X L I f ə s i l
MƏHKƏMƏ BAXIŞININ ÜMUMİ ŞƏRTLƏRİ
M a d d ə
3 0 8 .
İ ş ə
b a x ı l a r k ə n
m ə h k ə m ə
t ə r k i b i n i n
d ə y i ş i l m ə z l i y i
308.1. Cinayət işinə, məhkəməyədək sadələşdirilmiş icraatın materiallarına və ya
xüsusi ittiham qaydasında şikayətə hakimlərin eyni tərkibində baxılır.
308.2. Hakimlərdən birinin məhkəmə baxışında iştirakı davam etdirmək imkanı
olmadıqda o, digər hakimlə əvəz edilir, cinayət işinə, məhkəməyədək
sadələşdirilmiş icraatın materiallarına və ya xüsusi ittiham qaydasında şikayətə
baxılması isə bu Məcəllənin 309-cu maddəsində nəzərdə tutulmuş hallar istisna
olmaqla, əvvəldən başlanır.
M a d d ə 3 0 9 . E h t i y a t d a o l a n h a k i m
309.1. Üç hakimdən ibarət kollegial məhkəmə tərkibi tərəfindən baxılan və
baxılması üçün uzun müddət vaxt tələb olunan cinayət işi üzrə məhkəmənin
hazırlıq iclasında qəbul edilmiş qərar əsasında çağırılmış ehtiyatda olan hakim
iştirak edə bilər. Ehtiyatda olan hakimin iştirakına, həmçinin məhkəmə baxışının
əvvəlində məhkəmə iclasının açılmasından dərhal sonra məhkəmə tərəfindən qəbul
edilmiş qərar əsasında yol verilir.
309.2. Ehtiyatda olan hakim məhkəmə baxışında məhkəmə iclası açıldığı və ya
məhkəmənin onun iştirakı haqqında qərar qəbul edildiyi andan iştirak edir.
Hakimlərdən birinin çıxdığı halda ehtiyatda olan hakim onun məhkəmə tərkibinə
daxil edildiyi andan başlayaraq hakimin hüquqlarından istifadə edir.
309.3. Çıxmış hakimin əvəzinə işdə iştirak edən ehtiyatda olan hakim onun
göstərdiyi hər hansı məhkəmə hərəkətlərinin təzələnməsini tələb etmək hüququna
malikdir.
309.4. Çıxmış hakimin əvəzinə işdə iştirak edən ehtiyatda olan hakim məhkəmə
hərəkətlərinin təzələnməsini tələb etmədikdə və ya onun tələbi ilə məhkəmə
hərəkətləri təkrar olunduqdan sonra məhkəmə baxışı davam etdirilir.
M a d d ə
3 1 0 .
M ə h k ə m ə
i c l a s ı n d a
q a y d a n ı n
t ə m i n
e d i l m ə s i
310.1. Məhkəmə baxışı zamanı məhkəmənin iclas zalına daxil olmasından əvvəl
məhkəmə nəzarətçisi elan edir:
«Məhkəmə gəlir». Bundan dərhal sonra məhkəmə iclasında iştirak edən bütün
şəxslər ayağa qalxmalıdırlar və yalnız məhkəmə öz yerini tutduqdan sonra onlar öz
yerlərini tuta bilərlər.
310.2. Məhkəmə baxışında iştirak edən və ya məhkəmə iclasında olan bütün
şəxslər aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirməlidirlər:
310.2.1. məhkəmə iclasında sədrlik edənin bütün göstərişlərini və məhkəmə
nəzarətçisinin onlara əsaslanan tələblərini yerinə yetirmək;
310.2.2. məhkəmə iclası zamanı sakitliyə və təmizliyə riayət etmək;
310.2.3. yerlərindən qalxmamaq və məhkəmə iclası zalında gəzməmək;
310.2.4. yalnız məhkəmə iclasında sədrlik edənin icazəsi ilə foto, kino, audio,
video, kompüter və digər yazan texniki vasitələrdən istifadə etmək;
310.2.5. yalnız məhkəmə iclasında sədrlik edənin icazəsi ilə danışmaq, vəsatətlər
qaldırmaq və ya etirazlar etmək;
310.2.6. məhkəmə iclasında sədrlik edən müraciət etdikdə qalxmaq və yalnız
onun icazəsi ilə əyləşmək;
310.2.7. məhkəməyə «hörmətli məhkəmə», hakimə isə «hörmətli hakim» sözləri
ilə müraciət etmək;
310.2.8. məhkəmə iclasında çıxış edən şəxslərin çıxışını kəsməmək, şərh etməmək
və ya onların ünvanına atmacalar atmamaq;
cxxxii[132]
310.2.9. təhqiredici və nalayiq ifadə və hərəkətlərdən, habelə təqsirləndirilən və
ya zərər çəkmiş şəxsin, şahidin və cinayət prosesinin digər iştirakçılarının
dindirilməsi zamanı yönəldici suallardan çəkinmək.
310.3. Məhkəmənin açıq iclasında iştirak etmək arzusunda olan şəxslər iclas
zalına iclasdan əvvəl və ya iclaslararası tənəffüsdə zalda boş yerlərin olduğu halda
buraxılırlar. 16 yaşından aşağı olan şəxslər tərəf və ya şahid olmadıqda məhkəmə
iclası zalına buraxılmırlar. Məhkəmə iclasının keçirilməsi zamanı təhlükəsizliyin
təmin edilməsi məqsədi ilə məhkəmə iclasında sədrlik edənin göstərişi əsasında
iclas zalına buraxılan şəxslərin şəxsiyyətlərini təsdiq edən sənədləri və əşyaları
yoxlanıla bilər.
310.4. Məhkəmə iclasında qaydanın təmin edilməsi məhkəmə nəzarətçisinə
həvalə edilir. Məhkəmə nəzarətçisi bu Məcəllənin 310.2.1 - 310.2.9-cu maddələrində
göstərilən qaydalardan kənara çıxmağa yalnız məhkəmə iclasında sədrlik edənin
icazəsi ilə yol verilməsinə nəzarət edir və ola biləcək pozuntuların qarşısını alır.
310.5. Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş hallarda
məhkəmə iclasının keçirilməsi zamanı məhkəməyə hörmətsizlik göstərilməsi
təqsirkar şəxslərin cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi üçün əsasdır.
310.6. Dövlət ittihamçısı və müdafiəçi istisna olmaqla, məhkəmə iclasında
qaydanı kobud surətdə pozan şəxslər barəsində əvvəlcə edilmiş xəbərdarlıqdan
sonra məhkəmənin qərarı əsasında aşağıdakı tədbirlər görülə bilər:
310.6.1. əlli beş manatadək cərimə;
cxxxiii[133]
310.6.2. 3 saatdan 48 saatadək müddətə tutma;
310.6.3. məhkəmə baxışının bütün müddətinə və ya bu müddətin bir hissəsinə
məhkəmənin iclas zalından xaric etmə.