73
Ə
gər aşağıdakı nisbətlər yerinə yetirilərsə, onda balans mütləq
olaraq likvidli sayılır:
A1 ≥ P1 ; A2 ≥ P2 ; A3 ≥ P3 ; A4 ≥ P4
Likvid vəsaitlər və öhdəliklər haqqında məlumatların
müqayisəsi aşağıdakıları hesablamağa imkan verir:
1)
Cari
likvidlik
–
yaxın
dövrə
müəssisənin
ödəməqabiliyyətliliyini
(+)
və
ya
qeyri
–
ödəməqabiliyyətliyini (
-
) xarakterizə edən göstərici:
Cα = (A1+A2) = (P1+P2)
2)
Perspektiv likvidlik – proqnoz ödəməqabiliyyətliliyini
xarakterizə edən göstərici:
Pα = A3 + P3
Likvidliyin (ödəməqabiliyyətliliyin ) bu cür təhlili təxmini
sayılır.
Likvidliyin müfəssəl təhlili maliyyə əmsallarının köməyilə
ödəməqabiliyyətliliyinin öyrənilməsini nəzərdə tutur. Həmin
göstəricilərin hesablanma üsulları aşağıdakılardır:
1)
Ödəməqabiliyyətliliyinin ümumi göstəricisi:
A1 + 0,5 A2 + 0,3 A3
a
1
=
P1 + 0,5 P2 + 0,3 P3
Burada
α
1
≥ 1
2) Mütləq likvidlik əmsalı. Balansın strukturunu xarakterizə
edir, qısamüddətli borc vəsaitlərinin hansı hissəsinin zəruri
hallarda qaytarılması təxirəsalınmazdır. Bu əmsal aşağıdakı
düsturla hesablanır:
Pul vəsaitləri + qısamüddətli maliyyə qoyuluşları
a
2
=
cari öhdəliklər
α
2
≥ 0,1 -0,7
3) “Böhran nöqtəsi” əmsalı (sürətli və ya təcili likvidlik əmsalı)
74
Pul vəsaitləri + qısamüddətli maliyyə qoyuluşu +
qısamüddətli debitor borcu
a
3
=
cari öhdəliklər
α
3
≥ 1
4) Cari likvidlik əmsalı (örtülmə əmsalı). Bu əmsal
qısamüddətli debitor borcunun qaytarılması və mövcud
ehtiyatların reallaşdırılması zamanı müəssisənin ödəmə
imkanlarını xarakterizə edir:
α
4
=
dövriyyə aktivləri
cari öhdəliklər α
4
≥ 2
5) Fəaliyyət göstərən kapitalın manevr əmsalı:
ləng reallaşdırılan aktivlər
α
5
=
dövriyyə aktivləri – cari öhdəliklər
Göstəricinin dinamikada azaldılması müsbət meyl hesab
olunur.
6) Aktivlərdə dövriyyə vəsaitlərinin payı əmsalı. Bu əmsal
təşkilatın sahəvi məxsusluğundan asılıdır :
dövriyyə aktivləri
α
6
=
balans valyutası α
6
≥ 0,5
7) Xüsusi vəsaitlərlə - maliyyələşmənin xüsusi vəsaitləri ilə
təminat əmsalı. Bu əmsal təşkilatda onun cari fəaliyyət üçün
zəruri olan xüsusi dövriyyə vəsaitlərinin mövcudluğunu
xarakterizə edir.
xüsusi kapital – dövriyyədənkənar kapital
α
7
=
dövriyyə aktivləri
α
7
≥ 0,1
75
8) Öhdəliklərin aktivlərlə təminatı əmsalı. Öhdəliklərin hər bir
vahidinə düşən aktivlərin kəmiyyətini xarakterizə edir:
dövriyyə aktivləri + dövriyyədənkənar aktivlər
α
8
=
cari öhdəliklər + uzunmüddətli öhdəliklər
Dinamikada göstəricinin artması müsbət meyl sayılır.
76
Mövzu 11
Maliyyə aktivlərinin qiymətləndirilməsi
Plan:
1.
Maliyyə aktivlərinin qiymətləndirilməsinin ilkin-
zəruri şərtləri.
2.
Səhmlərin bazar dəyərinin müəyyən edilməsi.
3.
İstiqrazların bazar dəyərinin qiymətləndirilməsi.
Maliyyə aktivlərinə aşağıdakılar aid edilir:
-
törəmə, asılı və digər təşkilat və cəmiyyətlərə qoyulan
investisiyalar;
-
uzunmüddətli dövlət, bələdiyyə və korporativ qiymətli
kağızlar;
-
şəxsi səhmlər.
Maliyyə aktivlərinin qiymətləndirilmə tarixinə bazar dəyəri
ə
sasında həyata keçirilir və qiymətləndiricinin nəzarət
predmetidir. Kotirovka olunan qiymətli kağızlara qoyuluşların
bazar dəyəri müəyyənləşdirilirsə, informasiya xüsusi
büllitenlərdən götürülür. Əgər qiymətli kağızlar kotirovka
olunmurlarsa, qiymətləndirici bazar dəyərini sərbəst müəyyən
etməlidir.
İ
mtiyazlı səhmlər, istiqrazlar və adi səhmlər arasında aralıq
mövqe tutur.Səhm sabit dividend ödənişi üzrə öhdəliyi nəzərdə
tutur, lakin öz nominal dəyərinin qarşılanmasına zəmanət
vermir.İnvestor üçün səhmin fərdi cari dəyəri aşağıdakı düsturla
müəyyən edilir:
PV= D
r
burada, D-dividendlərin elan olunmuş səviyyəsi, r-mənfəətin
tələb olunan norması yaxud gəlirliliyin tələb olunan dərəcəsidir .
Dostları ilə paylaş: |
