180.1. Eyni tərəflər arasında və eyni predmet üzrə mübahisəyə dair eyni əsaslarla
qəbul edilmiş mülki iddia haqqında, mülki iddiaçının iddiadan imtina etməsinin
qəbul olunması haqqında və ya barışıq sazişinin təsdiq edilməsi haqqında qanuni
qüvvəyə minmiş məhkəmə qərarının olması, habelə iddianın rədd edilməsini, yaxud
tamamilə və ya qismən təmin edilməsini nəzərdə tutan qanuni qüvvəyə minmiş
məhkəmə hökmünün olması yenidən mülki iddia verilməsini istisna edir.
180.2. Şəxs cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia verməmişsə, o, mülki
mühakimə icraatı qaydasında mülki iddia verməyə haqlıdır.
180.3. Cinayət mühakimə icraatı zamanı verilmiş, lakin məhkəmə tərəfindən
baxılmadan saxlanılmış mülki iddia sonradan mülki mühakimə icraatı qaydasında
verilə bilər.
M a d d ə 1 8 1 . M ü l k i i d d i a v e r m ə k h ü q u q u o l a n ş ə x s l ə r
181.1. Əmlakına vurulmuş ziyana görə fiziki və hüquqi şəxs cinayət mühakimə
icraatı zamanı aşağıdakı hallarda mülki iddia verməyə haqlıdır:
181.1.1. ziyan bilavasitə cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməllə vurulduqda;
181.1.2. ziyan cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməlin törədilməsi ilə
əlaqədar vurulduqda.
181.2. Bilavasitə cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməllə fiziki və ya hüquqi
şəxsə maddi ziyan vurulduqda o, ziyanın ödənilməsi barədə mülki iddia verməklə
aşağıdakıları edə bilər:
181.2.1. itirilmiş və ya zədələnmiş əmlakın dəyərinin, mümkün olan hallarda isə
əmlakın natura şəklində ödənilməsini;
181.2.2. itirilmiş əmlakın satın alınmasına, habelə zədələnmiş əmlakın
keyfiyyətinin, əmtəə görünüşünün bərpa və təmir edilməsinə sərf olunmuş xərclərin
ödənilməsini;
181.2.3. itirilmiş gəlirin ödənilməsini;
181.2.4. mənəvi ziyanın ödənilməsini.
181.3. Maddi ziyan o halda cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməlin
törədilməsi ilə əlaqədar vurulmuş hesab olunur ki, o, aşağıdakı xərclər şəklində
özünü göstərir:
181.3.1. zərər çəkmiş şəxsin müalicəsinə və ona qulluq göstərilməsinə;
181.3.2. zərər çəkmiş şəxsin dəfninə;
181.3.3. sığorta ödəməsinə, müavinət və pensiya verilməsinə;
181.3.4. əmlakın mühafizəsinə dair müqavilənin icrasına çəkilən xərclər.
181.4. Cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia fiziki və ya hüquqi şəxsin
adından onun nümayəndəsi tərəfindən verilə bilər.
181.5. Cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia vermək hüququ olan hər
hansı fiziki şəxs öldükdə mülki iddia vermək hüququ onun varislərinə, hüquqi
şəxsin ləğv və ya yenidən təşkil edildiyi hallarda isə onun hüquqi varisinə keçir.
181.6. Cinayət mühakimə icraatı zamanı dövlət əmlakının mühafizəsi, habelə
mülki iddia vermək hüququ olan fiziki şəxsin öz qanuni mənafelərini şəxsən
müdafiə etmək imkanı olmadıqda, prokuror onların hüquqlarının müdafiəsi üçün
mülki iddia verir və onu müdafiə edir. Mənəvi ziyanın ödənilməsinə dair iddianı
prokuror yalnız zərər çəkmiş şəxsin xahişi ilə verə bilər.
181.7. Cinayət mühakimə icraatı zamanı prokuror təqsirləndirilən şəxsə və ya
onun hərəkətlərinə görə cavabdeh olan şəxsə qarşı aşağıdakı hallarda iddia verir və
onu müdafiə edir:
181.7.1. dövlət mənafeyinin müdafiəsi üçün dövlət idarə, müəssisə və ya
təşkilatının müraciəti olduqda;
181.7.2. mülki iddia vermək hüququna malik olan fiziki şəxsin fəaliyyət
qabiliyyəti olmadıqda və ya o, məhdud fəaliyyət qabiliyyətli olduqda.
M a d d ə 1 8 2 . ( ç ı x a r ı l ı b )
lxxxiii[ 8 3 ]
M a d d ə 1 8 3 . M ü l k i i d d i a n ı n v e r i l m ə s i
183.1. Cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia cinayət təqibi başlanandan
məhkəmə istintaqı başlananadək istənilən an verilə bilər. Törədilmiş cinayət
haqqında ərizə və ya müvafiq şikayət verməklə mülki iddia da eyni zamanda verilə
bilər.
