Microsoft Word Ahmadli Omur U

Atas\ o`lunun ard\nca Irana da ke[ir. Gedir Twbriz, Isfahan, Tehranda hwrbi xwstwxana-

hospitallar\ gwzir; s=ylwyibmi]lwr o`lu orada sa`almaqdad\r. Ki]i Iran\ dolan\r, o`lundan

bir soraq verwn olmur, geri d=n^r.

Elw bilir wsir d^]^b, ya ba]qa bir qwza ^z verib.

Ki]i Elcan\n atas\na ^rwk-dirwk verib yola sald\. I]in necw ba] verdiyini bir qa[q\n

h^z^r^ndw H^seyn m^wllim dan\]d\: H^seyn m^wllimin =z o`lu }akiri sonra

dwyi]mi]dilwr A`dam cwbhwsinw. Orada o, sinwsini dwlwn bir ne[w avtomat g^llwsindwn

]whid olmu]du…

Elcan barwdw H^seyn m^wllim s=ylwdi: Nw Iran, nw ba]qa yer? Elcan Sayaqda a`\r

yaralan\r. Apara bilmwyiblwr. Ermwnilwr onlara [atmaqda, }^k^rbwyli twpwlwrinin ba]\ndan

enmwkdw imi]lwr. Elcan\ a`\r yaral\ halda qam\]l\qda gizlwdib, [wkilirlwr Araza. Ax\ramacal

g=r^rlwr, Elcan, bir wlindw tapan[a, s^r^n^r [\xs\n yola. O mwqamda ermwni yaraql\lar\ da

art\q twpwlwrdwn enibmi]lwr, zirehli ma]\nlar, tanklar gwlirmi]. Bu minvalla Elcan yola

[\x\b, ermwni d=y^] ma]\nlar\ ilw…Bundan o yanan\ g=rmwk onlara nwsib olmasa da,

a`\llar\na gwtirirdilwr. Yaral\ Azwrbaycan zabiti, ermwni zirehlilwri, tanklar…

Wsir olsa, bir soraq [\xard\. Bwlkw yaral\ halda, wsir d^]mwsin deyw gwnc zabit =z^n^

vurmu], can\na qwsd etmi]di…

Bunlar\ sonra g=r^]wrkwn m^wllim, ki]iyw s=ylwmwdi…

Wl ^zmwkdwnsw, qoy g=zlwsin…

“Hunday” s^r^c^s^ g=z^n^ ke[wcwyi yoldan [evirib, bir topa qam\]l\`a baxd\. Ma]\n\n

b^drwywcwyini g=r^b, dwrhal diqqwtini toplad\…

Sayaq [=kwyindw qam\]lar twrpw]ir, yaral\ qwrargah rwisi, gwnc leytenant qam\]lar\n aras\yla

s^r^n^r, yola [\xma`a can at\rd\.

{=llwr, =r^]lwr s^r^s^z, [obans\zd\. Buralarda istehkam, swngwr g=zw [arpm\rd\.

Demwzdin bu yerlwrdw ermwni yaraql\lar\ olub. Amma torpa`\n ^zwriylw yad, =zgw bir

hwnir dola]\rd\.

Bu da Cada! Bazar-[aya, Sisyan da`lar\na yollanarkwn burada, Cadada k=[ d^]^r, bir ara

dincwlirdilwr. Mal-heyvan aya`\yla yaylaqlara bir hwftwlik yoldu. S^r^lwri otara-otara gedib

[\x\rd\lar. Yol^st^ d^]wcwk—yurdlar vard\. Biri dw Cada idi.

Ermwnilwr Qaraba`a cummazdan bizimkilwrin aya`\n\ Bazar-[ay yaylaqlar\ndan kwsdilwr.

Bura Zwngwzur say\l\rd\, qwdim Azwrbaycan yurdlar\yd\. Qaraba`\n hwr vilaywtinin,

---

Cwbray\l, Cavan]ir qwzalar\n\n orada, o da`larda yurdu, otlaqlar\ bwlliydi. Qaraba`

ellwrinin, Arazbar\n qoyunu-mal\ orada yaylay\rd\.

Ermwnilwr ax\r vaxtlar yayla`a gedwn hwr qoyuna bir manat istwdilwr. Sonra n\rx\ qald\r\b,

ke[dilwr ^[ manata. Ax\r\ be] manata qalx\b, yolu kwsdilwr. Qada`a elw bwrkidi, elw yasaq

qoyuldu, dwywnwyi ilw ermwni can\na vwlvwlw salan Mwrcanl\ eli dw Bazar-[ar]\ya k=[w

bilmwdi.

