176
Xalqımıza və ölkəmizə qarşı siyasi
və hərbi təcavüz həyata
keçirmək üçün ideoloji zəmin yaratmaq məqsədilə bizim
mənəviyyatımıza, milli qurürumuza və mənliyimizə,
ləyaqətimizə qarşı məkrli, hiyləgər xislətli erməni ideoloqları
tərəfindən geniş miqyaslı böhtan kampaniyaları aparılmışdır.
Erməni millətçilərinin azərbaycanlılara qarşı soyqırımı
cinayətlərinin cəzasız qalması, bu cinayətlərə heç bir siyasi-
hüquqi qiymət verilməməsi sovet hakimiyyəti dövründə
xalqımıza qarşı düşmənçilik siyasətinin daha da
genişlənməsinə rəvac vermişdır. SSRİ rəhbərliyinin
köməyi ilə
Ermənistan SSR-in hakim dairələri 1948-1953-cü illərdə əzəli
türk torpaqları olan İrəvandan, Göyçədən, Vedidən,
Zəngəzurdan, Dərələyəzdən və başqa yerlərdən yüz minlərlə
azərbaycanlının deportasiya edilməsinə nail olmuşlar.
***
Azərbaycanın çağdaş tarixində unudulması mümkün olmayan,
bütövlükdə xalqın təhtəlşüuruna dərin iz salaraq onu daim milli
özünüdərk ruhunda kökləyən faciəli hadisələr var ki, əsrlər ötsə
də heç zaman qan yaddaşımızdan silinməyəcəkdir.
Ermənilərin
faşist xislətini, gerçək mahiyyətini çılpaqlığı ilə açan Xocalı
soyqırımı da məhz belə dəhşətli hadisələrdəndir. 20 il öncə -
1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə belə amansız
cinayətə rəvac vermiş erməni cəlladları dünyanın əzazil, qəddar
və qaniçən insanları olduqlarını, terroru dövlət siyasətinə
çevirdiklərini bir daha təsdiq etmişlər. Bu kütləvi və amansız
soyqırımı aktı Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinə və ərazi
bütövlüyünə qarşı çevrilmiş terror
siyasətinin təzahürü
olmaqla, təkcə azərbaycanlılara qarşı deyil, bütövlükdə insanlıq
əleyhinə törədilmiş qəddar cinayətdir. Hüquqi baxımdan
yanaşdıqda aydın görünür ki, erməni silahlı birləşmələrinin
çirkin niyyəti Xocalı şəhərindəki azərbaycanlıları məhz milli-
dini zəmində son nəfərədək qətlə yetirmək olub. Ermənilər
177
hətta beynəlxalq hüquq normalarına görə də ən təhlükəli
sayılan soyqırımı cinayətinə məqsədli şəkildə əl atmış, misli
görünməmiş qətliam törətmişlər. Xocalı qətliamı nəticəsində
613 nəfər məhv edildi, 1275 nəfər dinc sakin girov götürüldü.
Onlardan 155 nəfərin taleyi bu gün də məlum deyildir. Faciədə
487 dinc sakin güllə yarası alaraq şikəst olmuşdur. Qətlə
yetirilənlərin 106 nəfəri qadın, 83 nəfəri azyaşlı uşaq, 70
nəfəri
qocalar idi. Şikəst olanların 76 nəfəri yetkinlik yaşına
çatmamış oğlan və qızlardır.
Bu qətliamda 6 ailə tamamilə məhv edilmiş, 25 uşaq hər
iki valideynini, 130 uşaq isə valideynlərindən birini itirmişdir.
Şəhid olanlardan 56 nəfəri xüsusi qəddarlıq və amansızlıqla
diri-diri yandırılmış, başlarının dərisi soyulmuş, başları
kəsilmiş, gözləri çıxarılmış, hamilə qadınların qarınları süngü
ilə deşik-deşik edilmişdir.
