Microsoft Word bibloqrafiya-20. 09. 2017. doc

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
242
hiss l rin  bölm k mümkün olmaz”. (s.291). Bel likl , nitq hiss l rini 
dörd qrupa ay ran dilçi alim köm kçi, xüsusi v  qeyri-mü yy n nitq 
hiss l rinin h r birini t dqiqat n m rk zin  ç kir. 
Professor Buludxan X lilovun “Müasir Az rbaycan dilinin 
morfologiyas ” kitab   a r z hm tin, g rgin axtar lar n n tic si 
kimi i q üzü görüb. 
Bu m nada inan r q ki, d rslik elmi mahiyy tin  gör  oxucu 
t r find n özün  layiq olan qiym ti alacaqd r”. 
 
B.X lilovun 2008-ci ild  Az rn rd  “Ömrün l pirl ri” kitab  
468 s hif   h cmind  500 nüsx  tirajla çap olunmu dur. Bu kitab 
Mikay l A ao lu Mu anl  haqq ndad r. Kitab n r yçil ri f.e.d., 
professor Teymur  hm dov, xalq  airi Zöhrab Tahir, xalq  airi 
N riman H s nzad dir. ADPU-nun professoru  ahin Hüseynov v  
redaktoru professor Rafiq Bax liyevdir. Kitab mü llifin öz v saiti 
hesab na çap olunmu dur. 
“Mikay l Mu anl n n kitab n n toplusunda Az rbaycan n gör-
k mli aliml ri v  yaz ç lar n n duy ular , dü ünc l ri verilmi dir. 
airin poetik duyumu Allaha, Anaya, V t n , do ma torpa a, öz 
xalq na ba l l , d rin poetik-f ls fi dü ünc l ri çox güclüdür. 
air Allahla insan aras nda yax nl   t sdiq edir. Mikay l 
Mu anl n n “N sih t v   t rbiy ” haqq nda  eirl ri son d r c  
ibr tamiz, dol un v  yadda qaland r...”  
 
Professor B.X lilovun 2008-ci ild   n r olunan “Müasir 
Az rbaycan dilinin leksikologiyas ” kitab  “Nurlan” n riyyat nda 
442 s hif  h cmind  1000 nüsx  n r olunmu dur. V sait 9 f sil-
d n, 120 ba l qdan ibar tdir. Kitab n sonunda Az rbaycan v  rus 
dilind  istifad  olunmu  84 m nb  verilmi dir. Kitab n elmi redak-
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
243
toru dosent A.Bayramov, r yçil ri f.e.d., professor H.Mirz yev v  
f.e.d., professor H.Bal yevdir. 
ADPU-nun dosenti Yusif Yusifov “Elm” q zetinin 2008-ci il 
28 dekabr tarixli nömr sind  yaz r: 
“Prof.Buludxan X lilov “Müasir Az rbaycan dilinin leksiko-
logiyas ” d rsliyinin ümumi l k sözl r ba l ql  hiss sind  yaz r: 
“Bu sözl r h r bir az rbaycanl ya m lum olan sözl rdir. Ümum-
i l k sözl r dilin lü t t rkibinin özülüdür. Dili bunlars z t s vvür 
etm k olmaz.  ks t qdird  dil quru görün r. Bu sözl r günd lik 
t l bl r  cavab verir. M i t üçün z ruri anlay   hat  edir. Bütün 
üslublarda i l nir. Ham  üçün ayd n v  anla ql d r. Ümumi l k 
sözl rl  müqayis d  köhn lmi  sözl r, dialektizml r, neologizml r, 
arqo, jarqon sözl r v  dig r söz qruplar  mü yy nl
 bilir. Ümum-
i l k sözl r dig r söz qruplar  il  müqayis d  daha çox i l tdiyimiz 
sözl rdir. Y ni ümumi l k sözl ri tez-tez i l dirik v  onun m nas  
ham m za ayd n olur”. O, ümumi l k sözl rin alt  qrupunu mü y-
y nl dirmi   v   h min sözl rin müxt lif nitq hiss l rin  aid ola 
bildiyini göst rmi dir. Kitabda  sas v  köm kçi nitq hiss l rin  aid 
edil n ümumi l k sözl r verilmi dir. Bel  bir t snifat Az rbaycan 
dilinin leksikologiyas na dair yaz lm  heç bir m nb d  yoxdur. 
Mü llifin frazeologiya, frazeoloji vahidl rin m na növl ri v  
s. m s l l r bar d  yazd qlar , söyl diyi fikirl ri v  elmi mülahiz -
l ri d  orijinall na, b nz rsizliyin  gör  r b tl  qar lan r. 
Professor B.X lilovun “Müasir Az rbaycan dilinin leksiko-
logiyas ” kitab  orijinall , elmiliyi, dilinin ayd nl  bax m ndan 
dilçiliyimiz üçün böyük töhf  hesab oluna bil r”. 
 