…Onunla g=r^]mwyw, mwslwhwt alma`a redaksiyaya bir ziyal\ gwlmi]di. Kwnd adam\na

bwnzwyirdi, g=r^b-g=t^rm^]d^. O, wzwlcw ki]iyw bir qo]ma oxudu. Qo]man\ respublika

prezidentinw—Heydwr Wliyevw hwsr etmi]di. Ki]i dinlwdi vw kwnd ]airinw s=ylwdi:

Prezidentw hwsr edilmi] qo]man\ [ap etswlwr, prezidentin bundan xo]u gwlmwywcwk. }erin

swviyywsi onu qane etmwz. Elw bil wslindw qo]ma bwhanw imi], he[ ki]inin =z^ dw onun

[ap\ndan =tr^ sinoy getmirdi. S=hbwt twrwkwmwdwn, yaylaqlardan, qoyunlardan, k=[dwn

d^]d^. Bu i]lwrw yax]\ bwlwd olan ki]i s=ylwdi ki, Bazar-[ay yaylaqlar\ h=kumwtin raz\l\`\

ilw 1976-c\ ildw verilmi]di Ermwnistana.

Ki]i yan\b yax\ld\. Bws ba]l\ca i]i, dolan\]\`\ qoyun s^r^lwri, davar bwslwmwk olan biz

k=[wrilwr neylwyw idik? G=ydwn bizw yaylaqm\ g=ndwrilwcwkdi? Ermwninin nwyinw gwrwkdi

o da`lar? Xa[pwrwstinki donuzdu. Donuza yaylaq gwrwk deyil.

Bazar-[aydan ba]lay\b, ta }ahbuz ^stw Bi[wnwyw, Ordubad da`lar\nacan ger-geni] bir

wrazini qavrayan Qaraba` yaylaqlar\ demw, bizim =z rwyimizlw ermwniyw verilibmi]…

Cadan\ ke[dilwr, ma]\n yolundan sola bir c\`\r ayr\l\r, Hwswn bwy yoxu]u, ondan yuxar\

pendir zavodu. Da`\lm\]d\.

Cwbray\l\n ]whwr sovet swdriylw qwssab &zeyirin nwvwsi—qwssab &zeyiri bax, buradaca wsir

g=t^rm^]d^lwr. Iki il wsirlikdw qald\qdan sonra hwr ikisini ermwni wsiriylw dwyi]mi]di

bizimkilwr. M^wllim bu whvalat\ e]itcwk dwrhal [al\]\b, wtsatan &zeyir o`lan\ gwtirmi]di

evinw, Bak\ya. &zeyirgillw m^wllimin qohumlu`u [at\rd\. &zeyir o`lana babas\n\n ad\n\

qoymu]dular. Baba &zeyir dw qwssab—wt satand\. D^kan\ Qalal\ mwhwllwsinw yax\n,

d=ngwdw idi. Onda balaca idilwr. {\x\rd\lar e]iyw, &zeyirin wmilwrinin wt d^kan\n\n

qab\`\na. Wmi boy-buxunlu, istiqanl\ bir insand\. U]aqlar\ g=rwndw dindirir, q\l\q g=stwrir,

hwrdwn onlara wt b^k^b verirdi apars\nlar evw. Baba &zeyir 37-ci il qwzas\na gwlmi]di.

Nwyin ^stw? Kimsw wt alanda gileylwnmi]di; “Wt niyw yavand\r?”  &zeyir ki]i s=ylwmi]di:

“Sovet qoyunudur.” Bunu bwhanw edib onu tutdular. Uza`a aparmay\b, elwcw Dwyirman

dwrwsindw g^llwlwmi]dilwr.

&zeyir wminin nwvwsi onlara gwldi. Ba]lar\na gwlwni =z^ ki]iyw dan\]d\, bircw rica etdi

ondan: “Dan\]d\qlar\n\ kimswyw s=ylwmwsin. Emwnilwr bilwr, bizim orada wsirlwr var, onlar\

incidwrlwr.”