183.2. Cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia təqsirləndirilən şəxsə və ya
onun əməlinə görə üzərinə əmlak məsuliyyəti qoyula bilən şəxsə verilir.
183.3. Cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia yalnız yazılı formada verilə
bilər. İddia ərizəsində hansı cinayət təqibi üzrə kimin kimə qarşı, hansı əsasla və
hansı məbləğdə mülki iddia verməsi göstərilməli, həmçinin zərərin ödənilməsi üçün
konkret məbləğin və ya əmlakın tutulması barədə xahiş öz əksini tapmalıdır.
183.4. Cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddianın əsasını və iddia tələbinin
məbləğini dəqiqləşdirmək zəruri olduqda müvafiq fiziki və ya hüquqi şəxs
məhkəmə baxışında cinayət prosesi tərəflərinin çıxışı başlananadək mülki iddiasına
əlavələr və dəyişikliklər etməyə haqlıdır.
M a d d ə 1 8 4 . İ d d i a ə r i z ə s i n i q ə b u l e t m ə k d ə n i m t i n a
Cinayət mühakimə icraatı zamanı fiziki və ya hüquqi şəxsin tələbi bu Məcəllənin
müddəalarına əsasən mümkün deyilsə, mülki iddia vaxtında və ya müvafiq şəxsə
verilməmişdirsə, yaxud iddia ərizəsi bu Məcəllənin 183.3-cü maddəsində nəzərdə
tutulmuş tələblərə uyğun deyildirsə, cinayət prosesini həyata keçirən orqan iddia
ərizəsini qəbul etməkdən imtina edə bilər.
M a d d ə 1 8 5 . M ü l k i i d d i a ü z r ə ö d ə m ə n i n t ə m i n e d i l m ə s i
Cinayət mühakimə icraatı zamanı təhqiqatçı, müstəntiq, prokuror və ya
məhkəmə mülki iddiaçının, yaxud onun nümayəndəsinin vəsatəti və ya öz
təşəbbüsü ilə verilmiş, yaxud gələcəkdə qaldırıla bilən mülki iddianın təmin
edilməsi üçün tədbirlər görməlidir.
M a d d ə 1 8 6 . M ü l k i i d d i a d a n i m t i n a e d i l m ə s i
186.1. Cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia vermiş şəxs məhkəmə hökm
çıxarmaq üçün müşavirə otağına gedənədək cinayət təqibi üzrə icraatın istənilən
anında digər şəxslərin hüquqları və qanuni mənafeləri pozulmursa, iddiadan imtina
etməyə haqlıdır. Bu hüquqlara mənafeyinin müdafiəsi üçün prokuror tərəfindən
mülki iddia verilmiş şəxslər də malikdirlər.
186.2. Təhqiqatçı, müstəntiq, prokuror və ya məhkəmə tərəfindən mülki iddiadan
imtina edilməsinin qəbulu cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia üzrə icraata
xitam verilməsinə səbəb olur və müvafiq şəxsləri cinayət mühakimə icraatında
təkrar iddia vermək hüququndan məhrum edir.
M a d d ə 1 8 7 . M ü l k i i d d i a n ı n m ə h k ə m ə a i d i y y ə t i
187.1. Mülki iddianın miqdarından asılı olmayaraq ona cinayət işinin və ya
cinayət təqibi ilə bağlı digər materialın aid olduğu məhkəmədə müvafiq olaraq
həmin işlə və yaxud materialla birlikdə baxılır.
187.2. Cinayət mühakimə icraatı zamanı mülki iddia üzrə qərarı məhkəmə öz
hökmündə göstərir.
M a d d ə 1 8 8 . M ə h k ə m ə n i n t ə ş ə b b ü s ü i l ə m a d d i z i y a n ı n
ö d ə t d i r i l m ə s i
Cinayət işi və ya cinayət təqibi ilə bağlı digər material üzrə sənədlər və sübutlar
buna imkan verirsə, müstəsna hallarda məhkəmə baxışı zamanı şəxs verilmiş mülki
iddianı şəxsən müdafiə etmək imkanından məhrum olduqda məhkəmə öz təşəbbüsü
ilə cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməllə ona vurulmuş ziyanın ödənilməsi
barədə qərar qəbul etməyə haqlıdır.
X X f ə s i l
ZƏRƏR ÇƏKMİŞ ŞƏXSƏ KOMPENSASİYA VERİLMƏSİ
M a d d ə 1 8 9 . Z ə r ə r ç ə k m i ş ş ə x s i n k o m p e n s a s i y a a l m a q
h ü q u q u
189.0. Cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməllə vurulmuş ziyana görə zərər
çəkmiş şəxs kompensasiya almaq hüququna o zaman malik olur ki, ona qarşı bu
əməlin törədilməsi aşağıdakılarla müəyyən olunur:
189.0.1. məhkəmənin hökmü ilə;
Dostları ilə paylaş: |