca görmək mümkündür. O, yaşadığı cəmiyyətdə ictimai dəyərini bilən, öz yaradıcılıq imkanları ilə ədəbi mühitdə özünəməxsus atmosfera yaradan və oxucularına, onu sevənlərə gərəkli olduğunu başa düşən yazarlardandır. Zamanın özünün daxilində olan insanlar da fərqli olurlar. Eyni cəmiyyətdə yaşayan insanlardan biri özünü xoşbəxt, digəri isə bədbəxt hesab edir. B.Bağırlı özünü xoşbəxt sanan insanlardandır. Onun xoşbəxtliyi elə cəmiyyətə gərəkli bir vətəndaş olmağındadır. Onun xoşbəxtliyi Vətəninə, xalqına, elinə-obasına qələmi ilə xidmət etməsindədir. O, torpağına, yurduna qırılmaz tellərlə bağlı gözəl insan, böyük şəxsiyyətdir. Cəmiyyətdə baş verən hər hansı bir neqativ hadisə onu təkcə yazar kimi deyil, həm də bir vətəndaş olaraq qəlbən narahat edir, onun içini sızladır. İnsanların ağrı-acılarını özününkü hiss edir, onların dərdlərinə şərik çıxır, düşdükləri çətin vəziyyətdən çıxış yolu göstərməyə çalışaraq, onlara hər zaman kömək etməyə hazır olduğunu öz əməllərilə sübut etməyə çalışır. Bəzən insan həyatda çarəsiz qalaraq kimdənsə kömək gözləmək məcburiyyətində qalır. Belə insanlar öz qüvvəsinə inamı olmayan şəxslərdir. Amma elə insanlar da vardır ki, hər hansı çətin vəziyyətə düşməsindən asılı olmayaraq kömək üçün kiməsə müraciət etmək fikrindən uzaq olur. O, yalnız öz 171 gücünə, potensial imkanına, intellektinə güvənərək qarşılaşdığı maneəni dəf edə bilir. Yazıçı-publisist B.Bağırlı da öz bacarığına, qabiliyyətinə, idrakına əmin olan insanlardandır. O, həyatda rastlaşdığı hər bir şeyin, hər bir hadisənin mahiyyətinə varmaq istəyir, onu daha dərindən öyrənməyə çalışır. İnsanın həyatda qazandığı ən böyük qələbə öz üzərindəki qələbəsidir. Əgər insan öz nəfsinə qalib gələ bilsə, o, həyatda istədiyinə nail ola bilər.İnsan özünü dərk etsə, o, həyatı dərk etmiş olar. Bunun üçün insanın daim öz üzərində çalışması lazımdır. Böyükxan müəllim də yorulmaq bilmədən həmişə öz üzərində çalışaraq mənəvi dünyasını zənginləşdirməyə çalışır. Bu ona həmişə hörmət və başucalığı gətirib. Bununla bərabər B.Bağırlı hər yerdə və hər zaman əxlaqını, ləyaqətini, ciddiliyini, şəxsiyyətini, yüksək insani keyfiyyətlərini qoruyub saxlamağı bacarır. O, başladığı işi yarımçıq qoymağı qətiyyən sevməyən, hər şeydə ağlına, idrakına söykəndiyini əsas gətirərək işini uğurla tamamlamağı xoşlayan çox zəhmətkeş adamdır. Böyükxan müəllim gördüyü işləri hisslərə qapılmadan, ağılının gücünə inanaraq həyata keçirir və eyni zamanda işinin nəticəsindən zövq alır. O, başqalarına qarşı rəftar və davranışında həmişə ehtiyatlı və səmimidir. Yazıçı öz hərəkətlərində Platonun dediyi kimi, “davranış hislərlə deyil, ağılla idarə olunmalıdır” prinsipinə həmişə sadiq qalır. İnsan azaddır və onun azadlığı ağıllı davranışındadır. B.Bağırlı da hər zaman ağıllı davranışı, səmimi rəftarı, məntiqi mühakimələri, maraqlı müsahibələri, duzlu-məzəli söhbətləri ilə başqalarına örnək olmuşdur. Nasirimizdə insana xas olan ən nəcib və müsbət insani keyfiyyətlər ölçüyüyə gəlməz dərəcədə çoxdur. O, el arasında deyildiyi kimi, “qızdan-gəlindən həyalı” əsl türk kişisidir. Böyükxan həm də nəzakətli və xeyirxah insandır. Konfutsi deyirdi:”Hər kimdə bu beş keyfiyyət olsa demək o, insansevərdir. Bunlar: hörmət, nəzakətlilik, düzlük, xeyirxahlıq və dərrakəlilikdir. Əgər insan nəzakətlidirsə ona dayaq olurlar, əgər hörmətcildirsə, ona rəğbət bəsləyirlər, düzgündürsə, ona 172 etibar edirlər, əgər o, ağıllıdırsa, uğur, xeyirxahdırsa, hörmət qazana bilər”.Konfutsinin sadaladığı beş insani keyfiyyətlərin hamısı Böyükxan müəllimdə vardır. Ona görə də ona həm ədəbi mühitdə, həm kollektivdə, həm yaşadığı el-obasında, həm də ailəsində böyük hörmət və rəğbət bəsləyirlər. İnsan təbiəti mürəkkəb olduğu üçün bəzi adamların qəlbindəkiləri bilmək, təbiəti dərk etməkdən çətin olur. İçində həsəd, kin, paxıllıq, xudpəsəndlik, riyakarlıq, qısqanclıq və s. kimi qeyri- insani xüsusiyyətlər yuva salmış insanlara da Böyükxan həmişə səmimi, mehriban, xoş rəvtar sərgiləyərək insani münasibətlər bəsləyir. Bu cür insani keyfiyyət şəxsiyyətin böyüklüyünə dəlalət edir. Bütün dediklərimizi nəzərə alaraq yazıçı-publisist B.Bağırlını mübaliğəsiz olaraq böyük şəxsiyyət və başqalarına örnək olası insan adlandırsaq heç də yanılmarıq. Yazıçı qardaşımıza ədəbi yaradıcılığında bundan sonra da yaşıl işıq və uğurlu yol diləyirik. “Ədalət” qəzeti, 09 yanvar 2015-ci il. Yüklə 442,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|