Microsoft Word Beynelxalq munasibetler doc
Beynəlxalq aləmdə dövlətlərin tanınmasının əsasları
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beynəlxalq aləmdə dövlətlərin tanınmasının əsasları
144 Beynəlxalq aləmdə dövlətlərin tanınmasının əsasları Tanınma özü faktın təsbit edilməsidir və mövcudluğun (burada varlıq olan subyektin) tərəf kimi əks olunmasıdır. Hər hansı bir subyektin tanınması onun mövcudluğunun qəbul edilməsidir və fəaliyyətinin rəsmi şəkildə qəbul olunmasıdır. Tanınma tərəflərə müəyyən addımlar üçün haqlar verir və səlahiyyətləri müəyyənləşdirir. Tanınma sayəsində dövlətlər bir-birilərinin hüquqlarını tanıyırlar və qəbul edirlər. Tanınma nəticəsində beynəlxalq qaydalardan tanınan tərəflər istifadə edirlər. Tanınma sayəsində münasibətlər sfrerasında iştirak edən yeni dövlətlər hesabına münasibət sferaları genişlənir və imkanlar dairəsi böyüyür. Subyektlərin tərəf kimi tanınması resursların istifadəsində imkanları böyüdür. Beynəlxalq münasibətlərdə rəsmi tanınma beynəlxalq hüququn əsaslarını təşkil edir. Dövlətlər ilk beynəlxalq hüquq norması kimi tanınma sənədlərini əks etdirirlər, qəbul edirlər. Tanınma prosesləri də beynəlxalq hüquqi rəsmiləşdirmə ilə müəyyən olunur. Beynəlxalq aləm müstəqil tərəf kimi dövlətlərin fəaliyyət- lərindən formalaşır. Beynəlxalq münasibətlər müstəqil hüquq subyektlərinin qarşılıqlı fəaliyyətindən formalaşır. Beynəlxalq aləmdə dövlətlərin tanınması beynəlxalq aləmin zəngin- ləşməsinin əsaslarını təşkil edir. Beynəlxalq münasibətlərin sistemləşməsi prosesləri, strukturlaşma və mexanizmləşdirilmə əsasən müstəqil hüquq subyektlərinin fəalyyətindən meydan gəlirş. Beynəlxalq aləmin sistemlilik əsasları dövlətlərin sistemli qaydada əlaqələr qurmasından formalaşır. Beynəlxalq aləmdə dövlətlərin münasibətlərinin sistemləşməsi onların müstəqil tərəf kimi tanınmasından sonra həyata keçirilir. Tanınma və onun rəsmiləşdirilməsi sistemləşmə üçün ilk addım hesab olunur. Beynəlxalq aləmdə tanınma dövlətlər üçün faydalar gətirir. Belə ki, dövlətlər öz resurslarından istifadə etmənin sahəsini genişləndirirlər və yeni sahələr əldə 145 edirlər. Tanınma xarici siyasətin aktlarından birinə və məhz başlanğıcına çevrilir. Dövlətlər beynəlxalq aləmdə tanındıqdan sonra resurslar mübadiləsinə qoşulurlar. Bu mübadilə sayəsində dövlətlər öz resurslarını genişləndirilər və resurslar üzərində təsirlər əldə edirlər. Dövlətlər beynəlxalq aləmdə öz fəaliyyətlərini tərəf kimi tanındıqdan dərhal sonra sistemləşdirməyə can atırlar. Dövlətlərin beynəlxalq aləmdə tanınmaları onların beynəlxalq aləmə inteqrasiyasının əsaslarını təşkil edir. Dövlətlər rəsmi tanınmada maraq nümayiş etdirirlər. Belə ki, bu anda dövlətlər hüquq tərəfinə çevrilirlər, müəyyən səlahiyyətlərə və öhdəliklərə sahib olurlar. Bu öhdəliklər və hüquq tərəfləri beynəlxalq münasibətlərin hüquq və öhdəliklərini müəyyən edir. Beynəlxalq aləmin funksiyaları onların tərəf kimi status əldə etmələrindən sonra formalaşır. Beynəlxalq aləmdə tanınma xarici siyasətin sferalarını artırır (məkan və predmetlər baxımından) və xarici siyasətin istiqamətləri