Bu gün Ermənistanın və Dağlıq Qarabağın həbs
düşərgələrində qeyri-insani təhqir və işgəncələrdən əziyyət
çəkən 4500-dən çox azərbaycanlı əsir,
girov götürülmüş və
itkin düşmüş insanın taleyi hələ də məlum deyildir.
***
Biz aşağıda Xocalı faciəsinin canlı şahidlərindən bir neçə
nəfərin ifadəsini sizlərə təqdim edirik.
Sevda Abbasova Xocalı köçkünüdür. Ermənilər onun 10-a
yaxın qohumunu qətlə yetiriblər: Sevda Abbasova ermənilərin
günahsız azərbaycanlıların başına açdığı oyunları belə
xatırlayır:
-
Ermənilər dörd bir tərəfdən Xocalını mühasirəyə almışdılar.
Qarqar çayından keçib, xilas olmaq istəyirdik. Beş-altı adam
gözümüzün qabağında çayda boğuldu. Ermənilər bizi girov
götürdülər. Əvvəlcə həyat yoldaşımı öldürdülər. Sonra isə 20
178
yaşlı qardaşımı güllələdilər. Oğlumun iki yaşı vardı. Atasının
qucağında idi. Ermənilər həyat yoldaşıma güllə atanda qəlpə
uşağın qulağının yarısını aparmışdı. Bizimlə birlikdə əmim
oğlanları da girov düşmüşdü. Onların üçünü də gözümüzün
qabağında güllələdilər. Əynində əsgər forması olan adamlara
daha ağır işgəncələr verirdilər. Balta ilə onların əllərini
biləkdən kəsirdilər. Hamilə gəlinlərin qarnını yarıb, uşaqları
çölə çıxarırdılar. Gözümün qabağında bir neçə qadının döşünü
kəsdilər. Ermənilər hətta meyitlərdən də qisas alırdılar.
Ölülərin ağzındakı qızıl dişləri çəkirdilər. Bir neçə meyitin
dərisini soymuşdular. Qaynım musiqiçiidi. Onun əllərini isti
sobaya basıb yandırdılar ki, bir də “Qarabağ şikəstəsi”ni çala
bilməsin”.
1960 - cı il təvəllüdlüNəcəfov Etibar Əli oğlu: “Atışma
zamanı ratsiyada müxtəlif danışıqlar eşidilirdi. Danışıqlar
hamısı rus dilində aparılırdı. Həmin danışıqlardanyadımda bir
söz dəqiq qalıb:
“Sanya, mı naçinali operasiyu (Sanya, biz
əməliyyata başladıq)”. Sonra isə ona rus dilində cavab verdi
ki, “Mı qotovı (Biz hazırıq)”. Mən daha danışıqlara əhəmiyyət
vermədim. Bizimlə olan İlyasov Əhməd bir qulduru güllə ilə
başından vurdu. Yaxınlaşanda həmin quldurun zənci olduğunu
gördük. Onun silahı və digər sursatı xarici idi, burnunda və
qulağında sarı rəngli metaldan sırğa vardı. Saçları qıvrım idi.
Əynindəki zireh də bizimkindən deyildi. Bu vaxt qarnımdan
yaralanmışdım, məni qan aparırdı. Yoldaşlarım Əhməd və
Soltana dedim ki, məni qoyub getsinlər. Lakin onlar məni atıb
getmədilər, qoluma girib özləri ilə aparmağa başladılar. Biz
anamgili tapdıq və Tofiq adlı döyüşçünün köməkliyi ilə
mühasirədən çıxmağa çalışdıq. Biz körpünü keçəndən sonra
artıq hava işıqlaşmaqda idi. Bu vaxt qarşıdan bir dəstə adamın
bizə əl etdiyini görüb sevindik. Onlar Azərbaycan dilində
danışırdılar. Yaxınlaşanda isə başımızın üstündən atəş açaraq