B.X lilovun 2009-cu ild  çap olunmu  kitab ndan biri d  
“Mahmud Ka arinin “Divani lü t-it-türk”  s rind  etnoniml r” 

---

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
244
adlan r. Kitab “Garisma” n riyyat nda 110 s hif   h cmind  500 
nüsx  tirajla çap olunmu dur. 4 f sild n ibar t olan bu n rin elmi 
redaktoru professor M.Musao lu, r yçil ri is  professor 
Z.Xudaybergenova v  dosent V.Sultanzad dir. 
“Monoqrafiyada Mahmud Ka arinin “Divani lü t-it-türk” 
s rind  türk sözü bar sind  verilmi  bilgil r geni   rh olunur. 
Eyni zamanda O uz boylar , onlar n dam alar , türk ulusunun 
dig r boylar  bir-bir t dqiqata c lb olunur. 
Monoqrafiyada Mahmud Ka arinin “Divani lü t-it-türk” 
s rind ki O uz boylar  dig r m nb l r  istinad olmaqla (Faruq Sü-
m r, R id ddin, Yaz ç o lu) v  qar la d rma yolu il  t dqiq olunur. 
Monoqrafiyada O uz boylar n n etimologiyas  da diqq td n 
yay nm r. H m d   O uz boylar  il  ba l  olan yer-yurd adlar  da 
özün  xüsusi yer al r. Az rbaycan,  ran, Türkiy , Orta Asiya, Gür-
cüstan, indiki Erm nistan,  fqan stan v  dig r  razil rd   O uz v  
O uz olmayan dig r türk boylar  il  ba l  yer-yurd adlar  verilir. 
 
F.e.d., professor B.X lilovun 2010-cu ild  n r olunan kitab-
lar ndan biri d  “224 q dim türk sözü” adlan r. Kitab bir neç  söz, 
isiml r, sif tl r, saylar,  v zlikl r, feill r, z rfl r, qo malar, ba la-
y c lar, predikatlar bölm l rind n ibar tdir. Kitab “Elm v  T hsil” 
n riyyat nda 350 s hif   h cmind  çap olunmu dur. Kitab n elmi 
redaktorlar  AMEA-n n müxbir üzvü, mill t v kili f.e.d., professor 
N.C f rov v  f.e.d., professor V. liyevdir. V saitin r yçil ri f.e.d., 
professor H.Mirz yev, f.e.d., professor R.Rüst mov v  f.e.d., 
professor  .M mm dovdur. 
Mahmud Q z nf ro lu 8 fevral 2011-ci il tarixli “Xalq 
q zeti”nd  yazm d r: 
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
245
“Mü llif qeyd edir ki, q dim türkc d  quma sözü “quma 
qatun”  klind   i l nir v  “qad n” m nas n  bildirir. Az rbaycan 
dilinin dialektl rind  bu söz quma – günü m nas n  verir.  g r bir 
ki inin iki qad n  (h yat yolda ) varsa, onda onlar n h r ikisi bir-
birin  quma – günü hesab olunur. Quma türkc   d  eyni m nan  
da y r. Q r z dilind  “kiçik qad n”, ç atay dilind  is   a na, 
m uq , k niz m nas nda i l dilir. 
Ümumilikd  Buludxan X lilovun “224 q dim türk sözü” 
kitab n  müasir dilçiliyimizd  qiym tli  s r hesab etm k olar”. 
Bu kitab haqq nda  smay l M mm dli bel  yaz r:  
“B.X lilovun bu  s ri il  d rind n tan l q göst rir ki, o yal-
n z türkologiyan n ça da  probleml rini deyil, türk dill rinin q dim 
dön ml rd ki durumunu, xüsus n d  söz x zin mizin müqayis li 
kild  öyr nilm si m s l l rini  n aktual dilçilik i i kimi al b 
t hlild n keçirmi dir. 
Biz inan r q ki, “224 q dim türk sözü” kitab n  türkoloqlar, 
dilçil r, folklor ünaslar, etnoqraflar v  ümum n türk dill ri il  
maraqlananlar d y rli bir töhf  kimi qar layacaqlar”. 
ADPU 2011-ci il  1 X b rl rd  yaz r: 
“T dqiqatç  alim Buludxan X lilov “224 q dim türk sözü”nü 
t dqiq edib ara d rark n o uz m n li q dim türk sözl rini  sas 
götürmü dür. O da h qiq tdir ki, o uzlar türk xalqlar n n t
kkülün-
d , inki af nda böyük rol oynam   n güclü qollardand r. Öt n yüzil-
likl r o uz tayfalar n n v t ni, xalq , milli istiqlaliyy ti u runda m r-
dan  döyü l rin  ahidl ridir. O uzlar n ucaltd  tarixi abid l r bütün 
dünyan  valeh etmi dir. O uzlar daha d qiq ifad  ets k, h m d  
az rbaycanl lar n q dim  cdadlar d r. XI  srd n etibar n türkm n 
adland r lan Türkiy  türkl ri il  Az rbaycan,  raq v  Türkm nistan 
türkl rinin  cdadlar  olduqlar  d qiq olaraq m lumdur”. 

---