Baba ocağı
221
əməyini qiymətləndirəcəkdir. Bunu bir sirr kimi
yadında saxla, bu günlərdə Nijdehin və parağalı
Aşotun əsgərləri bizim köməyimizə gələcəklər. Bizim
kifayət qadar güclü qüvvəmiz var.
Arakel ağa mizin üzərinə qoyulmuş qrafindən
balaca bardaqlara tut arağı süzdü:
- Böyük Hayastan namına!
Arakel ağa tut arağını bardağın yarısına qədər
içdi və Anastasın üzünə baxdı. Anastas başa düşürdü
ki, onun başqa çarəsi yoxdu, etiraz edərsə, daha pis
günlərə qala bilər, Arakel ağa onu bağışlamazdı.
Arakel ağanı eşitməyən onlarla erməninin acınacaqlı
taleyi bir anda gözlərinin qarşısından keçdi. Bardağı
qaldırdı:
- Böyük Hayastan namına!- deyib tut arağını son
damlasına qədər içdi.
Arakelin gözləri güldü:
- Afərin, bax belə.
Anastas razılıq versə də, bilirdi ki, Rövşən bəyi
aradan qaldırmaq o qədər də asan olmayacaq.
Rövşən bəy axşamdan narahatıydı. Evdə o tərəf
- bu tərəfə gedir, özünə yer tapa bilmirdi, Selcanın
portreti önündə saatlarla dayanıb baxdı. Ömründə
bircə dəfə anasına göndərdiyi güllü yaylığın ucuna
düyünlənmiş qızıl üzüyü anası həmayil kimi
Nizami Muradoğlu
222
portretin qırağına bağlamışdı. Rövşən bəy anasının
sanki gəlini olacaq qızın barmağına üzük taxması
kimi qiymətləndirdiyi bu hərəkətini ürəyində yenə
də təqdir etdi. Sonra da özünü qınadı, ürəyindən
qara qanlar axdı, peşimançılıq çəkdi, amma nə
fayda?! Nə ana vardı, nə ata, təkcə xatirələr
yaşayırdı. Selcanın məktubunu pencərənin önündən
götürüb sığalladı, qoxuladı, Selcanın ətrini duydu.
Nəhayət məktubu oxumaq qərarına gəldi. Məktubu
açdı, içindən Selcanın son zamanlarda çəkilmiş foto-
şəkli çıxdı. Bəyaz saçları çiyninə dağılmış, pərişanlığı
sifətinin cizgilərini daha da dərinləşdirən Selcanın
məktubunda yazılanları sanki şəkil dil açıb danışırdı:
Salam, Rövşən. Bəlkə də yazdığım bu məktub mənim
duyğularımı əks etdirməyəcək. Çünki bir günahkar bəndə
kimi mən sənin sevginə layiq ola bilmədim. Özümü heç
vaxt bağışlamayacağam. Səndən ayrıldığım hər gün mən
ölüb dirilmişəm. Hər gün sənə uzun-uzun məktublar
yazmışam, amma sonra da cırıb atmışam.O məktubları
sənə göndərməyə cəsarətim çatmayıbdı.
Allah Arakelin tifaqını dağıtsın, ona lənət etsin.
Tifaqım dağıldı.
Başıma gələ biləcək müsibətləri anlamadım, qoruya
bilmədim sənin sevgini, özümü də qoruya bilmədim. Məni
bağışlamağını istəmirəm, bunu istəməyə haqqım yoxdur.
Amma istəyirəm, biləsən ki, ömrümün bütün gecələrini
sənin xəyalınla keçirmişəm. Soyuq gecələrdə yatağımı
sənin xəyalın isidibdi.
Baba ocağı
223
Halıma acımağını da istəmirəm. Halımı surətim
bəyan eylər. Yalnız istədiyim budur: biləsən ki, tək səni
sevdim, ölənə qədər də sevəcəyəm.
