Microsoft Word Beynelxalq munasibetler doc
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
135 regionlar arasında keçid prosesləri, inteqrasiya prosesləri qloballaşmanı meydana gətirir. Qloballaşma təsərrüfat həyatından tutmuş siyasi həyata qədər bütün sahələri əhatə edir və daima dinamikliyi özündə əks etdirir. Qloballaşma həm də hərəkətləri əhatə edən sistemlərin, mexanizm və strukturların çoxluğundan və mürəkkəbləşməsindən irəli gələrək, zəngin bir prosesə çevrilir. Beynəlxalq münasibətlərin qloballaşmasını dünya ölkələrinin inkişaf xüsusiyyətləri və inkişaf uğrunda həyata keçirdikləri rəqabət siyasəti yaradır. Bu baxımdan da qloballaşma daha çox sivil əhəmiyyət kəsb edir. Dünya resursları və bu resurslardan yeni-yeni meydana gələn istifadə üsulları da qloballaşmanı meydana gətirir. Daxili siyasətin artması, xarici siyasətin genişlənməsi qloballaşmanın yeni-yeni məzmununu ortaya çşıxarır. Dövlətlər arasında qurulan əlaqələr və münasibətlərin ardıcıl şəkildə inkişafı qloballaşma üçün şərtləri meydaan gətirir. Xarici siyasətin qloballaşması dövlətlərin həm artan daxili ehtiyacları ilə əlaqəlidir, həm də yeni texniki nailiyyətlərdən irəli gəlir, yeni texniki nailiyyətlər yeni istifadə şərtlərini ortaya çıxarır. Qloballaşma həm də dünya insanlarının bir-birilərinə daha çolx yaxınlaşmaq və ünsiyyət imkanlarını genişləndirmək istəklərindən və bu istiqamətdə atılan addımlardan ortaya çıxır. Dünyanın qloballaşmasında dövlətlərin daxillərində baş verən hadisələr və dövlətlərin xaricində-beynəlxalq aləmdə genişlənən proseslər böyük rol oynayır və bu proseslər cəmi məhz qloballaşmanı meydana gətirir. Qloballaşma forma baxımından miqyasını artıran, məzmun baxımından isə daxilən yeni-yeni elementlər hersabına genişlənən bir vəziyyətdir. Qlobal siyasətin xarakterində bir tərəfdən inkişaf xüsusiyyətləri yer alırsa, digər tərəfdən də problemlər və böhranlar bu siyasətin baza məzmununu ortaya çıxarır. Bu baxımdan da qloballaşma proseslərində həm müsbət (inkişaf), həm də mənfi (problemlərin ortaya çıxması və həllində olan çətinliklərin zəncirvariliyi) istiqamətlər mövcuddur. Bu iki əksliyin vəhdəti 136 və mübarizəsi isə dünyanın inkişaf bütövlüyünü əlində saxlayır. Buradan belə bir məntiqi nəticə ortaya çıxır ki, qloballıq inkişafdır, inkişafı daxilən şərtləndirəndir. Qloballıq həm ərazi baxımından çox böyük məkanı əhatə edən siyasətdir, həm də daxilən mürəkkəbliyi və bu baxımdan da zənginliyi özündə əks etdirən siyasət cəmidir və siyasi vəziyyətdir. Xarici siyasət özünün əhatə etdiyi məkana görə regional və şəbəkələşmiş qaydada olaraq, regiondan kənar (həcmi çox olduqda, böyük sahələri əhatə etdikdə qlobal) formaya malik olur. Xarici siyasətin qlobal mahiyyətinə və formasına da iki aspektdən yanaşmaq olar: birincisi, məkanları, daha çox dövlətləri əhatə etməsi; ikincisi, çoxlu sayda obyektləri və predmetləri əhatə etməsi. Qlobal siyasət mexanizmdə prosesləri iki istiqamətdə - şaquli və üfiqi, genişləndirən siyasətdir. Super gücə və böyük gücə malik olan dövlətlərin xarici siyasətləri də məhz bu iki aspekti əhatə edir. Dövlətlər böyüdükcə, inkişaf etdikcə daha çox dünya proseslərində aktiv iştirak etmək maraqlarını nümyaiş etdirirlər. Bu baxımdan da böyümə prosesləri və resursların çoxalması halları qloballaşmanı meydana gətirir. Xarici siyasətin məkanları əhatə etməsi dövlətin məkanlar üzrə (üfüqi) maraqlarını ortaya çıxarır. Dövlətin beynəlxalq münasibətlərdə gücü ilk növbədə onun xarici siyasətinin əhatə olunduğu kənar məkanlar və bu məkanlarda mövcud olan obyektlər üzrə müəyyən olunur. Qeyd olunduğu kimi, dövlətin gücünün məkanlar üzrə əhatə olunması da onun maraq obyektləri və predmetləri ilə əlaqəlidir. Qlobal miqyaslı xarici siyasətin tərkib elementlərinin zənginliyi (burada resurslar olaraq dövlətlər və dövlətlərdəki obyektlər nəzərdə tutulur) dövlətin məkanlar üzrə gücünün artmasına xidmət edir. Qlobal siyasət dünya siyasətinin əsas (baza) istqamətlərini meydana gətirir. Qlobal siyasət dövlətin baza olaraq güclənməsini şərtləndirir və dövlətin xarici siyasətinin elementlərini, vasitələrini artırır. Məhz xarici siyasətin regional və qlobal forması, eləcə də 137 məzmunu dövlətin beynəlxalq münasibətlərdə gücünü təsnif etmək zərurətini ortaya çıxarır. Qlobal gücə sahib olan dövlətlər regionda çox güclü ola9988(bi[(t)-2(t)-2(i)90(r-2(l)278]TJ/R22 12 14 547.64 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td-2(r)3(. )-E)1r-2(l)278]TJ/R22 12 Tf6.72 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td)3( )-90(r)3(e)-6(g)10(1i)-2(oba)4(l)-2(9-530(g)1(ox)-(güc)4(l)278]TJ/R22 12 T871.16 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td90(r-2(i)-4(n)-10( )250]TJ92-1344 -13.8 -(g(m)Tj/R22 12 Tf5.28 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Tdm2(t)-2(i)-2()-5q)2(l)-2(oba)4(l)-2()-530(g)10(üc)4(l)278]TJ/R22 12 TTf9.96 0 Td()Tj/R8 12 Tf4.28 0 Td90(r-2(i)-2()-5m2(t)e2(a)-6(y)(ondan-2(a)4(4-530(d)500]TJ/R22 12 6342.24 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Tdt2(t)-2(i)90(ri3(ı)-2(r)3(.4-5L)1s)-1(ak-2(i)-2(n3)-90(r)3(e)-6(g)10(i)-4(n)-2(onda)4(3-530(g)1(ox)-(güc)4(l)-2(ü)-530(ol)-2(a)4(n)-10( )250]T154241.44 -13.8 Td[(dövl)278]TJ/R22 12 Tf21.36 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[(t)ünü 2-5q)2(l)-2(oba)4(l)-2( 2-5)4(s)-1(1i)y)2)-10(as)389278]TJ/R22 12 T867.64 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[(t))3(d)500]TJ/R22 12 Tf21.36 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td-2( )-5d)278]TJ/R22 12 1120.76 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td-2( 2-5)3(16)y)2)--2(ni)-2( 2-5)4389278]TJ/R22 12 31 5.76 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Tdv2(ni2)-6(y)y əm ə Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|