Bir kwrw {inar kwhrizi tutuldu. }whwrin, u]aq ba`[as\ndan tutmu] xwstwxanayadwk
ham\s\n\n ya]ay\]\, dolan\]\`\ bu suyun saywsindw idi. Yenw ^z tutdular “Veteran”\n
kandar\na: “G=r neylwyirswn. K=rpwlwr susuzluqdan q\r\ld\.” Veteran d^]d^ millwtin
qaba`\na, gwldi elwcw onun evinin =n^ndwn =twn kwhriz quyusu ba]\na. D^]d^ dwrinw.
Orada [ox qald\. Whali onun =z^n^n orada ba]\na i] gwlwcwyindwn qorxdu. O sayaq
davadan qurtulub, gwlib burada =zcw evinin qwn]wrindw =ls^n?! Swslwdilwr, haraylad\lar.
Bir iri b^rmw qal\bm\] la`\mda. Suyun a[\lma`\yla vurub gwlib [\xd\ kwhrizin a`z\ndan.
B^rmwni tutdular. Demw, kwhrizin la`\m\n\ tutan, suyun qaba`\n\ kwswn iri bir ke[w imi].
Biri barma`\n\ di]lwdi. O, bu ke[wni Veteran\n =zcw hwywtindw, da] qala`\na swrili
g=rm^]d^.
Dwyirman dwrwsinin bu tay\na adlay\b, m=hrw hasar boyu irwlilwdikdw qaba`a [\xan ilk
g=r^nt^ swrhwd[i ]whwrciyi olurdu. }whwrciyw toxunmam\]d\lar. Ermwnilwrin hwrbi
qwrargah\ orada yerlw]ibmi]. Guya, oradak\ evlwr vaxt\lw ermwnilwrin olubmu]. {ar vaxt\
pristav, mwmurlar wylw]ibmi] orada.
“Hunday” swrhwd[i ]whwrciyinin iri, ca` darvazas\ =n^ndwn burulub, salland\ mwrkwzw.
Ziyarat zirvwsindwn baxanda, ta Arazacan b^t^n bu yurdun torpaqlar\ da`l\-twpwli g=z
=n^ndw a[\l\r. Wn ba]da Ziyarat, ondan eni]w TEJ, g^ndo`ana do`ru Balyand da`lar\,
g^nbatandan Gordu, Cwbray\l-ata, {oma`-ata, Alpa]a s\ralan\r. Da`lar iki yandan qol a[\b
Cwbray\l\ qucur…
O tay Mirzwcanl\, bu tay Qalal\ mwhlwsiydi. Qalal\lar k=[^r^lm^], Dwyirman dwrwsi,
Qurban twpwsindw yurd salm\]d\lar.
Yarwhmwdliyw gedwn arx\n ^stdw rayon daxili i]lwr ]=bwsi, ondan a]a`\ qwssab
Mwhwmmwdin evi, daha a]a`\ [ay[\ C^m]^d^n ^st^ dwmirli m^lk^yd^.
D=ngwyw [at\b rayon mwrkwzinw enwndw, ki]i bu yerdw g=zg=rwti bir varl\`\n
[at\]mad\`\ndan [a]d\. Qwssab Mwhwmmwdin hwywtindw ucalan, milis ]=bwsinin,
dustaqxanan\n ^st^nw gwrilwn iri, qol-qanadl\ cwviz a`ac\ g=r^nmwdi…
Milis ]=bwsinin giri] qap\s\ndan =td^lwr. Darke], uzun qap\dan indiywdwk nw qwdwr insan
girmi], geri qay\tmam\]d\. Idarw binas\ k^[wdwn bir, hwywtdwnsw iki mwrtwbw idi. M^wllim
hwr gwlwndw oraya ba] [wkir, “omon”[ular\n hal\ndan, i]indwn xwbwr tuturdu. Qabaqk\
milis rwisi bu yerdw ad [\xarm\], qo[aq insan kimi tan\nm\]d\. Ona siyirtmwsindw saxlad\`\
qara, q\ll\ ermwni qulaqlar\n\ g=stwrwn adam…
Rus silahl\lar\n\n k=mwyilw Da`l\q Qaraba`, Hadrutun on alt\ kwndini almaqda bu rwisin
xeyli wmwyi olmu]du. Orada, o kwndlwrdw ba]lanm\] talandan onun nwinki xwbwri olmu],
hwtta dan\]\rd\lar, o, buradan dwyi]ilib, gedwndw =z^ylw iki farma] xal\-gwbw apar\bm\].
O getdi, yerinw yerli bir o`lan ke[di. Bu, Soltanl\ kwndindwndi. Wsilli-k=kl^yd^, Da]ba]\
wmwliyyat\na o ba][\l\q etmi], ermwni kwndini onun dwstwsi alm\]d\. Kwnd da` ba]\nda idi.