arasında qruplaşmanı meydana gətirir. Beynəlxalq aləmdə tanınma dövlətlərin güclənməsini əsaslarını təşkil edir və dövlətlər müdafiə imkanları qazanırlar. Beynəlxalq aləmdə tanınma beynəlxalq münasibətlərin strate- giya və taktikalarının müəyyən olunmasının əsaslarını təşkil edir. Dövlətlərin beynəlxalq aləmdə tanınmaları onların müqa- vilə və digər beynəlxalq sənədlər üçün tərəflər kimi tanınma- larının əsaslarını formalaşdırır. Dövlətlərin müstəqil tərəf kimi tanınmaları onların xarici və daxili siyasətlərinin beynəlxalq siyasətlə uzlaşmasına gətirib çıxarır. Bu anda dövlətlərdə daxili və xarici siyasətin birləşmiş vəhdətini əks etdirən siyasət məzmunu və formaları meydana gəlir. Dövlətlər arasında beynəlxalq əlaqələrin vahid təcrübə formları üzərə çıxır. Beynəlxalq münasibətlərin vahid məzmunu meydana gəlmiş olur. Dövlətlərin beynəlxalq aləmdə tanınmaları onların müqavilə, konvensiya və diplomatik əlaqələr üçün tərəf kimi tanınmalarının əsaslarını təşkil edir. Dövlətlərin bir-birilərini 146 rəsmi-hüquqi qaydada tanımaları onların münasibətlər və əlaqələrdə beynəlxalq hüquq prinsiplərinin formalaşmasına səbəb olur. Belə ki, dövlətlər bir-birilərini müstəqil tərəf kimi tanıyırlar, dövlət kimi bütövlüklərinə hörmət edirlər, ərazilərinə hörmətlər yanaşırlar, vətəndaşlarının hüquqlarını tanıyırlar və təmin etmək üçün qarşılıqlı qaydada müəyyən tədbirləri həyata keçirirlər. Rəsmi-hüquqi tanınma həm də ərazi qəsbkarlığının və işğalın qarşısını alır. Belə ki, beynəlxalq hüquq normaları işğalı və silahlı müdaxiləni, zor tətbiq etməni qadağan etdiyindən, rəsmi tanınma ilə dövlətlər bir-birilərinə artıq müstəqil tərəf kimi baxırlar və hörmətlər yanaşırlar. Beynəlxalq aləmdə tanınma beynəlxalq aləmdə ədalətli davranışların əsaslarını meydana gətirir. Beynəlxalq aləmdə tanınma hüquqların meydana gəlməsinin əsaslarını təşkil edir və dövlətlər öz tanıdıqları dövlətlərin dövlət kimi beynəlxalq aləmin subyekti olması faktını qəbul edirlər. Dövlətlər arasında müəyyən əlaqələrin qurulması və onların rəsmiləşdirilməsi təbii ki, dövlətlərin rəsmi-hüquqi tərəf kimi tanınmalarının əsaslarını təşkil edir. Dövlətlər tərəf kimi tanındıqdan sonra beynəlxalq status qazanırlar. Beynəlxalq münasibətlərdə dövlətlərin tanınması onların beynəlxalq ictimai əhəmiyyətli fərdi problemlərinin həllində beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini artırır. Beynəlxalq münasibətlərdə tanınma beynəl- xalq hüquq normalarının sferasını genişləndirir, eləcə də beynəlxalq hüququn genişlənməsinin əsaslarını təşkil edir. Beynəlxalq münasibətlərdə tanınarkən dövlətlər beynəlxalq aləmin tərkibinə çevrilməklə, beynəlxalq aləmin siyasi mühitini yaradırlar. Beynəlxalq münasibətlərdə tanındıqdan sonra dövlətlər ümumi və kollektiv əsaslarla beynəlxalq resursların mübadilə proseslərində iştirak edirlər. Nəticədə beynəlxalq münasibətlərin ayrı-ayrı sferaları-beynəlxalq iqti- sadi münasibətlər, beynəlxalq humanitar münasibətlər, beynəlxalq təhlükəsizlik münasibətləri və s. sahələri meydana gəlmiş olur. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|