İstifadə olunan ədəbiyyat:
Baker 2007 – C., Baker A Parents’ and Teachers’ Guide to Bilingualism (third edi-
tion)http://books.google.ge/books?id=Tg0K-0rShfEC&printsec=frontcover#v=one page&q&f=false
Jillian K. Pugliese 2010 - Parents Attitudes Towards Bilingual Education Programs and Policy. 2010,
May, http://www.acsu.buffalo.edu/~jkp3/Parental Attitudes_BilingualEducation.pdf
Weiss, Caspe, Lopez 2006 – H.B. Weiss, M. Caspe & E Lopez, Family Involvement in Early Childhood
Education,
2006,
http://www.pisa.oecd.org/pages/0,2987,en_
32252351_
32235731_1_1_1_1_1,00.html; http://math-and-reading-help-forkids.org/articles/A_ Parent% 27s_
Role_in_Education. html
Şubitidze, 2011 “İkidilli təhsil” jurnalı, 2011-ci il., #6.
www.bilingualeducation.ge
www.cciir.ge
Irine Shubitidze
Family factors and students’ achievement in bilingual education
ABSTRACT
The article highlights a role of parent in education process with emphasis on context that is common for
bilingual education. There’re several factors that impact child’s cognitive and psychological development
and academic achievements: educational background of parents, their world view, attitudes and assump-
tions, expectations towards the education progress of their kid, support that ensures appropriate learning
environment, family context, degree of engagement in learning process of own child, cooperation with
teachers, relationship patterns with own child. This is an incomplete list of the conditions that determine
the quality of education. While taking responsibility, the parent assists to cohesive flow of teaching and
learning processes, raise of motivation of the child and his/her teacher. The article will review the best
cases from the world practices and discuses an actual situation in Georgia.
İkidilli təhsil, № 8, 2011
32
Maka Kaçkaçişvili
Axalsixe Dövlət Universiteti
İkidilli təhsilə qədər
Abstrakt
Qarşıdakı məqalənin məqsədi qeyri-gürcüdilli məktəb müəllimləri ikidilli təhsilə mane olan amillər kimi
hesab etdikləri məsələləri göstərməkdir. Problemlər Axalsixe rayonunun qeyri-gürcüdilli məktəb
müəllimləri tərəfindən qaldırılıbdır. Onların nöqteyi-nəzərlərini bilmək və nəzərə almaq vacibdir, çünki
məhz onların bilavasitə iştirakları ilə ikidilli təhsilin tətbiq edilməsi mümkündür. Nəticədə, müəllimlərlə
işin, onların məlumatlandırılmasının ən böyük tələbi ayrıldı.
Belə bir məsələ ki, Gürcüstanın hər bir
vətəndaşı dövlət dilini bilməlidir, mübahisə
doğurmur. Amma belə bir sual var ki, necə, hansı
yolla bu dilə sahib olmalıdır.
Gürcüstan Təhsil və Elm Nazirliyi tərəfindən
qeyri-gürcüdili məktəblər üçün təklif edilən pers-
pektiv – ikidilli təhsilin tətbiq edilməsini
cəmiyyət birmənalı şəkildə qəbul etmədi. Hər
halda, “Vətəndaş İnteqrasiyası və Millətlərarası
Münasibətlər
Mərkəzi”
tərəfindən
həyata
keçirilən layihənin çərçivəsində davam edən se-
minarlar zamanı da belə oldu. Seminarlar eyni
zamanda Kvemo Kartli və Samsğe Cavaxeti
regionlarında, Mesxetinin bir neçə şəhərində
keçirildi: Axalsixedə, Axalkalakidə və Ninots-
mindada. Bizim imkanımız oldu ki, Axalsixe
munisipalitetinin
qeyri-gürcüdilli
məktəb
müəllimləri ilə görüşək. Təbii ki, bu qruplarla
işlədikdə alınan şəkil hal-hazırda Gürcüstanda
mövcud olan gerçəkliyi tamamilə əks etdirmir,
amma düşünürük ki, təhsil elə bir sahədir,
hansında ümumi ilə birlikdə konkret regionların,
qrupların spesifikası da öyrənilməli və nəzərə
alınmalıdır. Düşünürük ki, müəllimlərin təəssüflə
qeyd
etdikləri
məsələlər
haqqında
söhbət
etməyimiz vacibdir. Onlar düşünürlər ki, ikidilli
təhsilə mane olan amillər bu məsələlərdir.
Müəllimlərin çox hissəsi istəklərini və
gözlədikləri nəticələrini söylədikdə qeyd etdilər
ki, gürcü dilini öyrənmək istərdilər, amma erməni
dilini itirməməklə; öz peşələrini sevir və məktəbi
tərk
etmək
istəmirlər;
məlum
oldu
ki,
müəllimlərin əksəriyyəti ikidilli təhsili elə başa
düşürdülər ki, bu prosesdə son nəticədə ana dili
tədris dili olaraq mütləq dərs prosesindən
çıxarılacaqdı. Bundan irəli gələrək müəllimlər
ciddi düşünürdülər ki, yaxın gələcəkdə, bir
tərəfdən, ana dilinin unudulması təhlükəsi yara-
nacaq və digər tərəfdən, işlərini itirmək qorxusu
olacaqdı.
Müəllimlər ona da şübhə ilə baxırdılar ki,
hazırkı gerçəklikdə qeyri-gürcüdilli məktəb
şagirdləri başqa-başqa dərs fənlərində gürcü
dilində keçilən dərsləri başa düşsünlər. Onlar
üçün çətin təsəvvür edilən idi ki, gürcü dili
şagirdlərin konkret fənnə sahib olmalarında mane
yaratmasın. Onların öz tövsiyələri var idi: yaxşı
olardı ki, məktəbdə gürcü dili saatları artsın,
nəinki gürcü dilində keçilən dərslərin sayı.
Bir mühit də özünü göstərdi: qeyri-gürcüdilli
məktəb müəllimləri hesab edirlər ki, təlim və
tədrisin müasir metodları və strategiyalarını yaxşı
bilmirlər. Onlar qeyd edirdilər ki, Gürcüstanda
hər bir fənnin tədris metodikası işləndiyi bir
dövrdə dərsliklər də yeni metodların üzərində
qurulublar və onlar üçün ana diılində müvafiq
ədəbiyyat əlçatılmazdır. Onların əllərində meto-
diki material, imkan, peşə inkişafı proqramlarına
cəlb olmaq imkanları yoxdur. İkidilli təhsilə
keçməklə
yanaşı
buna
ikidilli
təhsil
metodologiyası da əlavə olunur. Müəllimlər
dövlət dilini lazımi şəkildə bilmirlər, hətta gürcü
dilində keçirilən seminarlarda belə informasiyanı
başa düşməkdə çətinlik çəkirlər.
Müəllimlər
düşünürlər
ki,
sertifikat
imtahanlarını ana dilində vermək imkanları
İkidilli təhsil, #8, 2011
33