Ermwnilwr wkswrwn y^kswkliklwrdw d=y^] m=vqeyi tutur, oradan d^]mwni asanl\qla g=r^b,
atw]w tuturdular. Da]ba]\ da uca da`\n ba]\nda idi. Bizimkilwr, milis b=l^y^, yeni rwis
Mwhwrrwmovun komandirliyilw Da]ba]\ya gecw yana]m\]d\lar. Qaranl\qda da`\ d\rmanm\],
alatoranda [atm\]d\lar ermwnilwrin =n swngwrlwrinw. Atw] a[mam\]d\lar, d^]mwn duyuq
d^]mwsin. Milisdw bir yekwpwr, g^cl^ o`lan vard\. O [atm\]d\ =n swngwrw. Wl at\b iki
da]naq-wsgwrin boynundan yap\]\b, tolazlam\]d\ dwrwa]a`\. Swngwrlwrw girmi], ermwnilwri
susdurmu], wsir g=t^rm^]d^lwr. Bu d=y^]dwn sonra cavan milis rwisinin h=rmwti xeyli
artm\], ona ^mid ba`lam\]d\lar.
Mwhwrrwmov qanacaql\ o`land\. Bir kwrw bu ki]i oturmu]du onun kabinetindw;
s=hbwtlw]ir, [ay i[irdilwr. Qap\ a[\ld\. I[wri qarayan\q bir adam girdi. Sir-sifwtdwn gwdwyw
ox]ay\rd\, iki qatar [al-[arpaz g^llw ba`lam\]d\, belindw tapan[as\, b^t^ncw canl\ bir
cwbbwxana idi. Icazw almadan girdiyi ota`\n ortas\nda dayand\, sonra o ba]-bu ba]
gwzindi. Nw isw dedi, soru]du, =tgwmcwsinw [\x\b getdi. Ki]i bir az tutulub rwisdwn
soru]du: “Bu kimdir?”. Rwis q\m\]\q s=ylwdi: “Xalq cwbhwsinin ba][\s\d\r.” Ki]i ard\nca
maraqland\: “Sizw k=mwklwri dwyirmi?” Rwis bu suala da g^l^b, s=ylwdi: “Silahlar\m\z\
zanit edirlwr.”
“Hunday” ]whwrin a]a`\ meydan\, {inar alt\na enwrkwn, m^wllim {inar kwhrizinin ^st^ndw
Icraiyyw komitwsinin qabaqk\ binas\ =n^ndwki bir par[a yerw baxd\ vw oran\ bo] g=rwndw
tutuldu. Burada bir heykwl vard\. Indi yoxdu. Halbuki o heykwl buradan xeyli qabaq,
ermwni-Azwrbaycan sava]\ ba]lamazdan g=t^r^lm^]d^…
Universitetw yenicw girmi]di, oxuyurdu, twlwbw olmu]du. Bir g^n swhwr fasilwdw ona
s=ylwdilwr ki, bir qad\n onu axtar\r. Qad\n onu tapd\. Ar\`az, a`bir[wk, g^m^]^ c\qqalar\
q\vr\lm\] a`bwniz bir zwnwndi. G=y^msov g=zlwrindwn mehribanl\q sezilirdi. O, m^wllimi,
o vaxt on yeddi ya]l\ o`lan\ Sabun[u va`zal\ yax\nl\`\nda bir evw gwtirdi. Bura onun
mwnziliydi, yoxsa emalatxana. D=]wmw, masan\n ^st^, yer-yurd b^sb^t^n sement
par[alar\, gips q\r\qlar\, insan wzalar\na bwnzwr t=r-t=k^nt^ idi. Ba]qa masan\n ^st^ndw
bir bwdwn-b^st qoyulmu]du. Twlwbw o`lan masa ^stdwki heykwlw baxcaq, ^rwyindwn bir
swda qopdu. Ona tan\] do`ma gwldi gil-insan.
Qad\n onu masa ^stdwki heykwlw yana]d\r\b, hwr ikisini tutu]dururmu] twki, gah ona, gah
heykwlw baxd\. Sonra ar\q, titrwk wllwrini o`lan\n ba]\nda, [iynindw gwzdirdi…
Bu, onun qarda]\n\n abidwsiydi. Qad\n heykwltwra]d\. Rayonun sifari]iylw onlar\n yerlisi,
Sovet Ittifaq\ Qwhrwman\n\n heykwlini d^zwldirdi.
Qwhrwman\ g=rmwk swnwtkara qismwt olmam\]d\. O, B=y^k Vwtwn m^haribwsi deyilwn
davada hwlak olmu]du. Pol]ada dwfn edilmi]di. Abidwni yaradacaq qad\na qwhrwman\n
]wkillwrini vermi]dilwr. }wkildw insan\n bir swmti, ^z^n^n, bwdwninin qwn]wri g=r^n^r. Bu