Acı taleyimiz bizi ayırsa da, sən həmişə mənimləsən.
Son dəfə uzaqdan-uzağa da olsa, bir daha səni
görmək istəyirdim, amma qismət olmadı. Selcan.
Pəncərəyə yaxınlaşdı, qaranlıq gecədə uzanıb
gedən bir işıq axtardı. O işığın içində Selcanı görmək
istəyirdi. Doğrudan da bir işıq zolağı gördü. O işıq
zolağı uzanıb sonsuzluğa gedirdi sanki. O işıq
zolağının sonunda isə gördüyü Selcan deyildi, anası
Güllübəyimiydi. Anası ağ ipək paltardaydı, əllərində
bir dəstə gül tutmuşdu. Güllübəyim ana gülümsə-
yirdi. Güllübəyim ananın arxasından bir kölgə keçdi,
aydınlaşanda atası Novruz kişi göründü. İndi onlar
ikisi də bir yerdəydilər, məsuddular, Rövşənə baxıb
gülümsəyirdilər.
Rövşən bəy pəncərənin qabağından çəkildi.
Gecədən xeyli keçmişdi, yatmaq istəyirdi, soyunub
yatağına girdi, yatmağa çalışdı, yerində vurnuxdu,
gah sağa, gah sola döndü, ancaq yata bilmədi.
Qaçqınların bu qışı da alaçıqda, yaxşı halda təndirdə
və pəyələrdə keçirəcəyi yadına düşdükcə isti
yatağında üşüyürdü. Rövşən bəy yata bilməsə də
vaxt keçir, səhərin gözü açılırdı.
Dünəndən yığıncaq elan edilmişdi. Bu yığın-
cağın əsas məqsədi qaçqınlar üçün münasib bir şərait
yaratmaq, türk və erməni icmasının – hər ikisinin
Nizami Muradoğlu
224
birgə qərarı ilə əsaslı yardım etmək, qaçqınların ev
tikməsi üçün torpaq sahələrinin ayrılmasına nail
olmaqdı.
Əzgin-əzgin yerindən qalxdı. Payız günəşinin
solğun və zəif işıltısı pəncərədən içəri süzülürdü,
yerdə qırov vardı. Bu il hələ ki, qış yubanır, sanki
qaçqınlara rəhm edirdi. Ötən ilki sərt qışdan qaç-
qınların bir çoxu əziyyət çəkmiş, yaz-yay aylarında
da iqlimə uyğunlaşa bilmədiklərindən xeyli qoca,
xəstə adamlar və uşaqlar yatağa düşmüş, bir çoxu
yataqdan qalxa bilməmişdi.
Bu il nəyin bahasına olursa olsun qaçqınlara bir
şərait yaratmaq zərurəti hava-su kimi meydana
çıxırdı, çünki qaçqınların gəlib Əylisdə yerləş-
mələrindən düz bir il ötürdü. Bir il ərzində çox sular
axıb durulmuş, çox məsələlərə aydınlıq gətirilmişdi.
Qaçqınların öz dədə-baba yerlərinə qaytarılması
məsələsi baş tutmamışdı. Bakıda müvəqqəti höku-
mət ləğv edilmiş, demokratik cümhuriyyət öz yerini
möhkəmlətmişdi. Stepan Şaumyanın başçılığı ilə
erməni daşnaklarının türk müsəlman əhaliyə qarşı
apardıqları soyqırımın qarşısı Osmanlı Qafqaz ordu-
sunun komandanı Nuru paşanın rəhbərliyi ilə alın-
mış, Azərbaycan dövlətinin qanuni hüquqları bərpa
edilmişdi.
Naxçıvanda erməni-daşnak zülmünə son qoyul-
muş, Kazım Qara Bəkir paşanın rəhbərlik etdiyi
qoşun hissəsi çəkilib Türkiyəyə getmiş, Naxçıvanda
Dostları ilə paylaş: |