---

Iki cavan Veyswlli kwhrizinin ^stw yeyib i[irlwr. }whwrin whalisi qa[\bm\], rayon mwrkwzinin

dw kimin wlindw oldu`u da ayd\n deyilmi]. Bunlar d^]^n^rlwr, bwlkw ermwnilwr hwlw

girmwyiblwr Cwbray\l\n =z^nw. Gedwk g=rwk, ]whwr nw haldad\r.

}whwr soveti swdriylw wtsatan kwhriz ^stw yeyib-i[ib, “QAZ-24”w minib, Hwswn bwy yoxu]u

ilw qalx\rlar pendir zavoduna do`ru. Onlardan irwlidw bir  “Jiquli”dw gedirmi]. Beylwqan\n

hwkimi imi]. Yax\nla]\rlar pendir zavoduna. Zavodun qaba`\nda hwrbi geyimli yaraql\lar

g=r^n^r. Elw bilirlwr bizimkilwr, =z wsgwrlwrimizdir. {atma`a az qalm\] anlay\blar:

g=r^nwnlwr bizimkilwr yox, ermwni wsgwrlwri, d\`alard\r. Geri d=nmwk istwyiblwr. Onlardan

qabaqda gedwn “Jiquli”ni saxlay\bm\]lar. Bunlar\ da oradaca qamarlay\rlar. Soru]ublar:

“Haraya gedirsiniz?” Bunlar da cavab\nda s=ylwyiblwr: “Cwbray\la!” Ermwni yaraql\lar\

g^l^blwr: “{atd\n\z, d^]^n!”

Hwr ikisini ma]\ndan d^]^r^b, g=zlwrini ba`lay\b, qat\blar qabaqlar\na.

&zeyir—nwvw belw dan\]d\ hadiswnin gerisini: “Endirdilwr ^z^ eni]w. Duyurdum ki, bura

Hwswn bwy yoxu]udur. Saxlad\lar bir yerdw, ^z^m^ alov qarsd\. Dedim bws, mwni

atacaqlar alovun i[inw. Bir xeyli aparandan sonra su ]\rlt\s\ e]idildi. H^seyn a`a kwhrizinin

]\rnalar\yd\.

I]`aldan qabaq Cwbray\l\n raykom katibi olub, xeyirxah i]lwr g=rm^] Vwlixanovun savab

wmwllwrindwn biri dw bu—“Dostluq bula`\”yd\. Yal ba]\na H^seyn a`a kwhrizinin suyunu

Vwlixanov [\xarm\]d\. Katib melioratordu, su i]ini yax]\ bilirdi. Kimsw inanmam\]d\,

Dwyirman dwrwsindwn H^seyn a`a kwhrizinin suyunu yala, F^zuli-Mahmudlu yolay\r\c\na

[\xarmaq olar. Illwrdwn bwri batm\], la`\mlar\ tutulmu] kwhrizi i]lwdwn, a[an da Vwlixanov

olmu]du. Dwrwdwki kwhriz suyunun yolay\r\c\na [\xar\ld\`\n\ g=rwn whali rwhmwtw getmi]

birvaxtki katibin ruhuna dualar oxuyur. Yal\n ba]\nda, yolay\r\c\nda kwhrizin suyu on

d=rd ]\rnaya b=l^nm^]d^. Hwr respublikan\n ad\na bir ]\rna qoyulmu]du,

Ermwnistandan ba]qa…

Ermwni yaraql\lar\ nwvw &zeyiri saxlay\rlar ]\rnalar\n =n^ndw. Soru]urlar: “Bura harad\r?”

O`lan cavab verir: “Dostluq bula`\”d\r! Onda ermwni yaraql\lar\ ac\-ac\ s=ylwyiblwr: “Biz

indi swnw g=stwrwrik wsl dost necw olar!”.

Hwr ikisini apar\rlar Xankwndinw. Orada wzab-i]gwncw verir, swhwrdwn ax]ama qam[\

alt\nda i]lwdirmi]lwr. &zeyiri tan\y\blar, Cwbray\lda wtsatan o`land\, buna g=rw ona [ox da

i]gwncw vermwyiblwr. Amma cavan sovet swdrini al[ald\b, twhqir ediblwr. Gwtiriblwr

Azwrbaycan bayra`\n\. Sovet swdrindwn twlwb ediblwr ki, t^p^rs^n bu bayra`a. Sovet swdri

bayra`a yox, ermwnilwrin ^z^nw t^p^r^b. Onu nw g=zlwdiyini anlasa da, =p^b ^[ rwngli

bayra`\n\…

---